Á eyrinni Einar Már Jónsson skrifar 29. júní 2009 06:00 Ef menn áttu leið á Ráðhústorgið í París í vor mætti augum þeirra undarleg sýn: þar gekk hópur manna hring eftir hring, án afláts bæði dag og nótt. Göngumennirnir báru spjöld, einstaka sinnum stöðvuðust þeir andartak áður en þeir tóku til við hringgönguna á ný; þá mynduðu spjöldin í sameiningu setninguna „Endalaus hringganga hinna þrjósku hefur nú staðið yfir í … klukkutíma", og var talan krotuð á svarta töflu með krít. Þegar ég kom þangað fyrst stóð „389 klukkustundir" á töflunni, síðar var talan komin rétt upp fyrir 900, og enn var gengið. Menn komu og snerust nokkra hringi, svo fóru þeir og aðrir komu í staðinn. Stundum voru þeir yfir hundrað, en á nóttunni lækkaði talan. Þessi mikla hringganga hófst á hádegi 23. mars, og var hún liður í mótmælaaðgerðum kennara, stúdenta og vísindamanna gegn breytingum sem háskólamálaráðherrann, Valérie Pécresse, ætlaði að gera á háskólum og vísindastofnunum í landinu, að undirlagi Sarkozys sjálfs. Kannske varð Ráðhústorgið fyrir valinu vegna þess að það er mjög miðsvæðis í París, eins og liggur í hlutarins eðli, steinsnar frá Vorrar frúar kirkju, en það hafði vafalaust sitt að segja að þessi staður heitir réttu nafni „Eyrartorg". Þegar verkamenn lögðu niður vinnu áður fyrr tóku þeir sér þar stöðu og hreyfðu sig hvergi, þeir voru sem sé um kyrrt „á eyrinni" og af þeim sökum hefur verkfall æ síðan verið kallað „eyri" (greve) á frönsku. Ekki bar á öðru en þessi hringganga fengi góðar undirtektir meðal þeirra fjölmörgu sem áttu leið um torgið; borgarstjórinn í París bauð göngumönnum að koma á skrifstofuna til sín og drekka með sér te ef þeim yrði kalt, en þeir vildu ekki nema staðar. Einu sinni fengu þeir símskeyti, og á því stóð „Og samt snýst hún. Haldið áfram!" Undirskriftin var Galileo Galilei. En þessi hringganga var einungis sýnilegur hluti þessara aðgerða, því annað og meira var að gerast á öðrum vettvangi. Í byrjun febrúar hófst mótmælabylgja í háskólum og vísindastofnunum um allt Frakkland, farið var í mótmælagöngur með vissu millibili, víða féll öll háskólakennsla niður og sums staðar var byggingunum jafnvel lokað. Þar sem janúar er prófmánuður, hefur alls engin kennsla farið fram í ýmsum háskólum síðan fyrir jól, þar á meðal einum háskóla í París að minnsta kosti. Ástæðurnar fyrir þessu eru margvíslegar. Að undanförnu hefur háskólaráðherrann Valérie Pécresse verið að mylgra út alls kyns tilskipunum og lagafrumvörpum um endurskipun háskóla og rannsóknarstofnana, einkum á sumrin þegar háskólamenn eru gjarnan í fríi og háskólastofnanir lokaðar. Ein lögin stefndu að því að gera háskóla sjálfstæða og fólust einkum í þeim aukin völd til handa háskólaforsetum, svo kom tilskipun sem átti að endurskipuleggja starf háskólakennara og skilja að einhverju leyti í sundur kennslu og rannsóknir. Af því gat leitt að mönnum yrði mjög mismunað; kennara átti að vega og meta, og ef t.d. háskólaforseta leist ekki vel á rannsóknir eins eða annars gat hann sett þann hinn sama alfarið í kennslu. En í heild sýndist mönnum að þessar nýskipanir væru einkum leið til meiri frjálshyggju: ríkið myndi nú nota þetta „sjálfstæði" háskólanna til að draga úr fjárveitingu til þeirra og mismuna þeim um leið, og láta svo háskólaforsetana um að finna það aukafjármagn sem er nauðsynlegt til að halda uppi starfinu. Það hefur heyrst að þeir þurfi nú þegar að vera úti um hvippinn og hvappinn á höttunum eftir „sponsorum". Þetta þótti kennurum illt, en svo bætti Valérie Pécresse gráu ofan á svart með því að tilkynna að á næsta skólaári yrðu 900 kennarastöður lagðar niður í háskólum. Smiðshöggið rak svo Sarkozy í ræðu sem hann flutti 22. janúar og mikill hvellur varð út af. Þar hæddist hann nokkuð gróflega að frönskum vísindamönnum, sem lifðu þægilegu lífi á kostnað ríkisins en gerðu aldrei neinar uppgötvanir. Af þessum sökum jókst andstaðan æ meir, ýmsir sem voru fylgjandi fyrstu ráðstöfunum Valérie Pécresse snerust síðan gegn þeim þegar þeir sáu framhaldið. En mér er þó nær að halda að annað og meira sé á bak við: um langt skeið hafa yfirvöld sífellt verið að vega að háskólunum með alls kyns ruglingslegum „umbótum" sem gera kennurum starfið sífellt erfiðara, og nú var mælirinn fullur. Menn velta því jafnvel fyrir sér hvort þessir síðustu atburðir séu ekki með ráðum gerðir: Valérie Pécresse hafi leitast við að koma illindum af stað til að eiga auðveldara með að brjóta háskólamenn á bak aftur, líkt og Járnlafðin fór að með verklýðsfélög. Því er nú mikill óhugur í mönnum, hringgöngunni var hætt eftir nákvæmlega 1000 klukkustundir, skólaárið virðist víða ætla að fara fyrir lítið, og yfirvöldin verða sífellt digurbarkalegri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Már Jónsson Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson Skoðun Þar sem er reykur þar er… Árni Guðmundsson Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson Skoðun Skoðun Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason skrifar Skoðun Mikilvægi íþróttafélaga Lárus Sigurðsson skrifar Skoðun Sumargjafir Gunnar Ingi Björnsson skrifar Skoðun Þar sem er reykur þar er… Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Betur má ef duga skal Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir skrifar Skoðun Leið að hraðari innviðauppbyggingu Sölvi Sturluson skrifar Skoðun Viltu bjarga heiminum? Samfélagsdrifnar loftslagslausnir Inga Rós Antoníusdóttir skrifar Skoðun Hugleiðingar í aðdraganda kosninga Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson skrifar Skoðun Stuðningur við langtímakjarasamninga Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson skrifar Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Að læra nýtt tungumál og sýna þolinmæði Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Að rækta garðinn sinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Dánaraðstoð og siðareglur lækna Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Umferðarreglur og öryggi fyrir Hjólað í vinnuna Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Kjósum sameiningu, ekki sundrungu Helgi Ingólfsson skrifar Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný nálgun í afreksíþróttum – Nýsköpun Erlingur Jóhannsson skrifar Skoðun Prófsteinninn Katrín Harðardóttir skrifar Skoðun Innrás á Rafah stríðir gegn allri mannúð Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Börnin okkar Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Vextir geta og þurfa að lækka Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Ef menn áttu leið á Ráðhústorgið í París í vor mætti augum þeirra undarleg sýn: þar gekk hópur manna hring eftir hring, án afláts bæði dag og nótt. Göngumennirnir báru spjöld, einstaka sinnum stöðvuðust þeir andartak áður en þeir tóku til við hringgönguna á ný; þá mynduðu spjöldin í sameiningu setninguna „Endalaus hringganga hinna þrjósku hefur nú staðið yfir í … klukkutíma", og var talan krotuð á svarta töflu með krít. Þegar ég kom þangað fyrst stóð „389 klukkustundir" á töflunni, síðar var talan komin rétt upp fyrir 900, og enn var gengið. Menn komu og snerust nokkra hringi, svo fóru þeir og aðrir komu í staðinn. Stundum voru þeir yfir hundrað, en á nóttunni lækkaði talan. Þessi mikla hringganga hófst á hádegi 23. mars, og var hún liður í mótmælaaðgerðum kennara, stúdenta og vísindamanna gegn breytingum sem háskólamálaráðherrann, Valérie Pécresse, ætlaði að gera á háskólum og vísindastofnunum í landinu, að undirlagi Sarkozys sjálfs. Kannske varð Ráðhústorgið fyrir valinu vegna þess að það er mjög miðsvæðis í París, eins og liggur í hlutarins eðli, steinsnar frá Vorrar frúar kirkju, en það hafði vafalaust sitt að segja að þessi staður heitir réttu nafni „Eyrartorg". Þegar verkamenn lögðu niður vinnu áður fyrr tóku þeir sér þar stöðu og hreyfðu sig hvergi, þeir voru sem sé um kyrrt „á eyrinni" og af þeim sökum hefur verkfall æ síðan verið kallað „eyri" (greve) á frönsku. Ekki bar á öðru en þessi hringganga fengi góðar undirtektir meðal þeirra fjölmörgu sem áttu leið um torgið; borgarstjórinn í París bauð göngumönnum að koma á skrifstofuna til sín og drekka með sér te ef þeim yrði kalt, en þeir vildu ekki nema staðar. Einu sinni fengu þeir símskeyti, og á því stóð „Og samt snýst hún. Haldið áfram!" Undirskriftin var Galileo Galilei. En þessi hringganga var einungis sýnilegur hluti þessara aðgerða, því annað og meira var að gerast á öðrum vettvangi. Í byrjun febrúar hófst mótmælabylgja í háskólum og vísindastofnunum um allt Frakkland, farið var í mótmælagöngur með vissu millibili, víða féll öll háskólakennsla niður og sums staðar var byggingunum jafnvel lokað. Þar sem janúar er prófmánuður, hefur alls engin kennsla farið fram í ýmsum háskólum síðan fyrir jól, þar á meðal einum háskóla í París að minnsta kosti. Ástæðurnar fyrir þessu eru margvíslegar. Að undanförnu hefur háskólaráðherrann Valérie Pécresse verið að mylgra út alls kyns tilskipunum og lagafrumvörpum um endurskipun háskóla og rannsóknarstofnana, einkum á sumrin þegar háskólamenn eru gjarnan í fríi og háskólastofnanir lokaðar. Ein lögin stefndu að því að gera háskóla sjálfstæða og fólust einkum í þeim aukin völd til handa háskólaforsetum, svo kom tilskipun sem átti að endurskipuleggja starf háskólakennara og skilja að einhverju leyti í sundur kennslu og rannsóknir. Af því gat leitt að mönnum yrði mjög mismunað; kennara átti að vega og meta, og ef t.d. háskólaforseta leist ekki vel á rannsóknir eins eða annars gat hann sett þann hinn sama alfarið í kennslu. En í heild sýndist mönnum að þessar nýskipanir væru einkum leið til meiri frjálshyggju: ríkið myndi nú nota þetta „sjálfstæði" háskólanna til að draga úr fjárveitingu til þeirra og mismuna þeim um leið, og láta svo háskólaforsetana um að finna það aukafjármagn sem er nauðsynlegt til að halda uppi starfinu. Það hefur heyrst að þeir þurfi nú þegar að vera úti um hvippinn og hvappinn á höttunum eftir „sponsorum". Þetta þótti kennurum illt, en svo bætti Valérie Pécresse gráu ofan á svart með því að tilkynna að á næsta skólaári yrðu 900 kennarastöður lagðar niður í háskólum. Smiðshöggið rak svo Sarkozy í ræðu sem hann flutti 22. janúar og mikill hvellur varð út af. Þar hæddist hann nokkuð gróflega að frönskum vísindamönnum, sem lifðu þægilegu lífi á kostnað ríkisins en gerðu aldrei neinar uppgötvanir. Af þessum sökum jókst andstaðan æ meir, ýmsir sem voru fylgjandi fyrstu ráðstöfunum Valérie Pécresse snerust síðan gegn þeim þegar þeir sáu framhaldið. En mér er þó nær að halda að annað og meira sé á bak við: um langt skeið hafa yfirvöld sífellt verið að vega að háskólunum með alls kyns ruglingslegum „umbótum" sem gera kennurum starfið sífellt erfiðara, og nú var mælirinn fullur. Menn velta því jafnvel fyrir sér hvort þessir síðustu atburðir séu ekki með ráðum gerðir: Valérie Pécresse hafi leitast við að koma illindum af stað til að eiga auðveldara með að brjóta háskólamenn á bak aftur, líkt og Járnlafðin fór að með verklýðsfélög. Því er nú mikill óhugur í mönnum, hringgöngunni var hætt eftir nákvæmlega 1000 klukkustundir, skólaárið virðist víða ætla að fara fyrir lítið, og yfirvöldin verða sífellt digurbarkalegri.
Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar