Úldnar leifar Kristín Þorsteinsdóttir skrifar 11. nóvember 2017 07:00 Þjónkun almannavalds við sérhagsmuni í okkar heimshluta er hvergi augljósari en í Bandaríkjunum. Þar er lífi fólks teflt í tvísýnu á hverjum degi í nafni úreltrar byssumenningar, úldnum leifum frá tímum villta vestursins. Blóðbaðið í Las Vegas fyrir fáum vikum útheimti fleiri mannslíf en önnur níðingsverk byssumanna. Aftur felldi byssuhrotti tugi kirkjugesta sem áttu sér einskis ills von í Texas fyrir fáum dögum. Byssuógnin er alltaf handan við hornið þegar hrottar komast yfir afkastamikil manndrápstól, sem gerð eru fyrir hermenn á vígvelli. Byssueign almennings í Bandaríkjunum er næstum tífalt heimsmeðaltalið. Kirkjum, kvikmyndahúsum, hljómleikasölum og skólum er breytt í blóðvelli eins og hendi sé veifað. Óprúttnir þrýstihópar með fúlgur fjár á borð við samtök byssueigenda – National Rifle Association - virðast hafa stjórnmálamennina í vasanum. Þeir ausa fé í áróður og beita slagorðum eins og „byssur drepa ekki fólk, fólk drepur fólk“. Og sitjandi forseti tekur undir. Engu er líkara en hagsmunir byssusalanna vegi þyngra en harmurinn sem hrottarnir kalla yfir fjölda fólks með manndrápstólunum. Sérhagsmunaöfl ráða miklu í Bandaríkjunum. Eftir að fangelsi voru einkavædd fyrir rúmum aldarþriðjungi hefur fjöldi fanga margfaldast. Bandaríkjamenn eru 5 prósent mannkyns, en 25 af hundraði dæmdra refsifanga í heiminum sitja í bandarískum fangelsum – fimmfalt meðaltal heimsbyggðarinnar. Langflestir afplána dóma fyrir fíkniefnamisferli, sem myndu í mesta lagi sæta sektum í Vestur-Evrópu. Þessi mynd blasir við þó að bandarísk stjórnvöld hafi í marga áratugi verið í yfirlýstu stríði gegn eiturlyfjum. Þau hafa ekki haft erindi sem erfiði. Eiturlyfin streyma um allt. Óprúttnir talsmenn einkarekinna tukthúsa eru, líkt og vopnasalar, óþreytandi að berjast fyrir eigin hagsmunum með hörmulegum afleiðingum. Oft hefur verið sýnt fram á þræði milli annarlegra sérhagsmuna og stjórnvalda. Vont er til þess að hugsa, að einkarekin fangelsi hafi ógæfu fjölda veiklundaðra samborgara sinna að féþúfu – einkum fólks sem ekki er hvítt á hörund. Tekjur fangelsanna aukast eftir því sem fleiri eru bak við rimlana. Margt er vel gert í Bandaríkjunum. Velsældin blasir víða við og sköpunarkrafturinn er mikill. En að sumu leyti eru Bandaríkin frumstætt ríki. Þar má finna mörg víti til varnaðar fyrir þá sem vilja byggja siðað samfélag. Alltof greiðar leiðir milli æðstu stjórnvalda og annarlegra hagsmuna er svartur blettur mitt í velsældinni. Baktjaldamakkið rænir stóra hópa lífshamingjunni og kostar fjölda fólks lífið. Þetta er látið viðgangast áratug eftir áratug – afleiðingarnar stinga í augun. Viðskipti og stjórnmál eru eitruð blanda og eyðileggja hvort annað. Bandarísk stjórnmál eru alltof lituð af þjónkun við sérhagsmuni sem smyrja vélar stjórnmálanna. Enda komast skrýtnir fuglar til æðstu metorða í Bandaríkjunum. Í samanburðinum getum við prísað okkur sæl með okkar stjórnmálamenn þó að þar sé auðvitað misjafn sauður í mörgu fé. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Kristín Þorsteinsdóttir Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun
Þjónkun almannavalds við sérhagsmuni í okkar heimshluta er hvergi augljósari en í Bandaríkjunum. Þar er lífi fólks teflt í tvísýnu á hverjum degi í nafni úreltrar byssumenningar, úldnum leifum frá tímum villta vestursins. Blóðbaðið í Las Vegas fyrir fáum vikum útheimti fleiri mannslíf en önnur níðingsverk byssumanna. Aftur felldi byssuhrotti tugi kirkjugesta sem áttu sér einskis ills von í Texas fyrir fáum dögum. Byssuógnin er alltaf handan við hornið þegar hrottar komast yfir afkastamikil manndrápstól, sem gerð eru fyrir hermenn á vígvelli. Byssueign almennings í Bandaríkjunum er næstum tífalt heimsmeðaltalið. Kirkjum, kvikmyndahúsum, hljómleikasölum og skólum er breytt í blóðvelli eins og hendi sé veifað. Óprúttnir þrýstihópar með fúlgur fjár á borð við samtök byssueigenda – National Rifle Association - virðast hafa stjórnmálamennina í vasanum. Þeir ausa fé í áróður og beita slagorðum eins og „byssur drepa ekki fólk, fólk drepur fólk“. Og sitjandi forseti tekur undir. Engu er líkara en hagsmunir byssusalanna vegi þyngra en harmurinn sem hrottarnir kalla yfir fjölda fólks með manndrápstólunum. Sérhagsmunaöfl ráða miklu í Bandaríkjunum. Eftir að fangelsi voru einkavædd fyrir rúmum aldarþriðjungi hefur fjöldi fanga margfaldast. Bandaríkjamenn eru 5 prósent mannkyns, en 25 af hundraði dæmdra refsifanga í heiminum sitja í bandarískum fangelsum – fimmfalt meðaltal heimsbyggðarinnar. Langflestir afplána dóma fyrir fíkniefnamisferli, sem myndu í mesta lagi sæta sektum í Vestur-Evrópu. Þessi mynd blasir við þó að bandarísk stjórnvöld hafi í marga áratugi verið í yfirlýstu stríði gegn eiturlyfjum. Þau hafa ekki haft erindi sem erfiði. Eiturlyfin streyma um allt. Óprúttnir talsmenn einkarekinna tukthúsa eru, líkt og vopnasalar, óþreytandi að berjast fyrir eigin hagsmunum með hörmulegum afleiðingum. Oft hefur verið sýnt fram á þræði milli annarlegra sérhagsmuna og stjórnvalda. Vont er til þess að hugsa, að einkarekin fangelsi hafi ógæfu fjölda veiklundaðra samborgara sinna að féþúfu – einkum fólks sem ekki er hvítt á hörund. Tekjur fangelsanna aukast eftir því sem fleiri eru bak við rimlana. Margt er vel gert í Bandaríkjunum. Velsældin blasir víða við og sköpunarkrafturinn er mikill. En að sumu leyti eru Bandaríkin frumstætt ríki. Þar má finna mörg víti til varnaðar fyrir þá sem vilja byggja siðað samfélag. Alltof greiðar leiðir milli æðstu stjórnvalda og annarlegra hagsmuna er svartur blettur mitt í velsældinni. Baktjaldamakkið rænir stóra hópa lífshamingjunni og kostar fjölda fólks lífið. Þetta er látið viðgangast áratug eftir áratug – afleiðingarnar stinga í augun. Viðskipti og stjórnmál eru eitruð blanda og eyðileggja hvort annað. Bandarísk stjórnmál eru alltof lituð af þjónkun við sérhagsmuni sem smyrja vélar stjórnmálanna. Enda komast skrýtnir fuglar til æðstu metorða í Bandaríkjunum. Í samanburðinum getum við prísað okkur sæl með okkar stjórnmálamenn þó að þar sé auðvitað misjafn sauður í mörgu fé.