Lengi hefur Fjallkonan hrópað á hjálp! Herdís Þorvaldsdóttir skrifar 6. september 2012 06:00 Árið 1888, fyrir 124 árum, heldur Jón Bjarnason prestur, fyrst í Álftafirði og svo í Gimli í Nýja Íslandi, erindi um Ísland. Það var flutt í Dakota á 4. ársþingi hins ev.lút. kirkjufélags í Vesturheimi. Erindið fjallar að mestu leyti um hina skelfilegu gróðureyðingu á Íslandi. Síðan að skóginum var eytt sé hún orðin mjög hraðfara, nú liggi jarðvegurinn sem er ekki þegar eyddur opinn fyrir algerri eyðileggingu. Á meðan fjallshlíðarnar, holtin og hæðirnar voru hrísi vaxnar hélst jarðvegurinn kyrr. Það var ekki heyjað nóg fyrir skepnurnar sem settar voru á. Þess í stað var treyst sem mest á vetrarbeit sem var, og er, einhver versta landnýting sem hugsast getur, segir landfræðingurinn Ólafur Arnalds. Vetrarbeit er nú að mestu hætt í dag en í staðinn hefur fé bænda sem rányrkja landið fjölgað mikið án nokkurrar ábyrgðar þeirra á afleiðingunum. Á seinni hluta síðustu aldar voru um tíma 2.000.000 fjár á sumarbeit. Þá stórjukust skemmdir á gróðurlendi á stuttum tíma. Síðan var reynt að fækka fénu, aðallega vegna óhemju kostnaðar við að borga bændum fyrir að framleiða allt þetta óþarfa fé og svo til að losna við alla offramleiðsluna. Þetta kostaði okkur tugi milljóna á hverju hausti í áratugi. Bæði í útflutningi sem var niðurgreiddur af okkur skattborgurunum og urðun á afganginum sem losna þurfti við úr frystihúsunum. Þetta er auðvitað þrautpíndur gróður landsins sem við erum að farga með þessum skepnum eða niðurgreiða ofan í aðrar þjóðir. Enn er mikil offramleiðsla. Til hvers? Síðan krónan féll í bankahruninu hefur útflutningurinn nokkurn veginn staðið undir sér. En við skattborgararnir sem höfum borgað bændum rúma 4 milljarða á ári fyrir að framleiða þessar skepnur fáum ekkert og ofbeitin skaðar stöðugt landið. Landgræðslan þarf að elta uppi skemmdirnar, aftur fyrir okkar pening. Fólk er almennt farið að gera sér grein fyrir hvað þessi fornyrkjubúskapur, lausabeit á landinu, kostar okkur. Bændaforystan berst þó á móti öllum breytingum og vill áfram nýta landið okkar algerlega eftir sínum þörfum og lokar augunum fyrir afleiðingunum. Þeir eru jafnvel svo ósvífnir að hvetja bændur til að stækka fjárstofninn til að hægt sé að auka útflutninginn, á okkar kostnað, um helming. Þá yrðu hátt í tvær milljónir fjár að naga þann gróður sem eftir er og dygði ekki til. Er þetta ekki ósvífin græðgi þar sem búið er að sýna fram á að álagið á landið er þegar allt of mikið? Að auki hefur Landgræðslan varla undan að græða skemmdirnar og rækta upp beitilönd á okkar kostnað fyrir þennan sauðfjárflota bændanna! Virðingarleysið gagnvart okkur skattborgurum og landinu er án allra takmarkana. Nú vilja nokkrir bændur fá að reka aftur fé sitt á afrétt sem búið var að gereyða og þess vegna ekki nýttur í rúman áratug svo ekki þurfti að halda við girðingu sem girti hann frá Þórsmörk. Þessi stóra afrétt var kölluð Almenningar og er farið um hana á kafla á Laugarvegsgöngunni þekktu. Eitthvað hefur verið þar unnið að uppgræðslu á þessum árum og smá gróðurblettir að myndast og birkikjarr. Hún er samt alls ekki tilbúin til beitar og eyðilegðist þá fljótt árangur friðunarinnar, segir Landgræðslan. Auk þess ætti bitvargurinn