Hættulegur heilsukokteill Ögmundur Jónasson skrifar 19. ágúst 2016 07:00 Nú er að koma í ljós víðtækari andstaða gegn áformum um stóran einkaspítala en dæmi eru um áður. Draumar um gullmulningsvélar af því tagi sem menn vilja reisa í Mosfellsbæ til að græða á sjúkum eru að sjálfsögðu engin nýlunda og vísa ég þar til dæmis í svipuð áform frá árinu 2009.Fleiri sjá nú hætturnarÞað sem hins vegar er breytt núna, og það er góðs viti, er að fleiri sjá nú hætturnar þessu samfara fyrir íslenskt heilbrigðiskerfi. Starfsmenn stofnana heilbrigðisþjónustunnar stíga nú fram hver á fætur öðrum og færa rök fyrir því að nýtt risasjúkrahús væri líklegt til að rústa okkar kerfi. Auk þess sem fjárfestarnir fari fram á fyrirgreiðslu og fjárhagslegan stuðning, sem í sjálfu sér er siðlaust, muni þeir soga til sín starfsfólk úr kerfi sem engan veginn er aflögufært. Allt tal um að flytja inn bæði sjúklingana og þúsund manna starfslið, sem starfi hér í eins konar félagslegu eylandi, er út í hött.Það eru áformin sem eru sjúkÞótt dæmi séu um sjúkrahús af þessu tagi víða, ekki síst í fátækari löndum, þá þurfa þau alls staðar á baklandi að halda þegar eitthvað fer alvarlega út af sporinu. Og gleymum því ekki heldur að á endanum tekur þessi tegund sjúkrahúsa aðeins við þeim sjúklingum sem gefa eitthvað af sér. Sennilega er hugarfar fjárfestanna það sjúkasta sem er að finna í þessum stofnunum. Á komandi árum mun það verða viðfangsefni íslenskra stjórnmálamanna að glíma við þetta hugarfar sem þegar er farið að grafa um sig hér á landi með vaxandi einkarekstri. Núverandi ríkisstjórn hefur gefið þessum rekstri undir fótinn, þar með talið núverandi heilbrigðisráðherra sem nýlega lét bjóða út rekstur nýrra heilsugæslustöðva á höfuðborgarsvæðinu. Hann má þó eiga það, og á þar lof skilið, að hann lagði bann við því að rekstraraðilar taki arð út úr starfseminni. Eftir stendur Klínikin, nýtt einkarekið sjúkrahús, sem varð til á þessu kjörtímabili, og eflaust eiga fleiri eftir að stinga upp kollinum. Þetta er bara byrjunin ef stjórnvöld spyrna ekki við fótum.Hinn görótti drykkurÁstæðan er sú að við búum við kokteil í rekstrarformum sem getur reynst göróttur ef hann er vitlaust blandaður. Þannig finnst okkur mörgum að einkapraksís í smáum skömmtum geti verið í góðu lagi og skapað jafnvel æskilegan sveigjanleika í heilbrigðiskerfinu. Verði þessi geiri hins vegar stór, hvað þá þegar hann er skipulagður sem hver annar atvinnurekstur sem fjárfestar setja fjármagn í til að hafa af honum arð, þá eru strax blikur á lofti. Við skulum aldrei gleyma því að allt heilbrigðiskerfið, ekki bara hið opinbera heldur einnig hið einkarekna, er fjármagnað með skattfé, að ógleymdum sjúklingagjöldum sem illu heilli hafa færst í vöxt á undanförnum áratugum. Þegar síðan inn í þetta kerfi sem er fjármagnað með þessum hætti, kemur eindregin krafa þjóðfélagsins um gjaldfrelsi þar sem við viljum ekki heilbrigðiskerfi sem fælir efnalítið fólk frá sér eða yfirleitt mismunar fólki, þá fer vandinn að verða alvarlegur og kokteillinn baneitraður.Gjaldfrelsi en ekki reikningskröfufrelsiGjaldfrelsi sem á að vera krafa morgundagsins má nefnilega aldrei leiða til kerfis sem veitir óheft frelsi til að skrifa reikning á skattborgarann eða okkur sem notendur þessarar þjónustu, sem dýrmætust er í hverju þjóðfélagi. Hún er ekki bara dýrmæt okkur sem einstaklingum heldur líka sem samfélagi. Heilbrigðiskerfi sem mismunar leiðir af sér félagslegan ójöfnuð og óheilbrigt samfélag. Hið gagnstæða er uppi þegar heilbrigðiskerfið er okkar allra. Þess vegna skiptir máli hvaða sjónarmið ráða þegar heilsukokteillinn er blandaður.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ögmundur Jónasson Mest lesið Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmir sig sjálft Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Sjá meira
Nú er að koma í ljós víðtækari andstaða gegn áformum um stóran einkaspítala en dæmi eru um áður. Draumar um gullmulningsvélar af því tagi sem menn vilja reisa í Mosfellsbæ til að græða á sjúkum eru að sjálfsögðu engin nýlunda og vísa ég þar til dæmis í svipuð áform frá árinu 2009.Fleiri sjá nú hætturnarÞað sem hins vegar er breytt núna, og það er góðs viti, er að fleiri sjá nú hætturnar þessu samfara fyrir íslenskt heilbrigðiskerfi. Starfsmenn stofnana heilbrigðisþjónustunnar stíga nú fram hver á fætur öðrum og færa rök fyrir því að nýtt risasjúkrahús væri líklegt til að rústa okkar kerfi. Auk þess sem fjárfestarnir fari fram á fyrirgreiðslu og fjárhagslegan stuðning, sem í sjálfu sér er siðlaust, muni þeir soga til sín starfsfólk úr kerfi sem engan veginn er aflögufært. Allt tal um að flytja inn bæði sjúklingana og þúsund manna starfslið, sem starfi hér í eins konar félagslegu eylandi, er út í hött.Það eru áformin sem eru sjúkÞótt dæmi séu um sjúkrahús af þessu tagi víða, ekki síst í fátækari löndum, þá þurfa þau alls staðar á baklandi að halda þegar eitthvað fer alvarlega út af sporinu. Og gleymum því ekki heldur að á endanum tekur þessi tegund sjúkrahúsa aðeins við þeim sjúklingum sem gefa eitthvað af sér. Sennilega er hugarfar fjárfestanna það sjúkasta sem er að finna í þessum stofnunum. Á komandi árum mun það verða viðfangsefni íslenskra stjórnmálamanna að glíma við þetta hugarfar sem þegar er farið að grafa um sig hér á landi með vaxandi einkarekstri. Núverandi ríkisstjórn hefur gefið þessum rekstri undir fótinn, þar með talið núverandi heilbrigðisráðherra sem nýlega lét bjóða út rekstur nýrra heilsugæslustöðva á höfuðborgarsvæðinu. Hann má þó eiga það, og á þar lof skilið, að hann lagði bann við því að rekstraraðilar taki arð út úr starfseminni. Eftir stendur Klínikin, nýtt einkarekið sjúkrahús, sem varð til á þessu kjörtímabili, og eflaust eiga fleiri eftir að stinga upp kollinum. Þetta er bara byrjunin ef stjórnvöld spyrna ekki við fótum.Hinn görótti drykkurÁstæðan er sú að við búum við kokteil í rekstrarformum sem getur reynst göróttur ef hann er vitlaust blandaður. Þannig finnst okkur mörgum að einkapraksís í smáum skömmtum geti verið í góðu lagi og skapað jafnvel æskilegan sveigjanleika í heilbrigðiskerfinu. Verði þessi geiri hins vegar stór, hvað þá þegar hann er skipulagður sem hver annar atvinnurekstur sem fjárfestar setja fjármagn í til að hafa af honum arð, þá eru strax blikur á lofti. Við skulum aldrei gleyma því að allt heilbrigðiskerfið, ekki bara hið opinbera heldur einnig hið einkarekna, er fjármagnað með skattfé, að ógleymdum sjúklingagjöldum sem illu heilli hafa færst í vöxt á undanförnum áratugum. Þegar síðan inn í þetta kerfi sem er fjármagnað með þessum hætti, kemur eindregin krafa þjóðfélagsins um gjaldfrelsi þar sem við viljum ekki heilbrigðiskerfi sem fælir efnalítið fólk frá sér eða yfirleitt mismunar fólki, þá fer vandinn að verða alvarlegur og kokteillinn baneitraður.Gjaldfrelsi en ekki reikningskröfufrelsiGjaldfrelsi sem á að vera krafa morgundagsins má nefnilega aldrei leiða til kerfis sem veitir óheft frelsi til að skrifa reikning á skattborgarann eða okkur sem notendur þessarar þjónustu, sem dýrmætust er í hverju þjóðfélagi. Hún er ekki bara dýrmæt okkur sem einstaklingum heldur líka sem samfélagi. Heilbrigðiskerfi sem mismunar leiðir af sér félagslegan ójöfnuð og óheilbrigt samfélag. Hið gagnstæða er uppi þegar heilbrigðiskerfið er okkar allra. Þess vegna skiptir máli hvaða sjónarmið ráða þegar heilsukokteillinn er blandaður.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun
Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun