Viðskiptavinir börðu sjálfir harðfiskinn Kristján Már Unnarsson skrifar 20. desember 2011 19:02 Bóndinn á Skálanesi á sunnanverðum Vestfjörðum hefur á æviskeiði sínu horft upp á yfir þrjátíu sveitabæi í kringum sig fara í eyði. Skálanes var áður miðstöð verslunar á stóru svæði en er nú orðinn endastöð byggðar, sem stórt skarð hefur rofnað í. Við erum á þjóðvegir númer 60, Vestfjarðavegi milli Bjarkalundar og Flókalundar, sem margir telja með fegurstu þjóðleiðum á Íslandi. Hérna fara menn fjörð eftir fjörð án þess að sjá eitt einasta byggða ból. Á leið að vestan aka menn um samfelldar eyðibyggðir í einn og hálfan tíma áður en komið er að Skálanesi, sem nú er orðinn útvörður byggðarinnar. En þannig var það ekki þegar Hallgrímur Jónsson var að stíga sín fyrstu spor þar fyrir meira en áttatíu árum. Þegar hann var ungur var búið á um fjörutíu sveitabæjum í Múlasveit og Gufudalssveit og í eyjunum úti fyrir ströndinni sem heyrðu undir Flateyjarhrepp. Síðan hafa heimilin horfið hvert af öðru og X-unum fjölgað á landakortunum, táknum eyðibýla. Nú eru eftir aðeins fjórir bæir milli Þorskafjarðar og Vatnsfjarðar, tveir í Gufudal, og svo í Djúpadal og á Skálanesi. En hvað gerðist eiginlega? Afhverju fór allt fólkið? Í viðtali í Íslandi í dag á Stöð 2 segir Hallgrímur bóndi að fólkið hafi farið að flytja þegar aðstæður breyttust fyrir sunnan. Þar gat fólk fengið góða atvinnu sem það valdi fremur en að basla áfram í búskapnum. Sjálfum hafi honum þótt það vitleysa að rjúka svona burt. Hallgrímur segir alveg ferlegt að vita til þess að engin byggð skuli lengur vera á leiðinni til Vatnsfjarðar, nema sumarhús. Allstaðar á svæðinu séu þó kostajarðir og ekta sauðland. Hallgrímur segir sárt að horfa upp á þetta gerast. Unga fólkið fáist ekki lengur til að stunda búskap á svona svæðum en einnig skipti skólar og menntun máli. Unga fólkið fari í skóla suður og kynnist þar öðru, giftist og stofni heimili fyrir sunnan, og komi ekki aftur. Hallgrímur býr á Skálanesi ásamt eiginkonu, syni og tengdadóttur en þegar við spyrjum hvort næsta kynslóð sjái fyrir sér að áfram verði búið á Skálanesi eru menn ekki vissir. Sveinn Hallgrímsson segir að þau séu þarna ennþá en framtíðin verði að skera úr um hve lengi það verði. Búskapur sé nánast engin orðinn, konan stundi vinnu á Reykhólum og menn sjái ekki fram á vegarbætur þarna á milli til að forsvaranlegt sé að ætla að keyra á milli Skálaness og Reykhóla. Skálanes er þekktast úr kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börnum náttúrunnar, en atriði í myndinni voru tekin þarna upp fyrir rúmum tuttugu árum, um það leyti sem rekstri kaupfélagsútibúsins var hætt. Í viðtalinu á Stöð 2 rifjar Hallgrímur upp kynni sín af kvikmyndatökufólkinu en það dvaldi á Skálanesi í tvo daga við upptökur. Hann rifjar einnig upp sögu kaupfélagsins og segir ferðafólk sakna þess, ekki síst harðfisksins, sem var seldur óbarinn, en viðskiptavinir fengu síðan hamar lánaðan í búðinni til að berja sjálfir harðfiskinn. Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin: Halla Tómasdóttir kjörin forseti Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Innlent Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Innlent Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Innlent Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Innlent Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Fleiri fréttir Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Könnun Maskínu daginn fyrir kjördag staðfesti flugið á Höllu Tómasdóttur Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Sjá meira
Bóndinn á Skálanesi á sunnanverðum Vestfjörðum hefur á æviskeiði sínu horft upp á yfir þrjátíu sveitabæi í kringum sig fara í eyði. Skálanes var áður miðstöð verslunar á stóru svæði en er nú orðinn endastöð byggðar, sem stórt skarð hefur rofnað í. Við erum á þjóðvegir númer 60, Vestfjarðavegi milli Bjarkalundar og Flókalundar, sem margir telja með fegurstu þjóðleiðum á Íslandi. Hérna fara menn fjörð eftir fjörð án þess að sjá eitt einasta byggða ból. Á leið að vestan aka menn um samfelldar eyðibyggðir í einn og hálfan tíma áður en komið er að Skálanesi, sem nú er orðinn útvörður byggðarinnar. En þannig var það ekki þegar Hallgrímur Jónsson var að stíga sín fyrstu spor þar fyrir meira en áttatíu árum. Þegar hann var ungur var búið á um fjörutíu sveitabæjum í Múlasveit og Gufudalssveit og í eyjunum úti fyrir ströndinni sem heyrðu undir Flateyjarhrepp. Síðan hafa heimilin horfið hvert af öðru og X-unum fjölgað á landakortunum, táknum eyðibýla. Nú eru eftir aðeins fjórir bæir milli Þorskafjarðar og Vatnsfjarðar, tveir í Gufudal, og svo í Djúpadal og á Skálanesi. En hvað gerðist eiginlega? Afhverju fór allt fólkið? Í viðtali í Íslandi í dag á Stöð 2 segir Hallgrímur bóndi að fólkið hafi farið að flytja þegar aðstæður breyttust fyrir sunnan. Þar gat fólk fengið góða atvinnu sem það valdi fremur en að basla áfram í búskapnum. Sjálfum hafi honum þótt það vitleysa að rjúka svona burt. Hallgrímur segir alveg ferlegt að vita til þess að engin byggð skuli lengur vera á leiðinni til Vatnsfjarðar, nema sumarhús. Allstaðar á svæðinu séu þó kostajarðir og ekta sauðland. Hallgrímur segir sárt að horfa upp á þetta gerast. Unga fólkið fáist ekki lengur til að stunda búskap á svona svæðum en einnig skipti skólar og menntun máli. Unga fólkið fari í skóla suður og kynnist þar öðru, giftist og stofni heimili fyrir sunnan, og komi ekki aftur. Hallgrímur býr á Skálanesi ásamt eiginkonu, syni og tengdadóttur en þegar við spyrjum hvort næsta kynslóð sjái fyrir sér að áfram verði búið á Skálanesi eru menn ekki vissir. Sveinn Hallgrímsson segir að þau séu þarna ennþá en framtíðin verði að skera úr um hve lengi það verði. Búskapur sé nánast engin orðinn, konan stundi vinnu á Reykhólum og menn sjái ekki fram á vegarbætur þarna á milli til að forsvaranlegt sé að ætla að keyra á milli Skálaness og Reykhóla. Skálanes er þekktast úr kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börnum náttúrunnar, en atriði í myndinni voru tekin þarna upp fyrir rúmum tuttugu árum, um það leyti sem rekstri kaupfélagsútibúsins var hætt. Í viðtalinu á Stöð 2 rifjar Hallgrímur upp kynni sín af kvikmyndatökufólkinu en það dvaldi á Skálanesi í tvo daga við upptökur. Hann rifjar einnig upp sögu kaupfélagsins og segir ferðafólk sakna þess, ekki síst harðfisksins, sem var seldur óbarinn, en viðskiptavinir fengu síðan hamar lánaðan í búðinni til að berja sjálfir harðfiskinn.
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin: Halla Tómasdóttir kjörin forseti Innlent Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Innlent Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Innlent Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Innlent Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Innlent Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Innlent Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Innlent Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Innlent Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Innlent Batt á sig klút til heiðurs Höllu Innlent Fleiri fréttir Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Könnun Maskínu daginn fyrir kjördag staðfesti flugið á Höllu Tómasdóttur Halla Hrund með hjartað fullt af þakklæti Aukafréttatími Stöðvar 2 Var nálægt því að draga framboð sitt til baka Fólk streymir í Bláa lónið á ný og sér eldgosið vel „Sigur MBA-gráðunnar, leiðtogafræða og mannauðsstjórnunar“ Björn lagði línuna og kjósendur svöruðu kallinu Veit ekki hvað tekur við en byrjar á kaffibolla Stöðugt hraunflæði til tveggja átta Eiríkur Ingi nýr handhafi mets sem enginn vill eiga Kosningarnar gerðar upp Hópur ungmenna réðst á starfsmann veitingastaðar Batt á sig klút til heiðurs Höllu Fólk hafi kosið taktískt gegn Katrínu Augljóst að kjósendur vilja konu sem næsta forseta Segir allt stefna í að Halla Tómasdóttir verði forseti Fyrstu tölur úr Suðvesturkjördæmi: Minnsti munurinn á Höllu og Katrínu hingað til Katrín ávarpaði stuðningsmenn: „Ég sé ekki eftir þessu“ Telur fylgið hafa farið á dreifingu vegna fjölda frambjóðenda Sjá meira