Stöðugt brotið á mannréttindum aldraðra! Björgvin Guðmundsson skrifar 14. ágúst 2018 10:16 Ísland er aðili að mörgum mikilvægum alþjóðlegum mannréttindasáttmálum. Mikilvægastur þeirra er mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna. Í þessum sáttmálum kemur skýrt fram, að aldraðir og öryrkjar og sjúkir eiga rétt á stuðningi ríkisins. Óheimilt er að færa kjör aldraðra og öryrkja til baka vegna fjárhagserfiðleika ríkisins nema áður sé kannað hvort unnt sé að fara aðrar leiðir í fjáröflun. Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri grænna kannaði ekki aðrar leiðir til fjáröflunar áður en hún ákvað að skerða kjör aldraðra og öryrkja 1. júlí 2009. Þess vegna var það mannréttindabrot að fara þá leið sem farin var. Og fram kom skömmu síðar að þessi kjaraskerðing var óþörf. Í ljós kom að fjármagnstekjur lífeyrisþega reyndust mun meiri en áætlað hafði verið og skerðing tryggingabóta TR af þeim sökum var 4 milljörðum meiri en ríkisstjórnin hafði reiknað með þetta ár. En það var nálægt þeirri upphæð og nam kjaraskerðingu aldraðra í fyrsta áfanga ráðstafana ríkistjórnarinnar 1. júlí 2009. Sú kjaraskerðing reyndist því óþörf og brot á mannréttindum. Að vísu hlífði ríkisstjórnin lægst launuðu lífeyrisþegunum við kjaraskerðingu. Þeir sem höfðu eingöngu lífeyri frá almannatryggingum sættu ekki kjaraskerðingu. En grunnlífeyrir var felldur niður og frítekjumark vegna atvinnutekna skert verulega. Grunnlífeyrir hafði verið heilagur og þess vegna var afnám hans mikil árás á aldraða og öryrkja. Félag eldri borgara í Reykjavík mótmælti harðlega þessari kjaraskerðingu eldri borgara og benti á að hún væri mannréttindabrot. Sérstaklega mótmælti félagið niðurlagningu grunnlífeyris. Ég var þá formaður kjaranefndar félagsins og nefndin ákvað að ganga á fund formanna allra þingflokka alþingis, formanns velferðarnefndar og menntamálaráðherra, sem þá var Katrín Jakobsdóttir. Ætlunin var að reyna að fá þingið til þess að skerast í leikinn og hnekkja kjaraskerðingunni. Og tala átti við einn ráðherra, valdamann frá vinstri grænum. Ég fór á alla þessa fundi við þriðja eða fjórða mann. Kröfur okkar voru þær að kjaraskerðingin yrði afturkölluð og kjör aldraðra og öryrkja bætt, a.m.k til jafns við launahækkanir verkafólks. Fundurinn með Katrínu Jakobsdóttur menntamálaráðherra varð árangurslaus. Hún hafði ekki meiri skilning á kjörum aldraðra og öryrkja þá en nú og vildi ekkert gera til þess að bæta kjör þeirra.Sama var uppi á teningnum þegar við töluðum við Sigríði Ingibjörgu Ingadóttur, formann velferðarnefndar þingsins. Hún vildi ekkert gera. Sá sem var jákvæðastur var Margrét Tryggvadóttir, þingmaður frá Borgaraflokknum. Hún ákvað að flytja frumvarp um að afturkalla kjaraskerðingu aldraðra og öryrkja. Ólöf heitin Nordal, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, reyndist einnig mjög jákvæð. Hún flutti frumvarp um takmarkaða afturköllun kjaraskerðingarinnar. Í stuttu máli má segja að undirtektir þingflokka stjórnarandstöðunnar hafi verið góðar en undirtektir þingflokka ríkisstjórnarinnar neikvæðar. Gunnar Bragi Sveinsson var formaður þingflokks Framsóknar. Hann tók erindi okkar mjög vel og sýndi áhuga á því að kjör aldraðra og öryrkja yrðu bætt. Formaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins var Illugi Gunnarsson. Hann var einnig jákvæður og bauð mér að koma á fund þingflokks Sjálfstæðisflokksins þar sem ég flutti ræðu um málið yfir þingflokknum. Árangur þessara fundarhalda var sá, að bæði Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur tóku upp í kosningastefnuskrár sínar 2013 ákvæði um kjarabætur til handa öldruðum og öryrkjum. Voru þar róttækust ákvæði um að hækka ætti lífeyri aldraðra og öryrkja vegna kjaraskerðingar krepputímans, þ.e. leiðrétta lífeyrinn vegna kjaragliðnunar tímabilsins 2009-2013. Þetta lofuðu flokkarnir að framkvæma strax eftir kosningar, ef þeir næðu völdum. Flokkarnir náðu völdum en sviku loforðin að mestu leyti. Kjaragliðnunin var ekki leiðrétt. Grunnlífeyrir var endurreistur en afnuminn fljótlega á ný af sömu flokkum. Frítekjumark vegna atvinnutekna var leiðrétt að hluta til. Mjög tilfinnanlegt er hins vegar fyrir aldraða og öryrkja að lífeyrir hefur ekki verið leiðréttur vegna kjaragliðnunar krepputímans. Í stað þess að leiðrétta kjaragliðnunina hefur nýrri kjaragliðnun verið bætt við! Árið 2015 urðu miklar hræringar í launamálum. Flestir kjarasamningar voru þá endurnýjaðir og verkalýðshreyfingin setti fram kröfur um verulegar launahækkanir. Í maí 2015 voru samþykktir nýir kjarasamningar hjá verkafólki. Samið var um að lágmarkslaun skyldu hækka um 14,5% strax og laun hækka í 300 þúsund á mánuði á þremur árum og ná því marki um áramótin 2017/2018. Mörg önnur verkalýðsfélög gerðu háa samninga. Læknar sömdu um 25-40% launahækkun. Framhaldsskólakennarar fengu 44% hækkun á þremur árum og þannig má áfram telja. En aldraðir og öryrkjar fengu enga hækkun um leið og lágmarkslaun hækkuðu um 14,5%. Lífeyrir hækkaði um þrjú prósent í janúar 2015 en frekari hækkun varð ekki á lífeyri allt árið þrátt fyrir allar þessar miklu hækkanir sem urðu á árinu. Þó stendur í lögum að lífeyrir eigi að hækka í samræmi við launaþróun eða hækkun verðlagsvísitölu. Við það var ekki staðið. Það hefur gerst hvað eftir annað, að lífeyrir hækkar ekki eða mun minna en laun. Það er níðst á öldruðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Félagsmál Skoðun: Björgvin Guðmundsson Mest lesið Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir Skoðun Hvað er að frétta í lífi án frétta? Skúli Bragi Geirdal Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Aukin lífsgæði - fimm leiðir að bættri vellíðan Bryndís Hrönn B. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Síðasta hálmstrá Vinstri grænna í höndum Bjarkeyjar Olsen Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Vara við meiriháttar skorti á kopar eftir 2025 Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason skrifar Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvað er að frétta í lífi án frétta? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari skrifar Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Kæri útskriftarárgangur 2024, grunnskólans í Stykkishólmi Rannveig Ernudóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sniglaráðherrann Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Fulltrúi fólksins kjörinn forseti - enn á ný Andrés Jónsson skrifar Skoðun Velmegun Íslands er háð alþjóðaöryggi Smári McCarthy skrifar Skoðun Ekkert svar..... Ingunn Ósk Sturludóttir skrifar Skoðun Endurskoðun á hjálpartækjahugtakinu Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Stóru fjölmiðlarnir töpuðu kosningunum Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Milljarðar fyrir verri viðskiptakjör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar Skoðun Skuggasund Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Verndun hvala á alþjóðlegum degi hafsins Micah Garen skrifar Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir skrifar Skoðun Munurinn á meðgöngu- og fæðingarsjúkdómum Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Hinn augum ósýnilegi skaði Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Breytingar á lögum um útlendinga – neikvæð áhrif á réttindi og vernd barna á flótta Eva Bjarnadóttir,Sigurður Árnason skrifar Sjá meira
Ísland er aðili að mörgum mikilvægum alþjóðlegum mannréttindasáttmálum. Mikilvægastur þeirra er mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna. Í þessum sáttmálum kemur skýrt fram, að aldraðir og öryrkjar og sjúkir eiga rétt á stuðningi ríkisins. Óheimilt er að færa kjör aldraðra og öryrkja til baka vegna fjárhagserfiðleika ríkisins nema áður sé kannað hvort unnt sé að fara aðrar leiðir í fjáröflun. Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri grænna kannaði ekki aðrar leiðir til fjáröflunar áður en hún ákvað að skerða kjör aldraðra og öryrkja 1. júlí 2009. Þess vegna var það mannréttindabrot að fara þá leið sem farin var. Og fram kom skömmu síðar að þessi kjaraskerðing var óþörf. Í ljós kom að fjármagnstekjur lífeyrisþega reyndust mun meiri en áætlað hafði verið og skerðing tryggingabóta TR af þeim sökum var 4 milljörðum meiri en ríkisstjórnin hafði reiknað með þetta ár. En það var nálægt þeirri upphæð og nam kjaraskerðingu aldraðra í fyrsta áfanga ráðstafana ríkistjórnarinnar 1. júlí 2009. Sú kjaraskerðing reyndist því óþörf og brot á mannréttindum. Að vísu hlífði ríkisstjórnin lægst launuðu lífeyrisþegunum við kjaraskerðingu. Þeir sem höfðu eingöngu lífeyri frá almannatryggingum sættu ekki kjaraskerðingu. En grunnlífeyrir var felldur niður og frítekjumark vegna atvinnutekna skert verulega. Grunnlífeyrir hafði verið heilagur og þess vegna var afnám hans mikil árás á aldraða og öryrkja. Félag eldri borgara í Reykjavík mótmælti harðlega þessari kjaraskerðingu eldri borgara og benti á að hún væri mannréttindabrot. Sérstaklega mótmælti félagið niðurlagningu grunnlífeyris. Ég var þá formaður kjaranefndar félagsins og nefndin ákvað að ganga á fund formanna allra þingflokka alþingis, formanns velferðarnefndar og menntamálaráðherra, sem þá var Katrín Jakobsdóttir. Ætlunin var að reyna að fá þingið til þess að skerast í leikinn og hnekkja kjaraskerðingunni. Og tala átti við einn ráðherra, valdamann frá vinstri grænum. Ég fór á alla þessa fundi við þriðja eða fjórða mann. Kröfur okkar voru þær að kjaraskerðingin yrði afturkölluð og kjör aldraðra og öryrkja bætt, a.m.k til jafns við launahækkanir verkafólks. Fundurinn með Katrínu Jakobsdóttur menntamálaráðherra varð árangurslaus. Hún hafði ekki meiri skilning á kjörum aldraðra og öryrkja þá en nú og vildi ekkert gera til þess að bæta kjör þeirra.Sama var uppi á teningnum þegar við töluðum við Sigríði Ingibjörgu Ingadóttur, formann velferðarnefndar þingsins. Hún vildi ekkert gera. Sá sem var jákvæðastur var Margrét Tryggvadóttir, þingmaður frá Borgaraflokknum. Hún ákvað að flytja frumvarp um að afturkalla kjaraskerðingu aldraðra og öryrkja. Ólöf heitin Nordal, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, reyndist einnig mjög jákvæð. Hún flutti frumvarp um takmarkaða afturköllun kjaraskerðingarinnar. Í stuttu máli má segja að undirtektir þingflokka stjórnarandstöðunnar hafi verið góðar en undirtektir þingflokka ríkisstjórnarinnar neikvæðar. Gunnar Bragi Sveinsson var formaður þingflokks Framsóknar. Hann tók erindi okkar mjög vel og sýndi áhuga á því að kjör aldraðra og öryrkja yrðu bætt. Formaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins var Illugi Gunnarsson. Hann var einnig jákvæður og bauð mér að koma á fund þingflokks Sjálfstæðisflokksins þar sem ég flutti ræðu um málið yfir þingflokknum. Árangur þessara fundarhalda var sá, að bæði Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur tóku upp í kosningastefnuskrár sínar 2013 ákvæði um kjarabætur til handa öldruðum og öryrkjum. Voru þar róttækust ákvæði um að hækka ætti lífeyri aldraðra og öryrkja vegna kjaraskerðingar krepputímans, þ.e. leiðrétta lífeyrinn vegna kjaragliðnunar tímabilsins 2009-2013. Þetta lofuðu flokkarnir að framkvæma strax eftir kosningar, ef þeir næðu völdum. Flokkarnir náðu völdum en sviku loforðin að mestu leyti. Kjaragliðnunin var ekki leiðrétt. Grunnlífeyrir var endurreistur en afnuminn fljótlega á ný af sömu flokkum. Frítekjumark vegna atvinnutekna var leiðrétt að hluta til. Mjög tilfinnanlegt er hins vegar fyrir aldraða og öryrkja að lífeyrir hefur ekki verið leiðréttur vegna kjaragliðnunar krepputímans. Í stað þess að leiðrétta kjaragliðnunina hefur nýrri kjaragliðnun verið bætt við! Árið 2015 urðu miklar hræringar í launamálum. Flestir kjarasamningar voru þá endurnýjaðir og verkalýðshreyfingin setti fram kröfur um verulegar launahækkanir. Í maí 2015 voru samþykktir nýir kjarasamningar hjá verkafólki. Samið var um að lágmarkslaun skyldu hækka um 14,5% strax og laun hækka í 300 þúsund á mánuði á þremur árum og ná því marki um áramótin 2017/2018. Mörg önnur verkalýðsfélög gerðu háa samninga. Læknar sömdu um 25-40% launahækkun. Framhaldsskólakennarar fengu 44% hækkun á þremur árum og þannig má áfram telja. En aldraðir og öryrkjar fengu enga hækkun um leið og lágmarkslaun hækkuðu um 14,5%. Lífeyrir hækkaði um þrjú prósent í janúar 2015 en frekari hækkun varð ekki á lífeyri allt árið þrátt fyrir allar þessar miklu hækkanir sem urðu á árinu. Þó stendur í lögum að lífeyrir eigi að hækka í samræmi við launaþróun eða hækkun verðlagsvísitölu. Við það var ekki staðið. Það hefur gerst hvað eftir annað, að lífeyrir hækkar ekki eða mun minna en laun. Það er níðst á öldruðum.
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar
Skoðun Breytingar á lögum um útlendinga – neikvæð áhrif á réttindi og vernd barna á flótta Eva Bjarnadóttir,Sigurður Árnason skrifar
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun