Sátt um sanngjarna leið Einar K. Guðfinnsson skrifar 15. janúar 2011 06:00 Jóhann Ársælsson fyrrverandi alþingismaður skrifar grein í Fréttablaðið 13. janúar til þess að svara grein sem ég ritaði í Morgunblaðið 8. janúar sl. Erindi höfundar er greinilega það fyrst og fremst að tala niður þá sögulegu niðurstöðu sem varð í nefnd starfshóps sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra um endurskoðun á fiskveiðistjórnarlögunum. Ekki hefur hann þó þar erindi sem erfiði. Staðreyndirnar tala nefnilega sínu máli. Um niðurstöðuna skapaðist mikil og breið sátt í hópi fulltrúa hagsmunaaðila og stjórnmálaflokka sem hafa haft mismunandi sýn á fiskveiðistjórnarmálin. Breytir þá engu hversu margar breiðsíður menn skrifa í blöðin um þessi mál. Staðreyndir málsins standa jafn óhaggaðar. Starfshópurinn vann undir forystu Guðbjarts Hannessonar núverandi velferðarráðherra. Varaformaður hópsins var Björn Valur Gíslason alþingismaður. Þeir ásamt öðrum fulltrúum ríkisstjórnarflokkanna stóðu að afdráttarlausri niðurstöðu starfshópsins. Undir álitið skrifaði ég sem fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, auk fulltrúa Framsóknarflokksins og breiðs hóps hagsmunaaðila í sjávarútveg.Söguleg tíðindi Þetta eru söguleg tíðindi. Undrun sætir að menn reyni að gera lítið úr þessari niðurstöðu, eða að hún skipti litlu máli við undirbúning lagafrumvarpa um þessi mál, eins og Jóhann Ársælsson er greinilega að gera. Nefndin var skipuð á grundvelli stefnuyfirlýsingar núverandi ríkisstjórnar. Hlutverk okkar var „ að endurskoða lög um fiskveiðistjórnun í heild“, eins og segir í skipunarbréfi, sem Jón Bjarnason sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra undirritaði. Það er því ljót tilraun til útúrsnúnings á yfirlýstum vilja ráðherrans að tala niður þýðingu þeirrar afdráttarlausu niðurstöðu sem fékkst á vettvangi fólks með svo ólík sjónarmið í jafn vandasömu og langvarandi deilumáli. Fyrirfram hefði mátt vænta þess að niðurstöðunni yrði fagnað og svo hefur orðið víða. En þeim mun meiri undrun sætir að gagnrýnin hefur einkanlega komið frá einstökum aðilum nátengdum öðrum stjórnarflokknum, Samfylkingunni. Í grein sinni freistar Jóhann Ársælsson að draga upp þá mynd að niðurstaða okkar feli í sér litlar breytingar á fyrirkomulagi fiskveiðistjórnunar. En er það svo? Aldeilis ekki. Þessi niðurstaða er ekki einasta söguleg vegna þeirrar víðtæku sem um hana myndaðist í endurskoðunarnefndinni, heldur ekki síður vegna þess að hún felur í sér nýja nálgun og á ýmsan hátt grundvallarbreytingar.Verulegar breytingar Í fyrsta lagi gerðum við tillögu um að setja í stjórnarskrá ótvírætt ákvæði um eignarhald ríkisins/þjóðarinnar á fiskveiðiauðlindinni. Í annan stað er lagt til að horfið verði frá því að úthluta veiðirétti til ótiltekins tíma. Þess í stað er gert ráð fyrir að gerðir verði samningar um nýtingu aflaheimilda til tiltekins tíma. Með öðrum orðum að kveðið sé skýrt á um að um sé að ræða nýtingarrétt á auðlind sem sé í eigu þjóðarinnar/ ríkisins. Í þriðja lagi að fyrir þennan nýtingarrétt beri að greiða eigandanum afgjald, þannig að tryggt sé að afraksturinn skili sér með beinum hætti til ríkisins. Í fjórða lagi að tilteknum hluta aflaheimilda sé ráðstafað á félagslegum, byggðalegum og atvinnulegum grunni. Í fimmta lagi að gætt sé jafnræðis við úthlutun nýrra aflaheimilda, eða heimilda sem komi til endurúthlutunar.Fyrirmyndin sótt í orkustefnuna Af þessu má glögglega sjá að tillögur okkar fela í sér róttækar breytingar.Í raun má segja að þetta sé rökrétt niðurstaða. Fyrirmyndin sem við studdumst við, hefur komið fram í þeirri stefnumótun sem ríkisstjórnin hefur unnið að varðandi aðrar auðlindir, þ.e orkuauðlindirnar. Í þeim málum hafa engir talað jafn ákveðið og forystumenn Samfylkingarinnar, stjórnmálaflokks Jóhanns Ársælssonar. Það sætir því talsverðri furðu að hann skuli ekki koma auga á samhengið, þegar hann ræðir um fyrirkomulag nýtingar á fiskveiðiauðlindinni. Þegar Jóhanna Sigurðardóttir talar eins og hún gerði í áramótaávarpi sínu, verða þau orð ekki skilin á annan veg en þann að hún telji eðlilegt að þessum málum sé skipað eins, í tilviki nýtingar orku- og fiskveiðiauðlinda. Það varð líka niðurstaða okkar í starfshópnum.Málamiðlun Tillögur okkar voru að sönnu málamiðlun. Þær voru niðurstaða af mikilli faglegri vinnu, sem nefndarmenn lögðu svo mat sitt á. Auðvelt hefði verið fyrir þá sem hlut áttu að halda sig fast við sínar ítrustu skoðanir. Það var ekki gert. Menn lögðu sig fram um að nálgast gagnstæð sjónarmið af virðingu til þess að komast að bærilegri sátt. Það var þess vegna sem við sögðum fyrirvaralaust í áliti okkar. „Meirihluti starfshópsins telur að þlr tillögur sem hópurinn gerir nú til breytignar og endurskoðunar á lögum um stjórn fiskveiða sé grunnur að lausn þeirra stóru ágreiningsefna sem verið hafa uppi hér á landi um langt skeið.“ Þetta er kjarni málsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar K. Guðfinnsson Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Jóhann Ársælsson fyrrverandi alþingismaður skrifar grein í Fréttablaðið 13. janúar til þess að svara grein sem ég ritaði í Morgunblaðið 8. janúar sl. Erindi höfundar er greinilega það fyrst og fremst að tala niður þá sögulegu niðurstöðu sem varð í nefnd starfshóps sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra um endurskoðun á fiskveiðistjórnarlögunum. Ekki hefur hann þó þar erindi sem erfiði. Staðreyndirnar tala nefnilega sínu máli. Um niðurstöðuna skapaðist mikil og breið sátt í hópi fulltrúa hagsmunaaðila og stjórnmálaflokka sem hafa haft mismunandi sýn á fiskveiðistjórnarmálin. Breytir þá engu hversu margar breiðsíður menn skrifa í blöðin um þessi mál. Staðreyndir málsins standa jafn óhaggaðar. Starfshópurinn vann undir forystu Guðbjarts Hannessonar núverandi velferðarráðherra. Varaformaður hópsins var Björn Valur Gíslason alþingismaður. Þeir ásamt öðrum fulltrúum ríkisstjórnarflokkanna stóðu að afdráttarlausri niðurstöðu starfshópsins. Undir álitið skrifaði ég sem fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, auk fulltrúa Framsóknarflokksins og breiðs hóps hagsmunaaðila í sjávarútveg.Söguleg tíðindi Þetta eru söguleg tíðindi. Undrun sætir að menn reyni að gera lítið úr þessari niðurstöðu, eða að hún skipti litlu máli við undirbúning lagafrumvarpa um þessi mál, eins og Jóhann Ársælsson er greinilega að gera. Nefndin var skipuð á grundvelli stefnuyfirlýsingar núverandi ríkisstjórnar. Hlutverk okkar var „ að endurskoða lög um fiskveiðistjórnun í heild“, eins og segir í skipunarbréfi, sem Jón Bjarnason sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra undirritaði. Það er því ljót tilraun til útúrsnúnings á yfirlýstum vilja ráðherrans að tala niður þýðingu þeirrar afdráttarlausu niðurstöðu sem fékkst á vettvangi fólks með svo ólík sjónarmið í jafn vandasömu og langvarandi deilumáli. Fyrirfram hefði mátt vænta þess að niðurstöðunni yrði fagnað og svo hefur orðið víða. En þeim mun meiri undrun sætir að gagnrýnin hefur einkanlega komið frá einstökum aðilum nátengdum öðrum stjórnarflokknum, Samfylkingunni. Í grein sinni freistar Jóhann Ársælsson að draga upp þá mynd að niðurstaða okkar feli í sér litlar breytingar á fyrirkomulagi fiskveiðistjórnunar. En er það svo? Aldeilis ekki. Þessi niðurstaða er ekki einasta söguleg vegna þeirrar víðtæku sem um hana myndaðist í endurskoðunarnefndinni, heldur ekki síður vegna þess að hún felur í sér nýja nálgun og á ýmsan hátt grundvallarbreytingar.Verulegar breytingar Í fyrsta lagi gerðum við tillögu um að setja í stjórnarskrá ótvírætt ákvæði um eignarhald ríkisins/þjóðarinnar á fiskveiðiauðlindinni. Í annan stað er lagt til að horfið verði frá því að úthluta veiðirétti til ótiltekins tíma. Þess í stað er gert ráð fyrir að gerðir verði samningar um nýtingu aflaheimilda til tiltekins tíma. Með öðrum orðum að kveðið sé skýrt á um að um sé að ræða nýtingarrétt á auðlind sem sé í eigu þjóðarinnar/ ríkisins. Í þriðja lagi að fyrir þennan nýtingarrétt beri að greiða eigandanum afgjald, þannig að tryggt sé að afraksturinn skili sér með beinum hætti til ríkisins. Í fjórða lagi að tilteknum hluta aflaheimilda sé ráðstafað á félagslegum, byggðalegum og atvinnulegum grunni. Í fimmta lagi að gætt sé jafnræðis við úthlutun nýrra aflaheimilda, eða heimilda sem komi til endurúthlutunar.Fyrirmyndin sótt í orkustefnuna Af þessu má glögglega sjá að tillögur okkar fela í sér róttækar breytingar.Í raun má segja að þetta sé rökrétt niðurstaða. Fyrirmyndin sem við studdumst við, hefur komið fram í þeirri stefnumótun sem ríkisstjórnin hefur unnið að varðandi aðrar auðlindir, þ.e orkuauðlindirnar. Í þeim málum hafa engir talað jafn ákveðið og forystumenn Samfylkingarinnar, stjórnmálaflokks Jóhanns Ársælssonar. Það sætir því talsverðri furðu að hann skuli ekki koma auga á samhengið, þegar hann ræðir um fyrirkomulag nýtingar á fiskveiðiauðlindinni. Þegar Jóhanna Sigurðardóttir talar eins og hún gerði í áramótaávarpi sínu, verða þau orð ekki skilin á annan veg en þann að hún telji eðlilegt að þessum málum sé skipað eins, í tilviki nýtingar orku- og fiskveiðiauðlinda. Það varð líka niðurstaða okkar í starfshópnum.Málamiðlun Tillögur okkar voru að sönnu málamiðlun. Þær voru niðurstaða af mikilli faglegri vinnu, sem nefndarmenn lögðu svo mat sitt á. Auðvelt hefði verið fyrir þá sem hlut áttu að halda sig fast við sínar ítrustu skoðanir. Það var ekki gert. Menn lögðu sig fram um að nálgast gagnstæð sjónarmið af virðingu til þess að komast að bærilegri sátt. Það var þess vegna sem við sögðum fyrirvaralaust í áliti okkar. „Meirihluti starfshópsins telur að þlr tillögur sem hópurinn gerir nú til breytignar og endurskoðunar á lögum um stjórn fiskveiða sé grunnur að lausn þeirra stóru ágreiningsefna sem verið hafa uppi hér á landi um langt skeið.“ Þetta er kjarni málsins.