Lúsmý fór huldu höfði fyrir árið 2015 Svavar Hávarðsson skrifar 17. maí 2016 06:00 Lúsmý reyndist valda svæsnum bitum hjá fjölda fólks í fyrrasumar. Vísir/Ernir Þvert á almannaróm þá er ekki ástæða til að ætla að lúsmý sé nýr landnemi hér á landi, en sérstakar aðstæður í umhverfinu urðu hins vegar til þess að þessi illvígi bitvargur gerði mjög vart við sig á suðvestanverðu landinu í fyrrasumar. Þetta sýna greiningar smádýra hjá Náttúrufræðistofnun (NÍ), sem sumarið 2015 lagði áherslu á blóðþyrst kvikindi í rannsóknum sínum. Það náði meðal annars til lúsmýs, skógarmítla og moskítóflugu. Í Evrópu er vakning í þessum málaflokki; aukið fé hefur verið veitt til rannsókna, enda er um mikilvægt heilbrigðismál að ræða. Erling Ólafsson, skordýrafræðingur hjá NÍ, sem stýrir rannsóknum á landnámi erlendra tegunda smádýra, segir að nokkrar tegundir lúsmýs hafi áður verið staðfestar hér á landi en ættkvíslin Culicaides var ekki þar á meðal. Tegundir lúsmýs eru afar torgreindar, en í fyrrasumar var lúsmý af þessari ættkvísl staðfest hér. Tegundir af ættkvíslinni eru skæðar blóðsugur á mönnum og búsmala og bitin einstaklega óþægileg.Erling Ólafsson, skordýrafræðingur hjá Náttúrufræðistofnun ÍslandsErling segir ekki sannað af hverju lúsmý rauk upp úr öllu valdi í fyrra. „Skýringin liggur líklegast í veðurfarinu. Í fyrra kom enginn maímánuður, apríl náði langt fram í júní, má segja. Þegar veður batnaði gerðust hlutirnir hratt og þetta blossaði upp, og ekki bara lúsmý heldur miklu fleira – fiðrildategundir og fleira sem hafði verið í biðstöðu í kuldanum. Þá kom margt fram á skömmum tíma sem annars gerist hægt og bítandi,“ segir Erling. „Þetta skýrir ýmisleg. Þarna er ef til vill komin skýringin á áður óútskýrðum bitum í gegnum tíðina. Flær og bitmý hef ég kannski lengi haft fyrir rangri sök,“ segir Erling. Það vekur athygli að hingað til lands kom franskur sérfræðingur í blóðsjúgandi mýflugum, dr. Francis Schäffner, sérstaklega til að leggja út klakgildrur fyrir moskítóflugur, en tilvist þeirra hefur aldrei verið sannreynd hér á landi. Hann ferðaðist víða um land og lagði gildrur sínar fyrir flugur. Eftir því sem Erling best veit fann Schäffner þessa óværu ekki hérlendis. „Ég held að það komi varla til með að breytast,“ segir Erling og bætir við að áfram verði þó fylgst með. Skógarmítillinn var líka rannsakaður af erlendum sérfræðingum sem hingað komu til lands, en breskur sérfræðingur, dr. Jolyon Medlock, hafði fengið fjárframlag til að koma til Íslands til að leita skógarmítla. Eins og hjá Schäffner bar leit hans ekki árangur en samt sem áður bárust NÍ og Tilraunastöðinni að Keldum mun fleiri skógarmítlar til skoðunar á árinu en nokkurn tímann fyrr, alls 24 sýni víða að af landinu. Enn er því ósvarað spurningunni hvort skógarmítill sé orðinn landlægur hérlendis. Erling segir að líkurnar á varanlegu landnámi séu þó verulegar, en staðfestingar er enn beðið. Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 17. maí 2016Mynd/ErlingÓlafsson Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Innlent Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Innlent Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Innlent Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Innlent Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Innlent Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Innlent Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Innlent Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Innlent Fleiri fréttir Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Fínt að það séu ekki bara „kallaforsetar“ Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Könnun Maskínu daginn fyrir kjördag staðfesti flugið á Höllu Tómasdóttur Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Sjá meira
Þvert á almannaróm þá er ekki ástæða til að ætla að lúsmý sé nýr landnemi hér á landi, en sérstakar aðstæður í umhverfinu urðu hins vegar til þess að þessi illvígi bitvargur gerði mjög vart við sig á suðvestanverðu landinu í fyrrasumar. Þetta sýna greiningar smádýra hjá Náttúrufræðistofnun (NÍ), sem sumarið 2015 lagði áherslu á blóðþyrst kvikindi í rannsóknum sínum. Það náði meðal annars til lúsmýs, skógarmítla og moskítóflugu. Í Evrópu er vakning í þessum málaflokki; aukið fé hefur verið veitt til rannsókna, enda er um mikilvægt heilbrigðismál að ræða. Erling Ólafsson, skordýrafræðingur hjá NÍ, sem stýrir rannsóknum á landnámi erlendra tegunda smádýra, segir að nokkrar tegundir lúsmýs hafi áður verið staðfestar hér á landi en ættkvíslin Culicaides var ekki þar á meðal. Tegundir lúsmýs eru afar torgreindar, en í fyrrasumar var lúsmý af þessari ættkvísl staðfest hér. Tegundir af ættkvíslinni eru skæðar blóðsugur á mönnum og búsmala og bitin einstaklega óþægileg.Erling Ólafsson, skordýrafræðingur hjá Náttúrufræðistofnun ÍslandsErling segir ekki sannað af hverju lúsmý rauk upp úr öllu valdi í fyrra. „Skýringin liggur líklegast í veðurfarinu. Í fyrra kom enginn maímánuður, apríl náði langt fram í júní, má segja. Þegar veður batnaði gerðust hlutirnir hratt og þetta blossaði upp, og ekki bara lúsmý heldur miklu fleira – fiðrildategundir og fleira sem hafði verið í biðstöðu í kuldanum. Þá kom margt fram á skömmum tíma sem annars gerist hægt og bítandi,“ segir Erling. „Þetta skýrir ýmisleg. Þarna er ef til vill komin skýringin á áður óútskýrðum bitum í gegnum tíðina. Flær og bitmý hef ég kannski lengi haft fyrir rangri sök,“ segir Erling. Það vekur athygli að hingað til lands kom franskur sérfræðingur í blóðsjúgandi mýflugum, dr. Francis Schäffner, sérstaklega til að leggja út klakgildrur fyrir moskítóflugur, en tilvist þeirra hefur aldrei verið sannreynd hér á landi. Hann ferðaðist víða um land og lagði gildrur sínar fyrir flugur. Eftir því sem Erling best veit fann Schäffner þessa óværu ekki hérlendis. „Ég held að það komi varla til með að breytast,“ segir Erling og bætir við að áfram verði þó fylgst með. Skógarmítillinn var líka rannsakaður af erlendum sérfræðingum sem hingað komu til lands, en breskur sérfræðingur, dr. Jolyon Medlock, hafði fengið fjárframlag til að koma til Íslands til að leita skógarmítla. Eins og hjá Schäffner bar leit hans ekki árangur en samt sem áður bárust NÍ og Tilraunastöðinni að Keldum mun fleiri skógarmítlar til skoðunar á árinu en nokkurn tímann fyrr, alls 24 sýni víða að af landinu. Enn er því ósvarað spurningunni hvort skógarmítill sé orðinn landlægur hérlendis. Erling segir að líkurnar á varanlegu landnámi séu þó verulegar, en staðfestingar er enn beðið. Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 17. maí 2016Mynd/ErlingÓlafsson
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Innlent Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Innlent Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Innlent Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Innlent Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Innlent Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Innlent Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Innlent Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Innlent Fleiri fréttir Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Fínt að það séu ekki bara „kallaforsetar“ Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Könnun Maskínu daginn fyrir kjördag staðfesti flugið á Höllu Tómasdóttur Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Sjá meira