Börn ekki nægilega oft spurð leyfis Lovísa Arnardóttir skrifar 16. desember 2017 07:00 Lilja Hrönn Önnudóttir, varaformaður ungmennaráðs Umboðsmanns barna. „Þetta lendir mjög mikið á okkar kynslóð. Það eru engin mörk. Samfélagsmiðlar eru það nýir að það eru ekki til neinar reglur og þú þarft eiginlega bara að vera heppin með foreldra, hvort þau séu að virða þín mörk eða ekki. Þegar maður er yngri er maður oft að gera skrítna svipi eða hluti á myndum og maður gerir sér ekki endilega grein fyrir því að þetta er eitthvað sem framtíðaryfirmenn gætu séð,“ segir Lilja Hrönn Önnudóttir, varaformaður ungmennaráðs Umboðsmanns barna. Eftir áramót verður lagt fram nýtt frumvarp um persónuvernd á Alþingi sem byggt er á viðamikilli reglugerð frá Evrópuráðinu og þinginu. Í reglugerðinni segir að „persónuupplýsingar barna ættu að njóta sérstakrar verndar þar sem þau kunna að vera síður meðvituð um áhættu, afleiðingar og viðkomandi verndarráðstafanir og réttindi sín í tengslum við vinnslu persónuupplýsinga.“ Börn sem alist hafa upp með foreldra sína á samfélagsmiðlum eru vön því að foreldrar og aðrir deili af þeim myndum og öðrum upplýsingum, en hafa ekki endilega stjórn á því hverju er deilt. Lilja Hrönn segir ungmennaráðið hafa rætt þessi mál nýlega. „Við höfum mótað okkur skoðun á rétti barns til einkalífs og rétti barns til þess að persónuupplýsingum þeirra sé ekki deilt á netinu að þeim óafvitandi. Við viljum að það sé alltaf talað við börn. Foreldrar þurfa að passa sig hverju þau eru að deila. Ég ræddi þetta við ráðið í gær og við vorum sammála um að það eigi alltaf að ræða við börn. Lokaákvörðun á alltaf að vera í höndum barnanna. Ef þau vilja ekki að myndir af þeim eða texti um þau sé á netinu, þá ætti hann að sjálfsögðu ekki að vera þar,“ segir Lilja Hrönn. Umboðsmaður barna fjallaði sérstaklega árið 2015 um birtingu foreldra á einkunnum barna á samfélagsmiðlum „Þó börn séu stolt og ánægð með sig, þá er ekki sjálfgefið að þau vilji að allir viti þetta. Það er sjálfsagt að spyrja þau og taka tillit til þess,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna. Salvörún telur mikla þörf á því að þessi mál séu rædd frekar í samfélaginu. „Foreldrar þurfa að vera miklu varkárari almennt talað. Auðvitað eru það margir, en fólk þarf að hugsa þetta lengra fram í tímann og sérstaklega þá að netið gleymir engu og það geti skaðað barnið síðar á ævinni.“ Hún segir enn fremur mikilvægt að rætt sé við börn, en samkvæmt 12. grein Barnasáttmálans eiga börn rétt á að láta skoðanir sínar í ljós í samræmi við aldur þeirra og þroska. „Mér finnst fólk oft fara fram úr sér í þessu og ætti að hugsa um það í stærra samhengi hvort börn vilji að það sé verið að deila myndum, myndböndum og öðru þegar þau eru lítil eða jafnvel unglingar. Ég held að krakkar vilji að þau séu spurð. Það á líka að gera það þegar þau eru lítil. Þau hafa líka skoðun á því þegar þau eru fimm ára, eða sjö ára, ekki bara þegar þau eru orðin táningar,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Innlent „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Innlent Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Innlent Konungsskip Dana í Reykjavík Innlent „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Innlent Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Innlent Sumarveður fyrir sunnan en annars staðar skýjað Veður Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Innlent Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Innlent Fleiri fréttir Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Eldur í Kringlunni og Kristján Loftsson um hvalveiðileyfið Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Héldu fyrst að þetta væri brunaæfing Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Eldur logar í þaki Kringlunnar Björgunarsveit kölluð út í Þórsmörk Áhyggjur af vanda drengja í menntakerfinu óþarfar Þyrlan kölluð út vegna reiðslyss Kjósendur Jóns Gnarr líklegastir til að vera ósáttir með Höllu Vilja banna hvalveiðar með lögum Áttatíu prósent af plasti í fjörum landsins kemur frá útlöndum Efast um að ráðherrar nái fram markmiði sínu Tveimur haldið sofandi vegna slyssins Rútuslys í Öxnadal og meintar rangfærslur ráðherra Guðni snýr aftur í sagnfræðina Leita að nýju húsnæði fyrir kaffistofu Samhjálpar Öxnadalsheiði opin á ný Harma banaslysið og hafa uppfært verkferla Bein útsending: Brautskráningar Háskóla Íslands Svandís og Sigurður Ingi sögð bakka upp bílastæðagjöldin Sjá meira
„Þetta lendir mjög mikið á okkar kynslóð. Það eru engin mörk. Samfélagsmiðlar eru það nýir að það eru ekki til neinar reglur og þú þarft eiginlega bara að vera heppin með foreldra, hvort þau séu að virða þín mörk eða ekki. Þegar maður er yngri er maður oft að gera skrítna svipi eða hluti á myndum og maður gerir sér ekki endilega grein fyrir því að þetta er eitthvað sem framtíðaryfirmenn gætu séð,“ segir Lilja Hrönn Önnudóttir, varaformaður ungmennaráðs Umboðsmanns barna. Eftir áramót verður lagt fram nýtt frumvarp um persónuvernd á Alþingi sem byggt er á viðamikilli reglugerð frá Evrópuráðinu og þinginu. Í reglugerðinni segir að „persónuupplýsingar barna ættu að njóta sérstakrar verndar þar sem þau kunna að vera síður meðvituð um áhættu, afleiðingar og viðkomandi verndarráðstafanir og réttindi sín í tengslum við vinnslu persónuupplýsinga.“ Börn sem alist hafa upp með foreldra sína á samfélagsmiðlum eru vön því að foreldrar og aðrir deili af þeim myndum og öðrum upplýsingum, en hafa ekki endilega stjórn á því hverju er deilt. Lilja Hrönn segir ungmennaráðið hafa rætt þessi mál nýlega. „Við höfum mótað okkur skoðun á rétti barns til einkalífs og rétti barns til þess að persónuupplýsingum þeirra sé ekki deilt á netinu að þeim óafvitandi. Við viljum að það sé alltaf talað við börn. Foreldrar þurfa að passa sig hverju þau eru að deila. Ég ræddi þetta við ráðið í gær og við vorum sammála um að það eigi alltaf að ræða við börn. Lokaákvörðun á alltaf að vera í höndum barnanna. Ef þau vilja ekki að myndir af þeim eða texti um þau sé á netinu, þá ætti hann að sjálfsögðu ekki að vera þar,“ segir Lilja Hrönn. Umboðsmaður barna fjallaði sérstaklega árið 2015 um birtingu foreldra á einkunnum barna á samfélagsmiðlum „Þó börn séu stolt og ánægð með sig, þá er ekki sjálfgefið að þau vilji að allir viti þetta. Það er sjálfsagt að spyrja þau og taka tillit til þess,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna. Salvörún telur mikla þörf á því að þessi mál séu rædd frekar í samfélaginu. „Foreldrar þurfa að vera miklu varkárari almennt talað. Auðvitað eru það margir, en fólk þarf að hugsa þetta lengra fram í tímann og sérstaklega þá að netið gleymir engu og það geti skaðað barnið síðar á ævinni.“ Hún segir enn fremur mikilvægt að rætt sé við börn, en samkvæmt 12. grein Barnasáttmálans eiga börn rétt á að láta skoðanir sínar í ljós í samræmi við aldur þeirra og þroska. „Mér finnst fólk oft fara fram úr sér í þessu og ætti að hugsa um það í stærra samhengi hvort börn vilji að það sé verið að deila myndum, myndböndum og öðru þegar þau eru lítil eða jafnvel unglingar. Ég held að krakkar vilji að þau séu spurð. Það á líka að gera það þegar þau eru lítil. Þau hafa líka skoðun á því þegar þau eru fimm ára, eða sjö ára, ekki bara þegar þau eru orðin táningar,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Innlent „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Innlent Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Innlent Konungsskip Dana í Reykjavík Innlent „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Innlent Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Innlent Sumarveður fyrir sunnan en annars staðar skýjað Veður Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Innlent Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Innlent Fleiri fréttir Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Eldur í Kringlunni og Kristján Loftsson um hvalveiðileyfið Náði ekki að loka búðinni áður en henni var sagt að koma sér út Héldu fyrst að þetta væri brunaæfing Sigurður Ingi ekki búinn að undirrita Isavia-samning Eldur logar í þaki Kringlunnar Björgunarsveit kölluð út í Þórsmörk Áhyggjur af vanda drengja í menntakerfinu óþarfar Þyrlan kölluð út vegna reiðslyss Kjósendur Jóns Gnarr líklegastir til að vera ósáttir með Höllu Vilja banna hvalveiðar með lögum Áttatíu prósent af plasti í fjörum landsins kemur frá útlöndum Efast um að ráðherrar nái fram markmiði sínu Tveimur haldið sofandi vegna slyssins Rútuslys í Öxnadal og meintar rangfærslur ráðherra Guðni snýr aftur í sagnfræðina Leita að nýju húsnæði fyrir kaffistofu Samhjálpar Öxnadalsheiði opin á ný Harma banaslysið og hafa uppfært verkferla Bein útsending: Brautskráningar Háskóla Íslands Svandís og Sigurður Ingi sögð bakka upp bílastæðagjöldin Sjá meira