þá greiða leið inn í Þórsmörkina sem búið er að friða í sjötíu ár. Til að koma í veg fyrir að gróðurinn í Þórsmörkinni verði aftur að sauðfjárfóðri verður Landgræðslan (við) að girða aftur þarna á milli. Það kostar Landgræðsluna (okkur) tugi milljóna, einungis vegna sauðkinda nokkurra bænda sem segjast eiga rétt á beitinni því friðunartíminn sé búinn. Það eru mörg fornaldarlög enn í gildi síðan við vorum bara bændasamfélag og eru löngu úrelt. Þeir geta haldið því fram að þetta sé löglegt en siðlaust er það og bætir ekki orðspor bændastéttarinnar að sýna þvílíka eigingirni og tillitsleysi gagnvart okkur hinum og landinu. Höfum við engan rétt? Verðum við látin borga þessa girðingu? Einungis til að nokkrir bændur geti klárað aftur gróðurinn á afréttinni fyrir ofan? Hvar eru hetjurnar á Alþingi sem eiga að gæta hagsmuna lands og þjóðar? Þessi yfirgangur bændastéttarinnar gagnvart nýtingu á landinu vegna úreltra laga er orðinn óþolandi fyrir okkur hina íbúa þessa lands. Þessu verður að breyta. Ég tek það fram að ég veit að einhverjir bændur eru farnir að átta sig á ástandinu og finnst sjálfsagt að stunda sinn búskap á sínu landi en ekki annarra í þeirra óþökk og bera ábyrgð á sínum skepnum. Þeir eru til sóma og heill sé þeim. Vonandi getum við komið okkur saman um að búa í landinu án þess að rýra stöðugt gæði þess fyrir stundarhagsmuni fárra útvaldra. Þegar sauðfjárbændur verða tilbúnir að viðurkenna vandann þá verður einfalt mál að takast á við afleiðingarnar. Fjallkonan er tilbúin að fara að græða sárin sín og klæðast aftur blómskrúði í skjóli skóga. Bara ef hún fær frið til þess. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Árið 1888, fyrir 124 árum, heldur Jón Bjarnason prestur, fyrst í Álftafirði og svo í Gimli í Nýja Íslandi, erindi um Ísland. Það var flutt í Dakota á 4. ársþingi hins ev.lút. kirkjufélags í Vesturheimi. Erindið fjallar að mestu leyti um hina skelfilegu gróðureyðingu á Íslandi. Síðan að skóginum var eytt sé hún orðin mjög hraðfara, nú liggi jarðvegurinn sem er ekki þegar eyddur opinn fyrir algerri eyðileggingu. Á meðan fjallshlíðarnar, holtin og hæðirnar voru hrísi vaxnar hélst jarðvegurinn kyrr. Það var ekki heyjað nóg fyrir skepnurnar sem settar voru á. Þess í stað var treyst sem mest á vetrarbeit sem var, og er, einhver versta landnýting sem hugsast getur, segir landfræðingurinn Ólafur Arnalds. Vetrarbeit er nú að mestu hætt í dag en í staðinn hefur fé bænda sem rányrkja landið fjölgað mikið án nokkurrar ábyrgðar þeirra á afleiðingunum. Á seinni hluta síðustu aldar voru um tíma 2.000.000 fjár á sumarbeit. Þá stórjukust skemmdir á gróðurlendi á stuttum tíma. Síðan var reynt að fækka fénu, aðallega vegna óhemju kostnaðar við að borga bændum fyrir að framleiða allt þetta óþarfa fé og svo til að losna við alla offramleiðsluna. Þetta kostaði okkur tugi milljóna á hverju hausti í áratugi. Bæði í útflutningi sem var niðurgreiddur af okkur skattborgurunum og urðun á afganginum sem losna þurfti við úr frystihúsunum. Þetta er auðvitað þrautpíndur gróður landsins sem við erum að farga með þessum skepnum eða niðurgreiða ofan í aðrar þjóðir. Enn er mikil offramleiðsla. Til hvers? Síðan krónan féll í bankahruninu hefur útflutningurinn nokkurn veginn staðið undir sér. En við skattborgararnir sem höfum borgað bændum rúma 4 milljarða á ári fyrir að framleiða þessar skepnur fáum ekkert og ofbeitin skaðar stöðugt landið. Landgræðslan þarf að elta uppi skemmdirnar, aftur fyrir okkar pening. Fólk er almennt farið að gera sér grein fyrir hvað þessi fornyrkjubúskapur, lausabeit á landinu, kostar okkur. Bændaforystan berst þó á móti öllum breytingum og vill áfram nýta landið okkar algerlega eftir sínum þörfum og lokar augunum fyrir afleiðingunum. Þeir eru jafnvel svo ósvífnir að hvetja bændur til að stækka fjárstofninn til að hægt sé að auka útflutninginn, á okkar kostnað, um helming. Þá yrðu hátt í tvær milljónir fjár að naga þann gróður sem eftir er og dygði ekki til. Er þetta ekki ósvífin græðgi þar sem búið er að sýna fram á að álagið á landið er þegar allt of mikið? Að auki hefur Landgræðslan varla undan að græða skemmdirnar og rækta upp beitilönd á okkar kostnað fyrir þennan sauðfjárflota bændanna! Virðingarleysið gagnvart okkur skattborgurum og landinu er án allra takmarkana. Nú vilja nokkrir bændur fá að reka aftur fé sitt á afrétt sem búið var að gereyða og þess vegna ekki nýttur í rúman áratug svo ekki þurfti að halda við girðingu sem girti hann frá Þórsmörk. Þessi stóra afrétt var kölluð Almenningar og er farið um hana á kafla á Laugarvegsgöngunni þekktu. Eitthvað hefur verið þar unnið að uppgræðslu á þessum árum og smá gróðurblettir að myndast og birkikjarr. Hún er samt alls ekki tilbúin til beitar og eyðilegðist þá fljótt árangur friðunarinnar, segir Landgræðslan. Auk þess ætti bitvargurinn þá greiða leið inn í Þórsmörkina sem búið er að friða í sjötíu ár. Til að koma í veg fyrir að gróðurinn í Þórsmörkinni verði aftur að sauðfjárfóðri verður Landgræðslan (við) að girða aftur þarna á milli. Það kostar Landgræðsluna (okkur) tugi milljóna, einungis vegna sauðkinda nokkurra bænda sem segjast eiga rétt á beitinni því friðunartíminn sé búinn. Það eru mörg fornaldarlög enn í gildi síðan við vorum bara bændasamfélag og eru löngu úrelt. Þeir geta haldið því fram að þetta sé löglegt en siðlaust er það og bætir ekki orðspor bændastéttarinnar að sýna þvílíka eigingirni og tillitsleysi gagnvart okkur hinum og landinu. Höfum við engan rétt? Verðum við látin borga þessa girðingu? Einungis til að nokkrir bændur geti klárað aftur gróðurinn á afréttinni fyrir ofan? Hvar eru hetjurnar á Alþingi sem eiga að gæta hagsmuna lands og þjóðar? Þessi yfirgangur bændastéttarinnar gagnvart nýtingu á landinu vegna úreltra laga er orðinn óþolandi fyrir okkur hina íbúa þessa lands. Þessu verður að breyta. Ég tek það fram að ég veit að einhverjir bændur eru farnir að átta sig á ástandinu og finnst sjálfsagt að stunda sinn búskap á sínu landi en ekki annarra í þeirra óþökk og bera ábyrgð á sínum skepnum. Þeir eru til sóma og heill sé þeim. Vonandi getum við komið okkur saman um að búa í landinu án þess að rýra stöðugt gæði þess fyrir stundarhagsmuni fárra útvaldra. Þegar sauðfjárbændur verða tilbúnir að viðurkenna vandann þá verður einfalt mál að takast á við afleiðingarnar. Fjallkonan er tilbúin að fara að græða sárin sín og klæðast aftur blómskrúði í skjóli skóga. Bara ef hún fær frið til þess.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar