Tækifæri og stórborgarbragur með léttlestum í Reykjavík Óli Kristján Ármannsson skrifar 10. desember 2014 07:00 Vogastöðin eins og hún gæti litið út. Í aðalskipulagi Reykjavíkurborgar fram til ársins 2030 er gert ráð fyrir mikilli þéttingu byggðar. Með því að byggja upp léttlestakerfi samhliða þéttingunni segir Gísli Rafn Guðmundsson borgarhönnuður að hafa megi góð áhrif á uppbygginguna og borgarbraginn til framtíðar. Mynd/Gísli Rafn Guðmundsson, unnið á loftmynd frá Alta ehf. Svonefndur þróunarás með áherslu á þéttingu byggðar er skilgreindur í aðalskipulagi Reykjavíkur til ársins 2030. „Meðfram slíkum framkvæmdum opnast möguleikar á að bæta almenningssamgöngur,“ segir Gísli Rafn Guðmundsson borgarhönnuður. Í lokaverkefni hans í meistaranámi í arkitektúr með áherslu á borgarhönnun við háskólann í Lundi í Svíþjóð, eða sjálfbærri borgarhönnun, teiknar hann upp möguleika tengda lagningu léttlestakerfis (sporvagna) í Reykjavík. Gísli Rafn segir hugmyndina að lokaverkefninu hafa vaknað hjá sér eftir námskeið sem hann lauk í námi sínu ytra þar sem nemendur innleiddu léttlestakerfið í Helsingborg í Svíþjóð. Aðalskipulag Reykjavíkur hafi þá verið samþykkt rétt fyrir jól. „Og mér þótti það nokkuð gott og langaði að útfæra aðalskipulagið og taka það skrefinu lengra. Hugmyndirnar sem ég byggi á eru þannig úr aðalskipulaginu en þar er einmitt tæpt á möguleikunum á léttlest.“Tengingar framtíðar. Á rauða ásnum má sjá mögulegt léttlestarkerfi eftir þróunarásnum þar sem í aðalskipulagi Reykjavíkur er gert ráð fyrir umtalsverðri þéttingu byggðar næstu áratugina.Mynd/Gísli Rafn GuðmundssonÍ aðalskipulagi borgarinnar til 2030 bendir Gísli Rafn á að mikil áhersla sé lögð á þéttingu byggðar innan núverandi þéttbýlis á ákveðnum þéttingarreitum, auk þess sem gert sé ráð fyrir breyttri landnotkun á ákveðnum svæðum. „Í þessu felst meginbreytingin frá fyrri stefnu borgarinnar auk þess að vera ny"mæli í áherslum við gerð aðalskipulagsáætlana hér á landi,“ segir hann. Annar fleiri farþegum Stefnan sé engu að síður í takt við þróun sem átt hafi sér stað erlendis undanfarna áratugi í þeirri viðleitni að gera borgir sjálfbærari. Gísla Rafn langaði hins vegar til að útfæra léttlestakerfi á þróunarási þeim sem teiknaður er upp í aðalskipulaginu. Þróunarásinn, sem segja má að liggi frá miðbæ í vestri og um Suðurlandsbraut, Voga og upp í Grafarvog, eða að Keldnaholti í austri, er svæðið þar sem möguleikar eru sagðir mestir í þéttingu byggðar í borginni.Yfir teikningunum Í lokaverkefni sínu í meistaranámi í arkitektúr með áherslu á borgarhönnun teiknaði Gísli Rafn Guðmundsson upp möguleika tengda lagningu léttlestakerfis í Reykjavík. Vísir/GVAMeðfram slíkum framkvæmdum segir Gísli Rafn opnast möguleika á að bæta almenningssamgöngur í leiðinni. Þar hafi léttlestakerfi ákveðna kosti umfram hraðvagna (stóra strætisvagna sem fá eigin akrein). „Kannski skiptir ekki öllu máli hvort kerfið verður ofan á. Til dæmis má segja að ákveðinn kostur sé hversu sveigjanlegt hraðvagnakerfið er og auðvelt að færa til biðstöðvar,“ bendir hann á. En um leið segir Gísli Rafn kosti léttlestarinnar felast í hversu ósveigjanlegt kerfið sé, auk þess sem léttlestir geti annað umtalsvert meiri fjölda farþega en hægt sé að gera með strætisvögnum. „Fjárfestar, íbúar og allir sem koma að þróun og uppbyggingu borgarinnar geta þá gengið að kerfi sem er fjárfest í og er komið til að vera næstu áratugina.“Fasteignaverð hækkar Uppbygging léttlestakerfis geti þannig orðið eins og drifkraftur í skipulagi borgarinnar og ákveðnir áherslupunktar verði til í kring um skiptistöðvar sem settar eru upp. „Það hefur líka sýnt sig erlendis að fasteignaverð hækkar í kjölfar þess að ákveðið er að leggja sporvagnabraut um ákveðið hverfi.“ Um leið bendir Gísli Rafn á að hótel séu við það að verða of mörg í miðbænum, en forsenda þess að hægt sé að dreifa hótelrekstri víðar um borgina sé gott almenningssamgöngukerfi. Þannig mætti jafnvel sjá fyrir sér hótel við hverja stöð. „Í kring um stöðvarnar aukast líka möguleikar á skemmtilegu borgarumhverfi. Þar verður ys og þys og mikið um að vera.“ Dæmi um slíka miðstöð er teiknað upp á „Vogastöð“ í lokaverkefni Gísla Rafns, en þar hefur verið gert ráð fyrir Vogatorgi, með verslunum og margvíslegri þjónustu.Vogatorg Myndin er lýsandi fyrir það sem gæti orðið að sögn Gísla Rafns. Vogatorg með skiptistöð fyrir léttlest fari til dæmis saman við þær hugmyndir sem settar hafa verið fram varðandi uppbyggingu á því svæði.Mynd/Gísli Rafn GuðmundssonVirkar í Bergen og Freiburg Gísli Rafn segist hins vegar ekki hafa lagst mikið yfir mögulegan kostnað við uppbyggingu léttlestakerfis í Reykjavík eða rekstrarlegar forsendur slíks kerfis. „Ég bíð bara eftir því að einhver sérfróður um hagfræði eða viðskiptafræði taki næstu skref í þeim útreikningi,“ gantast hann. Það sé hins vegar þannig að um helmingi meira kosti að vera með léttlest en hraðvagna. Um leið rifjar Gísli Rafn upp að Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri í Reykjavík, hafi áður haft á orði að ýmislegt bendi til þess að léttlestakerfi gæti borgað sig hér á landi á næstu fimm til tíu árum. „Þar hefur verið vísað til íbúaþróunar og hvað notendum Strætó hefur fjölgað mikið síðustu ár.“ Gísli Rafn segir auðvelt að ímynda sér leið léttlestar um þróunarásinn frá Mýrargötu um Hverfisgötu, Laugaveg, Suðurlandsbraut, yfir Elliðavog, um Stórhöfða og að nýrri byggð við Keldnaholt í Grafarvogi. Uppbygging slíks kerfis fjölgi samgöngukostum í borginni, dragi úr bílaumferð, stytti ferðatíma fólks og stuðli að líflegra borgarumhverfi með aukinni umferð gangandi vegfarenda í og við biðstöðvar. „Þetta hefur reynst vel í borgum af svipaðri stærð og Reykjavík,“ segir hann og nefnir sem dæmi Bergen í Noregi og Freiburg í Þýskalandi. Fréttaskýringar Mest lesið Íslandsbanki greiðir 570 milljóna króna sekt Viðskipti innlent „Katrín Olga, þetta er eingöngu hálftími af þínu lífi“ Atvinnulíf Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Viðskipti innlent Að gera ekki algeng mistök sem stjórnandi í fyrsta sinn Atvinnulíf „Hann eyðileggur alltaf alla stemningu um leið og hann kemur“ Atvinnulíf „Ég nenni ekki að standa í einhverju veseni“ Atvinnulíf Nýjum alþjóðaflugvelli á Grænlandi seinkar enn Viðskipti erlent Vilja rannsaka meint samráð með OPEC Viðskipti erlent Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Viðskipti innlent Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Viðskipti innlent Fleiri fréttir Íslandsbanki greiðir 570 milljóna króna sekt Bein útsending: „Hvað verður í matinn?“ Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Verðbólgan tekur smá kipp upp á við Wise og Þekking orðin eitt Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Sögðu upp 82 starfsmönnum Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Kaldvík skráð á markað Ofgreiddar lífeyrisgreiðslur nærri tvöfölduðust á milli ára Dæla skyrinu af ísvélum á Skálinni Bein útsending: Framtíð EES til umræðu á þrjátíu ára afmæli Sker úr um hvort veitingamaður hafi mátt borga fyrir kókið Allir halda stjörnu og OTO fær viðurkenningu Ætla að bjóða vaxtalaus lán í aðdraganda mánaðamóta Muni gera meiri kröfur til áfengiskaupenda en flestir aðrir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt Sjá meira
Svonefndur þróunarás með áherslu á þéttingu byggðar er skilgreindur í aðalskipulagi Reykjavíkur til ársins 2030. „Meðfram slíkum framkvæmdum opnast möguleikar á að bæta almenningssamgöngur,“ segir Gísli Rafn Guðmundsson borgarhönnuður. Í lokaverkefni hans í meistaranámi í arkitektúr með áherslu á borgarhönnun við háskólann í Lundi í Svíþjóð, eða sjálfbærri borgarhönnun, teiknar hann upp möguleika tengda lagningu léttlestakerfis (sporvagna) í Reykjavík. Gísli Rafn segir hugmyndina að lokaverkefninu hafa vaknað hjá sér eftir námskeið sem hann lauk í námi sínu ytra þar sem nemendur innleiddu léttlestakerfið í Helsingborg í Svíþjóð. Aðalskipulag Reykjavíkur hafi þá verið samþykkt rétt fyrir jól. „Og mér þótti það nokkuð gott og langaði að útfæra aðalskipulagið og taka það skrefinu lengra. Hugmyndirnar sem ég byggi á eru þannig úr aðalskipulaginu en þar er einmitt tæpt á möguleikunum á léttlest.“Tengingar framtíðar. Á rauða ásnum má sjá mögulegt léttlestarkerfi eftir þróunarásnum þar sem í aðalskipulagi Reykjavíkur er gert ráð fyrir umtalsverðri þéttingu byggðar næstu áratugina.Mynd/Gísli Rafn GuðmundssonÍ aðalskipulagi borgarinnar til 2030 bendir Gísli Rafn á að mikil áhersla sé lögð á þéttingu byggðar innan núverandi þéttbýlis á ákveðnum þéttingarreitum, auk þess sem gert sé ráð fyrir breyttri landnotkun á ákveðnum svæðum. „Í þessu felst meginbreytingin frá fyrri stefnu borgarinnar auk þess að vera ny"mæli í áherslum við gerð aðalskipulagsáætlana hér á landi,“ segir hann. Annar fleiri farþegum Stefnan sé engu að síður í takt við þróun sem átt hafi sér stað erlendis undanfarna áratugi í þeirri viðleitni að gera borgir sjálfbærari. Gísla Rafn langaði hins vegar til að útfæra léttlestakerfi á þróunarási þeim sem teiknaður er upp í aðalskipulaginu. Þróunarásinn, sem segja má að liggi frá miðbæ í vestri og um Suðurlandsbraut, Voga og upp í Grafarvog, eða að Keldnaholti í austri, er svæðið þar sem möguleikar eru sagðir mestir í þéttingu byggðar í borginni.Yfir teikningunum Í lokaverkefni sínu í meistaranámi í arkitektúr með áherslu á borgarhönnun teiknaði Gísli Rafn Guðmundsson upp möguleika tengda lagningu léttlestakerfis í Reykjavík. Vísir/GVAMeðfram slíkum framkvæmdum segir Gísli Rafn opnast möguleika á að bæta almenningssamgöngur í leiðinni. Þar hafi léttlestakerfi ákveðna kosti umfram hraðvagna (stóra strætisvagna sem fá eigin akrein). „Kannski skiptir ekki öllu máli hvort kerfið verður ofan á. Til dæmis má segja að ákveðinn kostur sé hversu sveigjanlegt hraðvagnakerfið er og auðvelt að færa til biðstöðvar,“ bendir hann á. En um leið segir Gísli Rafn kosti léttlestarinnar felast í hversu ósveigjanlegt kerfið sé, auk þess sem léttlestir geti annað umtalsvert meiri fjölda farþega en hægt sé að gera með strætisvögnum. „Fjárfestar, íbúar og allir sem koma að þróun og uppbyggingu borgarinnar geta þá gengið að kerfi sem er fjárfest í og er komið til að vera næstu áratugina.“Fasteignaverð hækkar Uppbygging léttlestakerfis geti þannig orðið eins og drifkraftur í skipulagi borgarinnar og ákveðnir áherslupunktar verði til í kring um skiptistöðvar sem settar eru upp. „Það hefur líka sýnt sig erlendis að fasteignaverð hækkar í kjölfar þess að ákveðið er að leggja sporvagnabraut um ákveðið hverfi.“ Um leið bendir Gísli Rafn á að hótel séu við það að verða of mörg í miðbænum, en forsenda þess að hægt sé að dreifa hótelrekstri víðar um borgina sé gott almenningssamgöngukerfi. Þannig mætti jafnvel sjá fyrir sér hótel við hverja stöð. „Í kring um stöðvarnar aukast líka möguleikar á skemmtilegu borgarumhverfi. Þar verður ys og þys og mikið um að vera.“ Dæmi um slíka miðstöð er teiknað upp á „Vogastöð“ í lokaverkefni Gísla Rafns, en þar hefur verið gert ráð fyrir Vogatorgi, með verslunum og margvíslegri þjónustu.Vogatorg Myndin er lýsandi fyrir það sem gæti orðið að sögn Gísla Rafns. Vogatorg með skiptistöð fyrir léttlest fari til dæmis saman við þær hugmyndir sem settar hafa verið fram varðandi uppbyggingu á því svæði.Mynd/Gísli Rafn GuðmundssonVirkar í Bergen og Freiburg Gísli Rafn segist hins vegar ekki hafa lagst mikið yfir mögulegan kostnað við uppbyggingu léttlestakerfis í Reykjavík eða rekstrarlegar forsendur slíks kerfis. „Ég bíð bara eftir því að einhver sérfróður um hagfræði eða viðskiptafræði taki næstu skref í þeim útreikningi,“ gantast hann. Það sé hins vegar þannig að um helmingi meira kosti að vera með léttlest en hraðvagna. Um leið rifjar Gísli Rafn upp að Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri í Reykjavík, hafi áður haft á orði að ýmislegt bendi til þess að léttlestakerfi gæti borgað sig hér á landi á næstu fimm til tíu árum. „Þar hefur verið vísað til íbúaþróunar og hvað notendum Strætó hefur fjölgað mikið síðustu ár.“ Gísli Rafn segir auðvelt að ímynda sér leið léttlestar um þróunarásinn frá Mýrargötu um Hverfisgötu, Laugaveg, Suðurlandsbraut, yfir Elliðavog, um Stórhöfða og að nýrri byggð við Keldnaholt í Grafarvogi. Uppbygging slíks kerfis fjölgi samgöngukostum í borginni, dragi úr bílaumferð, stytti ferðatíma fólks og stuðli að líflegra borgarumhverfi með aukinni umferð gangandi vegfarenda í og við biðstöðvar. „Þetta hefur reynst vel í borgum af svipaðri stærð og Reykjavík,“ segir hann og nefnir sem dæmi Bergen í Noregi og Freiburg í Þýskalandi.
Fréttaskýringar Mest lesið Íslandsbanki greiðir 570 milljóna króna sekt Viðskipti innlent „Katrín Olga, þetta er eingöngu hálftími af þínu lífi“ Atvinnulíf Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Viðskipti innlent Að gera ekki algeng mistök sem stjórnandi í fyrsta sinn Atvinnulíf „Hann eyðileggur alltaf alla stemningu um leið og hann kemur“ Atvinnulíf „Ég nenni ekki að standa í einhverju veseni“ Atvinnulíf Nýjum alþjóðaflugvelli á Grænlandi seinkar enn Viðskipti erlent Vilja rannsaka meint samráð með OPEC Viðskipti erlent Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Viðskipti innlent Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Viðskipti innlent Fleiri fréttir Íslandsbanki greiðir 570 milljóna króna sekt Bein útsending: „Hvað verður í matinn?“ Skrifuðu undir kaup Landsbankans á TM Reynslubolti í hótelrekstri færir sig um set Icelandair tekur skarpa dýfu niður fyrir útboðsgengi Verðbólgan tekur smá kipp upp á við Wise og Þekking orðin eitt Kínverski risinn sem herjar á evrópska neytendur Sögðu upp 82 starfsmönnum Hvetja fólk til að taka verðmerkingum í Hagkaup með fyrirvara Fjölda fólks sagt upp hjá Icelandair Kaldvík skráð á markað Ofgreiddar lífeyrisgreiðslur nærri tvöfölduðust á milli ára Dæla skyrinu af ísvélum á Skálinni Bein útsending: Framtíð EES til umræðu á þrjátíu ára afmæli Sker úr um hvort veitingamaður hafi mátt borga fyrir kókið Allir halda stjörnu og OTO fær viðurkenningu Ætla að bjóða vaxtalaus lán í aðdraganda mánaðamóta Muni gera meiri kröfur til áfengiskaupenda en flestir aðrir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt Sjá meira