Efni í nýjan stjórnarsáttmála Stefán Jón Hafstein skrifar 17. desember 2024 12:01 Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Trúin á samvinnupólitík Sara Dögg Svanhildardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er.
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun