Stjórnsýsla fari að axla ábyrgð og sýna siðferði Vilhelm Jónsson skrifar 17. ágúst 2017 06:00 Engin breyting mun verða á lífskjörum þeirra sem minna mega sín fyrr en stjórnvöld temja sér hugafarsbreytingu og raunsæi. Litlu sem engu skipta pólitískar skoðanir þar sem of margir telja að aðhald og sparnaður skuli liggja annars staðar en í eigin gæluverkefnum og hugsjónum. Þúsundir hafa vart til hnífs og skeiðar eða geta búið við eðlilegar og mannsæmandi heimilisaðstæður og allt of margir eiga nánast hvergi samastað eða væntingar um betra líf vegna misskiptingar. Samfélagið lætur stjórnast af að byggja flísalagðar hallir og annað skrum og lætur sig engu varða samfélagslega ábyrgð. Milljörðum er mokað í sérhagsmunapot og gæluverkefni á sama tíma og heilbrigðiskerfið er í molum og öldruðum og fleirum er stíað í sundur vegna fjárskorts og húsnæðisvandræða. Nýgerður stjórnarsáttmáli var orðaður undir þeim formerkjum að hjálpa þeim efnaminni að eignast eða leigja íbúðir á viðráðanlegu verði, sem er gamalkunnugt stef og hjákátlegt. Á sama tíma á að fara í stærstu framkvæmd Íslandssögunnar og ráðast í byggingu á nýju þjóðarsjúkrahúsi sem er þensluhvetjandi og illa skipulagt. Stjórnvöld eru með innantóm loforð um að á næstu árum muni rísa ódýrari og minni íbúðir fyrir þá efnaminni án þess að mikið sé viðhaft til breytingar. Margt bendir til að verð á litlum íbúðum muni hækka enn frekar vegna mikillar eftirspurnar, þenslu og hversu neyðin er mikil, ekki er óvarlegt að ætla að 30 til 50 fermetra stúdíóíbúðir muni kosta yfir 35 milljónir. Meðan fasteignaverð ræðst af eftirspurn munu byggingarverktakar eðlilega ekki afsala sér þeim ábata, þó svo að búið sé að gefa væntingar um ódýrt húsnæði fyrir þá sem hafa minna milli handanna. Engu mun skipta þó svo að slegið hafi verið af ýmsum kröfum gagnvart byggingarreglugerðum til sparnaðar, markaðsvirðið mun verða ofan á. Síðustu 38 ár er búið að vera viðvarandi ójafnvægi á byggingamarkaðinum þar sem skuldir og fasteignaverð sveiflast upp og niður með tilheyrandi gjaldþrotum og eignaupptöku. Engan veginn getur talist eðlilegt að það sé nánast eins og rússnesk rúlletta fyrir þá efnaminni að kaupa sér húsnæði. Skuldugur almenningur var settur á guð og gaddinn til að bankar ásamt lána- og vogunarsjóðum gætu hámarkað arðsemi sína í boði stjórnvalda. Stjórnvöld þurfa að fara að átta sig á að þeim ber að vera ábyrg og skapa stöðugleika ásamt vitrænu vaxta- og viðskiptaumhverfi. Uppsafnaður vandi þeirra sem vantar húsnæði á viðráðanlegu verði verður ekki leystur öðruvísi en ríki, borg og sveitarfélög komi að með festu og skilmerkilegum hætti ásamt lífeyrissjóðum og verkalýðsfélögum. Það þarf að beita sértækum og beittum aðgerðum til að uppræta húsnæðisvanda, núverandi ástand mun aðeins ýta enn frekar undir öryrkjavæðingu og upplausn ásamt því að verða samfélaginu sífellt dýrara. Eðlilegast er að leita út fyrir landsteinana og fá byggingarverktaka og annað vinnuafl vegna þenslu til að reisa einföld og ódýr hús með verulegum kvöðum, t.d. tekjutengt sem félagslegt húsnæði og ekki framseljanlegt, til að fyrirbyggja brask. Það hlýtur að vera komið nóg af innantómu hjali og úrræðaleysi. Ef það er hægt að byggja húsnæði á landsbyggðinni með allt að helmingi minni kostnaði en á höfuðborgarsvæðinu, þá ætti að vera hægt að gera enn betur með framangreindum hætti. Einnig þarf að stöðva 15 til 20 milljóna lóða- og arkitektakostnað. Það er neyðarástand hjá þúsundum manna og kominn tími til að láta verkin tala með markvissum hætti. Stjórnvöld rangtúlka skuldir heimilanna sem eru síst minni núna væri horft framhjá fasteignaverði sem hefur skrúfast upp ótæpilega. Þúsundir eiga lítið sem ekkert í húsnæði sínu, ekki síst þeir sem hafa keypt á uppsprengdu verði í örvæntingu sinni og fjármagnað jafnvel útborgun með óhagstæðum lánum. Verulegar líkur eru á að margir gangi aftur í gegnum sömu holskefluna (2007) og missi húsnæðið þegar fer að hrikta í vegna óstöðugs gjaldmiðils og aðrar efnahagsþrengingar steðja að. Landsbanki Íslands er búinn að vera í fararbroddi sem eitt stærsta ræningjabæli landsins í boði stjórnvalda, tugþúsundir heimila hafa fengið að gjalda með eignaupptöku og öðrum hörmungum og væntanlega verður engin breyting þar á. Engu virðist skipta þótt bankinn sé orðinn ríkisbanki. Í flestum siðmenntuðum ríkjum leggja bankastofnanir sig fram um að vinna með viðskiptavinum sínum þegar erfiðleikar steðja að en því er þveröfugt farið í íslenskri bankasýslu. Ótíndir þjófar og önnur hryðjuverkaógn mun steðja að landsmönnum meðan óhindruð sjálftaka úr sameiginlegum fjárhirslum ríkissjóðs og ríkisbanka fær að viðgangast í boði veruleikafirrtra stjórnvalda. Stjórnmálaflokkum má helst líkja við glæpaklíkur og mafíur sem svífast einskis til að hygla sér og sínum á kostnað skattborgara. Alltof margir gera sér ekki grein fyrir hversu landið var djúpt sokkið í skuldafen þar sem óraunhæf uppbygging fékk og fær að viðgangast af óábyrgum stjórnvöldum og er síðan kölluð góðæri. Meðan stjórnvöld ríghalda í handónýta mynt munu þúsundir eiga eftir að missa heimili sín og lífshamingju vegna óstöðugrar krónu ásamt því að margir fara óvarlega. Þúsundir milljarða hafa verið afskrifaðar og ekki sjálfgefið að svo verði aftur, ferðamaðurinn mun tæplega láta ræna sig um aldur og ævi til að rétta af ríkissjóð. Stjórnvöld ættu að íhuga að verði haldið áfram á sömu braut verða bankarnir lítils virði og lítið þangað að sækja til að borga ríkishalla og rányrkju. Eigi að afstýra stórfelldum landflótta er helsta von Íslendinga að landsmenn vakni og fari að axla ábyrgð. Stjórnvöld verða að fara að gera sér grein fyrir hvaða glæp þau eru að fremja gagnvart þúsundum fjölskyldna sem eru í upplausn og allar vonir brostnar, til að hægt sé að skapa sér og sínum heimili. Allt of mörgum eru fyrirmunað að sjá misskiptingu og eigin græðgi, stjórnmálamenn eru þar í fararbroddi enda hugsjónir litlar nema þá helst þegar endurnýja skal umboð til að viðhalda nýjum kosningaloforðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Vilhelm Jónsson Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Engin breyting mun verða á lífskjörum þeirra sem minna mega sín fyrr en stjórnvöld temja sér hugafarsbreytingu og raunsæi. Litlu sem engu skipta pólitískar skoðanir þar sem of margir telja að aðhald og sparnaður skuli liggja annars staðar en í eigin gæluverkefnum og hugsjónum. Þúsundir hafa vart til hnífs og skeiðar eða geta búið við eðlilegar og mannsæmandi heimilisaðstæður og allt of margir eiga nánast hvergi samastað eða væntingar um betra líf vegna misskiptingar. Samfélagið lætur stjórnast af að byggja flísalagðar hallir og annað skrum og lætur sig engu varða samfélagslega ábyrgð. Milljörðum er mokað í sérhagsmunapot og gæluverkefni á sama tíma og heilbrigðiskerfið er í molum og öldruðum og fleirum er stíað í sundur vegna fjárskorts og húsnæðisvandræða. Nýgerður stjórnarsáttmáli var orðaður undir þeim formerkjum að hjálpa þeim efnaminni að eignast eða leigja íbúðir á viðráðanlegu verði, sem er gamalkunnugt stef og hjákátlegt. Á sama tíma á að fara í stærstu framkvæmd Íslandssögunnar og ráðast í byggingu á nýju þjóðarsjúkrahúsi sem er þensluhvetjandi og illa skipulagt. Stjórnvöld eru með innantóm loforð um að á næstu árum muni rísa ódýrari og minni íbúðir fyrir þá efnaminni án þess að mikið sé viðhaft til breytingar. Margt bendir til að verð á litlum íbúðum muni hækka enn frekar vegna mikillar eftirspurnar, þenslu og hversu neyðin er mikil, ekki er óvarlegt að ætla að 30 til 50 fermetra stúdíóíbúðir muni kosta yfir 35 milljónir. Meðan fasteignaverð ræðst af eftirspurn munu byggingarverktakar eðlilega ekki afsala sér þeim ábata, þó svo að búið sé að gefa væntingar um ódýrt húsnæði fyrir þá sem hafa minna milli handanna. Engu mun skipta þó svo að slegið hafi verið af ýmsum kröfum gagnvart byggingarreglugerðum til sparnaðar, markaðsvirðið mun verða ofan á. Síðustu 38 ár er búið að vera viðvarandi ójafnvægi á byggingamarkaðinum þar sem skuldir og fasteignaverð sveiflast upp og niður með tilheyrandi gjaldþrotum og eignaupptöku. Engan veginn getur talist eðlilegt að það sé nánast eins og rússnesk rúlletta fyrir þá efnaminni að kaupa sér húsnæði. Skuldugur almenningur var settur á guð og gaddinn til að bankar ásamt lána- og vogunarsjóðum gætu hámarkað arðsemi sína í boði stjórnvalda. Stjórnvöld þurfa að fara að átta sig á að þeim ber að vera ábyrg og skapa stöðugleika ásamt vitrænu vaxta- og viðskiptaumhverfi. Uppsafnaður vandi þeirra sem vantar húsnæði á viðráðanlegu verði verður ekki leystur öðruvísi en ríki, borg og sveitarfélög komi að með festu og skilmerkilegum hætti ásamt lífeyrissjóðum og verkalýðsfélögum. Það þarf að beita sértækum og beittum aðgerðum til að uppræta húsnæðisvanda, núverandi ástand mun aðeins ýta enn frekar undir öryrkjavæðingu og upplausn ásamt því að verða samfélaginu sífellt dýrara. Eðlilegast er að leita út fyrir landsteinana og fá byggingarverktaka og annað vinnuafl vegna þenslu til að reisa einföld og ódýr hús með verulegum kvöðum, t.d. tekjutengt sem félagslegt húsnæði og ekki framseljanlegt, til að fyrirbyggja brask. Það hlýtur að vera komið nóg af innantómu hjali og úrræðaleysi. Ef það er hægt að byggja húsnæði á landsbyggðinni með allt að helmingi minni kostnaði en á höfuðborgarsvæðinu, þá ætti að vera hægt að gera enn betur með framangreindum hætti. Einnig þarf að stöðva 15 til 20 milljóna lóða- og arkitektakostnað. Það er neyðarástand hjá þúsundum manna og kominn tími til að láta verkin tala með markvissum hætti. Stjórnvöld rangtúlka skuldir heimilanna sem eru síst minni núna væri horft framhjá fasteignaverði sem hefur skrúfast upp ótæpilega. Þúsundir eiga lítið sem ekkert í húsnæði sínu, ekki síst þeir sem hafa keypt á uppsprengdu verði í örvæntingu sinni og fjármagnað jafnvel útborgun með óhagstæðum lánum. Verulegar líkur eru á að margir gangi aftur í gegnum sömu holskefluna (2007) og missi húsnæðið þegar fer að hrikta í vegna óstöðugs gjaldmiðils og aðrar efnahagsþrengingar steðja að. Landsbanki Íslands er búinn að vera í fararbroddi sem eitt stærsta ræningjabæli landsins í boði stjórnvalda, tugþúsundir heimila hafa fengið að gjalda með eignaupptöku og öðrum hörmungum og væntanlega verður engin breyting þar á. Engu virðist skipta þótt bankinn sé orðinn ríkisbanki. Í flestum siðmenntuðum ríkjum leggja bankastofnanir sig fram um að vinna með viðskiptavinum sínum þegar erfiðleikar steðja að en því er þveröfugt farið í íslenskri bankasýslu. Ótíndir þjófar og önnur hryðjuverkaógn mun steðja að landsmönnum meðan óhindruð sjálftaka úr sameiginlegum fjárhirslum ríkissjóðs og ríkisbanka fær að viðgangast í boði veruleikafirrtra stjórnvalda. Stjórnmálaflokkum má helst líkja við glæpaklíkur og mafíur sem svífast einskis til að hygla sér og sínum á kostnað skattborgara. Alltof margir gera sér ekki grein fyrir hversu landið var djúpt sokkið í skuldafen þar sem óraunhæf uppbygging fékk og fær að viðgangast af óábyrgum stjórnvöldum og er síðan kölluð góðæri. Meðan stjórnvöld ríghalda í handónýta mynt munu þúsundir eiga eftir að missa heimili sín og lífshamingju vegna óstöðugrar krónu ásamt því að margir fara óvarlega. Þúsundir milljarða hafa verið afskrifaðar og ekki sjálfgefið að svo verði aftur, ferðamaðurinn mun tæplega láta ræna sig um aldur og ævi til að rétta af ríkissjóð. Stjórnvöld ættu að íhuga að verði haldið áfram á sömu braut verða bankarnir lítils virði og lítið þangað að sækja til að borga ríkishalla og rányrkju. Eigi að afstýra stórfelldum landflótta er helsta von Íslendinga að landsmenn vakni og fari að axla ábyrgð. Stjórnvöld verða að fara að gera sér grein fyrir hvaða glæp þau eru að fremja gagnvart þúsundum fjölskyldna sem eru í upplausn og allar vonir brostnar, til að hægt sé að skapa sér og sínum heimili. Allt of mörgum eru fyrirmunað að sjá misskiptingu og eigin græðgi, stjórnmálamenn eru þar í fararbroddi enda hugsjónir litlar nema þá helst þegar endurnýja skal umboð til að viðhalda nýjum kosningaloforðum.
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar