Opinberar yfirheyrslur Jón Kaldal skrifar 30. janúar 2010 06:00 Þegar Ólafur Ragnar Grímsson ræddi við Jeremy Paxman í fréttaskýringaþættinum Newsnight í breska ríkissjónvarpinu í byrjun janúar, var ekki annað að skilja á forsetanum en Íslendingar gætu kennt Bretum sitthvað um framgang lýðræðislegra stjórnarhátta. Óneitanlega tók forsetinn þar hraustlega til orða og er reyndar ekki alveg víst að boðskapur hans þoli nána skoðun. Hitt er hins vegar öruggt að Íslendingar geta lært ýmislegt af Bretum. Í gær buðu þeir til dæmis upp á sérlega gagnlega kennslustund í opinni og upplýstri umræðu. Þetta var þegar breska Íraksnefndin fékk Tony Blair, fyrrverandi forsætiráðherra landsins, á sinn fund. Hlutverk Íraksnefndarinnar er í stuttu máli að rannsaka aðdraganda innrásarinnar í Írak og þann stríðsrekstur sem eftir fylgdi. Yfirlýstur tilgangur er að draga saman lærdóm sem hægt er að hafa til hliðsjónar ef svipaðar aðstæður koma upp í framtíðinni. Nefndin var skipuð síðasta sumar og hóf opinberar yfirheyrslur í nóvember. Fjöldi einstaklinga hefur þegar komið fyrir hana, þar á meðal ýmsir embættismenn og herforingjar. Yfirheyrslurnar eru fyrir opnum tjöldum og getur tiltekinn fjöldi almennings verið viðstaddur. Umfram allt eru þó samskipti nefndarinnar við gestina sjónvarpað beint út á netinu. Fyrir vikið gat gjörvöll heimsbyggðin, eða að minnsta kosti sá hluti hennar sem hefur netaðgang, horft á sex klukkustunda langa yfirheyrslu yfir Tony Blair í gær. Blair var ásamt George Bush, fyrrverandi Bandaríkjaforseta, í forystu þeirra ríkja sem ákváðu að ráðast inn í Írak í trássi við alþjóðalög og ályktir Sameinuðu þjóðanna. Frá stríðsbyrjun árið 2003 hafa um eitt hundrað þúsund Írakar fallið. Mannfall innrásarliðsins nálgast fimm þúsund manns. Að vonum var eftirvæntingin yfir því sem Blair hafði að segja því mikil. Í andsvörum hans vottaði hins vegar hvorki fyrir vafa né eftirsjá. Ísland var meðal þeirra þjóða sem studdu opinberlega innrásina í Írak. Verður sú ákvörðun þáverandi ráðamanna ævarandi blettur á þjóðinni. Enn er langt frá því að upplýst hafi verið til fulls hvernig sú óhæfa gat átt sér stað. Er það sannarlega verðugt rannsóknarefni. En það er annar kapítuli. Opinberar yfirheyrslur bresku Íraksnefndarinnar eru áminning um hvernig rannsóknarnefnd Alþingis um hrun bankanna hefði getað hagað sínum störfum. Rannsóknarnefndin fékk fjölda manna og kvenna í viðtöl og skýrslutöku. Hún kaus að hafa þá fundi bakvið luktar dyr. Fór þar því miður forgörðum mikilvægt tækifæri til að færa opinbera umræðu til meiri þroska. Íraksnefndin fór fremur mjúkum höndum um Blair, nema þegar Sir Roderic Lyne var í hlutverki spyrjandans. Fyrir okkur Íslendinga verður fróðlegt að heyra hversu hart rannsóknarnefnd Alþingis gekk að mönnum í sínum yfirheyrslum. Tækifæri til þess að komast að því mun gefast þegar hljóðupptökur frá skýrslutökum rannsóknarnefndarinnar verða aðgengilegar innan skamms á Þjóðskjalasafninu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Kaldal Rannsóknarskýrsla Alþingis Mest lesið Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Þegar Ólafur Ragnar Grímsson ræddi við Jeremy Paxman í fréttaskýringaþættinum Newsnight í breska ríkissjónvarpinu í byrjun janúar, var ekki annað að skilja á forsetanum en Íslendingar gætu kennt Bretum sitthvað um framgang lýðræðislegra stjórnarhátta. Óneitanlega tók forsetinn þar hraustlega til orða og er reyndar ekki alveg víst að boðskapur hans þoli nána skoðun. Hitt er hins vegar öruggt að Íslendingar geta lært ýmislegt af Bretum. Í gær buðu þeir til dæmis upp á sérlega gagnlega kennslustund í opinni og upplýstri umræðu. Þetta var þegar breska Íraksnefndin fékk Tony Blair, fyrrverandi forsætiráðherra landsins, á sinn fund. Hlutverk Íraksnefndarinnar er í stuttu máli að rannsaka aðdraganda innrásarinnar í Írak og þann stríðsrekstur sem eftir fylgdi. Yfirlýstur tilgangur er að draga saman lærdóm sem hægt er að hafa til hliðsjónar ef svipaðar aðstæður koma upp í framtíðinni. Nefndin var skipuð síðasta sumar og hóf opinberar yfirheyrslur í nóvember. Fjöldi einstaklinga hefur þegar komið fyrir hana, þar á meðal ýmsir embættismenn og herforingjar. Yfirheyrslurnar eru fyrir opnum tjöldum og getur tiltekinn fjöldi almennings verið viðstaddur. Umfram allt eru þó samskipti nefndarinnar við gestina sjónvarpað beint út á netinu. Fyrir vikið gat gjörvöll heimsbyggðin, eða að minnsta kosti sá hluti hennar sem hefur netaðgang, horft á sex klukkustunda langa yfirheyrslu yfir Tony Blair í gær. Blair var ásamt George Bush, fyrrverandi Bandaríkjaforseta, í forystu þeirra ríkja sem ákváðu að ráðast inn í Írak í trássi við alþjóðalög og ályktir Sameinuðu þjóðanna. Frá stríðsbyrjun árið 2003 hafa um eitt hundrað þúsund Írakar fallið. Mannfall innrásarliðsins nálgast fimm þúsund manns. Að vonum var eftirvæntingin yfir því sem Blair hafði að segja því mikil. Í andsvörum hans vottaði hins vegar hvorki fyrir vafa né eftirsjá. Ísland var meðal þeirra þjóða sem studdu opinberlega innrásina í Írak. Verður sú ákvörðun þáverandi ráðamanna ævarandi blettur á þjóðinni. Enn er langt frá því að upplýst hafi verið til fulls hvernig sú óhæfa gat átt sér stað. Er það sannarlega verðugt rannsóknarefni. En það er annar kapítuli. Opinberar yfirheyrslur bresku Íraksnefndarinnar eru áminning um hvernig rannsóknarnefnd Alþingis um hrun bankanna hefði getað hagað sínum störfum. Rannsóknarnefndin fékk fjölda manna og kvenna í viðtöl og skýrslutöku. Hún kaus að hafa þá fundi bakvið luktar dyr. Fór þar því miður forgörðum mikilvægt tækifæri til að færa opinbera umræðu til meiri þroska. Íraksnefndin fór fremur mjúkum höndum um Blair, nema þegar Sir Roderic Lyne var í hlutverki spyrjandans. Fyrir okkur Íslendinga verður fróðlegt að heyra hversu hart rannsóknarnefnd Alþingis gekk að mönnum í sínum yfirheyrslum. Tækifæri til þess að komast að því mun gefast þegar hljóðupptökur frá skýrslutökum rannsóknarnefndarinnar verða aðgengilegar innan skamms á Þjóðskjalasafninu.
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun