Fjölgum starfandi hjúkrunarfræðingum Guðbjörg Pálsdóttir skrifar 11. júlí 2018 07:00 Skortur á hjúkrunarfræðingum til starfa er reglulegt umfjöllunarefni fjölmiðla auk þess sem ýmsir aðilar hafa gert það að umræðuefni sínu. Allir sem að umræðunni koma eru sammála um að draga þurfi úr þessum skorti með aukinni nýliðun og leiðum til að halda hjúkrunarfræðingum í starfi. Of margir hjúkrunarfræðingar hafa hætt í starfi og eru eftirsóttir í betur launuð störf sem bjóða upp á betri vinnutíma og starfsumhverfi. Staðreyndir í skýrslum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (Fíh) um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga (febrúar 2017), skýrslu Ríkisendurskoðunar um hjúkrunarfræðinga, mönnun, menntun og starfsumhverfi (október 2017) og nú síðast niðurstöður stórrar könnunar sem félagið gerði meðal hjúkrunarfræðinga um viðhorf, ánægju og ýmsa þætti er snerta starfið (júní 2018), staðfesta þessi atriði. Staðreyndirnar eru komnar fram, nóg hefur verið rætt. Tími lausna og framkvæmda er runninn upp. Áðurnefnd könnun Fíh gefur skýra mynd af því sem þarf að bæta til að fá hjúkrunarfræðinga aftur í hjúkrun. Niðurstöðurnar er erfitt að hrekja þar sem rúmlega 74% starfandi hjúkrunarfræðinga svöruðu könnuninni. Um 70% hjúkrunarfræðinga eru óánægð með launakjör, tæplega helmingur þeirra taldi atvinnuhúsnæðið vera óviðunandi og 64% töldu álagið vera mjög eða of mikið í starfi svo eitthvað sé nefnt. Hjúkrunarfræðingar vilja betra starfsumhverfi, aðbúnað og launakjör og að ábyrgð og menntun í starfi sé metin að verðleikum. Það er ljóst að umbætur á þessum þáttum þurfa að vera í forgangi svo hægt sé að tryggja landsmönnum áfram góða heildstæða heilbrigðisþjónustu enda hjúkrunarfræðingar hryggjarstykkið í íslensku heilbrigðiskerfi. Það er ánægjulegt að ennþá er aðsókn í hjúkrunarfræðinám á Íslandi. Fleiri sækja um en komast að hjá Háskólanum á Akureyri og Háskóla Íslands. Í ár mun einungis tæpt 41% umsækjenda fá inngöngu í hjúkrunarfræðinám. Mikið sóknartækifæri er því til staðar fyrir mennta- og heilbrigðisyfirvöld, í samvinnu við háskólana og heilbrigðisstofnanir, að mennta fleiri hjúkrunarfræðinga. En fjölgun hjúkrunarfræðinema krefst aukins fjármagns frá yfirvöldum, það er ljóst. Til þess að fjölga nemendum í hjúkrun þarf að hugsa í nýjum lausnum. Í dag er mögulegt að nota meira hátækni hermikennslu í klínísku námi sem undirbýr nemendur vel fyrir framtíðarstarfið. Betri nýting klínískra námsplássa á heilbrigðisstofnunum út frá 12 mánuðum ársins má skoða auk þess að fjölga þeim stöðum sem sinna verklegri kennslu. Í dag eru aldraðir með flókin og fjölþætt heilbrigðisvandamál einn stærsti skjólstæðingahópur hjúkrunarfræðinga. Aldraðir þurfa t.d. í vaxandi mæli þjónustu hjúkrunarfræðinga á eigin heimili og því mætti auka þann hluta verknáms hjúkrunarfræðinga.Ekkert bólar á framkvæmdinni Ljósmæður eiga nú í kjarabaráttu við hið opinbera sem gengur illa að leysa. Fíh styður fyllilega ljósmæður í sinni kjarabaráttu. Ljósmæður eru hrein kvennastétt en 98% hjúkrunarfræðinga eru konur. Á undanförnum misserum hefur ráðherrum og alþingismönnum verið tíðrætt um jöfnun kynbundins launamunar á Íslandi. Ekkert bólar hins vegar á framkvæmdinni. Ég velti fyrir mér hvort nálgun ríkisins í samningaferlinu við kvennastéttina ljósmæður gefi tóninn fyrir það sem hjúkrunarfræðingar eiga von á í komandi kjaraviðræðum. Er það svona sem ríkisvaldið ætlar að ganga fram við að jafna kynbundinn launamun? Við hverju mega hjúkrunarfræðingar búast á árinu 2019 þegar gerðardómi lýkur í mars og hjúkrunarfræðingar fagna 100 ára afmæli félagsins? Hjúkrunarfræðingar hafa lýst alvarleika ástandsins í heilbrigðiskerfinu sem ógnvænlegu og að þeir séu að missa stjórn á aðstæðum. Heilbrigðiskerfið virðist ekki ráða við þau verkefni sem það þarf að sinna og í slíkum aðstæðum getur öryggi sjúklinga verið ógnað. Oft er skelfingarástandi á Landspítala lýst í fjölmiðlum og dregið er úr margvíslegri þjónustu vegna skorts á hjúkrunarfræðingum. Í samtali mínu við hjúkrunarfræðinga heyri ég að þeir eru langþreyttir og úrvinda eftir mikið og síaukið vinnuálag undanfarinna ára. Það eru ekki bara yngri hjúkrunarfræðingar sem velja sér annan starfsvettvang heldur líka þeir eldri. Hjúkrunarfræðingar upplifa aðgerðarleysi stjórnvalda sem algjört virðingarleysi við sig og sína skjólstæðinga. Þessi mannauður er ómetanlegur og hefur heilbrigðiskerfið ekki efni á að tapa honum frekar en nú er. Í umræðunni undanfarið hefur verið talað um að skortur á hjúkrunarfræðingum sé alþjóðlegt vandamál. Það er vissulega rétt en bætir ekkert þá alvarlegu stöðu sem uppi er í íslensku heilbrigðiskerfi. Íslensk stjórnvöld hafa einstakt tækifæri til þess að gera betur en önnur lönd ef vilji er raunverulega fyrir hendi. Ég skora á íslensk stjórnvöld, sem þegar hafa viðurkennt vandann, að gera eitthvað í málinu nú þegar.Höfundur er formaður Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðbjörg Pálsdóttir Heilbrigðismál Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Skortur á hjúkrunarfræðingum til starfa er reglulegt umfjöllunarefni fjölmiðla auk þess sem ýmsir aðilar hafa gert það að umræðuefni sínu. Allir sem að umræðunni koma eru sammála um að draga þurfi úr þessum skorti með aukinni nýliðun og leiðum til að halda hjúkrunarfræðingum í starfi. Of margir hjúkrunarfræðingar hafa hætt í starfi og eru eftirsóttir í betur launuð störf sem bjóða upp á betri vinnutíma og starfsumhverfi. Staðreyndir í skýrslum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (Fíh) um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga (febrúar 2017), skýrslu Ríkisendurskoðunar um hjúkrunarfræðinga, mönnun, menntun og starfsumhverfi (október 2017) og nú síðast niðurstöður stórrar könnunar sem félagið gerði meðal hjúkrunarfræðinga um viðhorf, ánægju og ýmsa þætti er snerta starfið (júní 2018), staðfesta þessi atriði. Staðreyndirnar eru komnar fram, nóg hefur verið rætt. Tími lausna og framkvæmda er runninn upp. Áðurnefnd könnun Fíh gefur skýra mynd af því sem þarf að bæta til að fá hjúkrunarfræðinga aftur í hjúkrun. Niðurstöðurnar er erfitt að hrekja þar sem rúmlega 74% starfandi hjúkrunarfræðinga svöruðu könnuninni. Um 70% hjúkrunarfræðinga eru óánægð með launakjör, tæplega helmingur þeirra taldi atvinnuhúsnæðið vera óviðunandi og 64% töldu álagið vera mjög eða of mikið í starfi svo eitthvað sé nefnt. Hjúkrunarfræðingar vilja betra starfsumhverfi, aðbúnað og launakjör og að ábyrgð og menntun í starfi sé metin að verðleikum. Það er ljóst að umbætur á þessum þáttum þurfa að vera í forgangi svo hægt sé að tryggja landsmönnum áfram góða heildstæða heilbrigðisþjónustu enda hjúkrunarfræðingar hryggjarstykkið í íslensku heilbrigðiskerfi. Það er ánægjulegt að ennþá er aðsókn í hjúkrunarfræðinám á Íslandi. Fleiri sækja um en komast að hjá Háskólanum á Akureyri og Háskóla Íslands. Í ár mun einungis tæpt 41% umsækjenda fá inngöngu í hjúkrunarfræðinám. Mikið sóknartækifæri er því til staðar fyrir mennta- og heilbrigðisyfirvöld, í samvinnu við háskólana og heilbrigðisstofnanir, að mennta fleiri hjúkrunarfræðinga. En fjölgun hjúkrunarfræðinema krefst aukins fjármagns frá yfirvöldum, það er ljóst. Til þess að fjölga nemendum í hjúkrun þarf að hugsa í nýjum lausnum. Í dag er mögulegt að nota meira hátækni hermikennslu í klínísku námi sem undirbýr nemendur vel fyrir framtíðarstarfið. Betri nýting klínískra námsplássa á heilbrigðisstofnunum út frá 12 mánuðum ársins má skoða auk þess að fjölga þeim stöðum sem sinna verklegri kennslu. Í dag eru aldraðir með flókin og fjölþætt heilbrigðisvandamál einn stærsti skjólstæðingahópur hjúkrunarfræðinga. Aldraðir þurfa t.d. í vaxandi mæli þjónustu hjúkrunarfræðinga á eigin heimili og því mætti auka þann hluta verknáms hjúkrunarfræðinga.Ekkert bólar á framkvæmdinni Ljósmæður eiga nú í kjarabaráttu við hið opinbera sem gengur illa að leysa. Fíh styður fyllilega ljósmæður í sinni kjarabaráttu. Ljósmæður eru hrein kvennastétt en 98% hjúkrunarfræðinga eru konur. Á undanförnum misserum hefur ráðherrum og alþingismönnum verið tíðrætt um jöfnun kynbundins launamunar á Íslandi. Ekkert bólar hins vegar á framkvæmdinni. Ég velti fyrir mér hvort nálgun ríkisins í samningaferlinu við kvennastéttina ljósmæður gefi tóninn fyrir það sem hjúkrunarfræðingar eiga von á í komandi kjaraviðræðum. Er það svona sem ríkisvaldið ætlar að ganga fram við að jafna kynbundinn launamun? Við hverju mega hjúkrunarfræðingar búast á árinu 2019 þegar gerðardómi lýkur í mars og hjúkrunarfræðingar fagna 100 ára afmæli félagsins? Hjúkrunarfræðingar hafa lýst alvarleika ástandsins í heilbrigðiskerfinu sem ógnvænlegu og að þeir séu að missa stjórn á aðstæðum. Heilbrigðiskerfið virðist ekki ráða við þau verkefni sem það þarf að sinna og í slíkum aðstæðum getur öryggi sjúklinga verið ógnað. Oft er skelfingarástandi á Landspítala lýst í fjölmiðlum og dregið er úr margvíslegri þjónustu vegna skorts á hjúkrunarfræðingum. Í samtali mínu við hjúkrunarfræðinga heyri ég að þeir eru langþreyttir og úrvinda eftir mikið og síaukið vinnuálag undanfarinna ára. Það eru ekki bara yngri hjúkrunarfræðingar sem velja sér annan starfsvettvang heldur líka þeir eldri. Hjúkrunarfræðingar upplifa aðgerðarleysi stjórnvalda sem algjört virðingarleysi við sig og sína skjólstæðinga. Þessi mannauður er ómetanlegur og hefur heilbrigðiskerfið ekki efni á að tapa honum frekar en nú er. Í umræðunni undanfarið hefur verið talað um að skortur á hjúkrunarfræðingum sé alþjóðlegt vandamál. Það er vissulega rétt en bætir ekkert þá alvarlegu stöðu sem uppi er í íslensku heilbrigðiskerfi. Íslensk stjórnvöld hafa einstakt tækifæri til þess að gera betur en önnur lönd ef vilji er raunverulega fyrir hendi. Ég skora á íslensk stjórnvöld, sem þegar hafa viðurkennt vandann, að gera eitthvað í málinu nú þegar.Höfundur er formaður Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun