Neyðarmóttakan; fyrir þolendur framhjáhalds Guðný S. Bjarnadóttir skrifar 17. október 2024 14:31 „Viðbrögð vitnis A við atburðum aðfaranætur 25. júní 2023 og eftirfarandi áhrif á hana, sem framangreind vitni lýstu með greinargóðum og trúverðugum hætti fyrir dómi, geta vel samrýmst því að A hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi af hálfu ákærða umrædda nótt, líkt og hún sjálf segir. Geta áhrifin og viðbrögðin þannig rennt stoðum undir það að framburður A, hvað varðar meint brot, sé réttur. Ákærði hefur á móti sagt að viðbrögð A geti allt eins átt þá skýringu að hún hafi þjáðst af samviskubiti vegna framhjáhalds, en þau hafi bæði átt maka þegar þetta var. Kvaðst ákærði þekkja að samviskubit fylgdi framhjáhaldi.“ Ofangreint er tekið úr nýlegum dómi. Þrátt fyrir að dómari trúi að brotaþoli hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi vegna þess að hún beri öll einkenni þess, þá fær ákærði samt að smætta ofbeldið í meint framhjáhald. Það er hins vegar ekki verið að rétta yfir manninum fyrir meint framhjáhald. Þá velti ég fyrir mér hvernig fabúleringar hins ákærða hafi meira vægi en upplifun og orð brotaþola og vitna. Einnig virðist það engin áhrif hafa á sekt hins ákærða að brotaþoli glími við margvíslegar afleiðingar af ofbeldinu. Erfið og niðurlægjandi skilyrði gagnvart brotaþolum Þolendur í kynferðisbrotamálum sem kæra brotin þurfa að vaða eld og brennistein til að komast í gegn um kerfið og uppfylla ótal skilyrði sem sakborningar fá að njóta vafans með. Brotaþolar þurfa helst að mæta á neyðarmóttökuna og gangast undir erfiða og niðurlægjandi læknisskoðun til að skrásetja áverka séu þeir til staðar. Því næst þarf brotaþoli að gefa skýrslu á sama tíma og viðkomandi er í miklu áfalli. Þá þarf skýrslan að vera óaðfinnanleg, allar tímasetningar helst upp á mínútu og allar lýsingar á verknaðinum nákvæmar. Svo þarf að komast að því hvort að málið uppfylli kröfur til að hægt sé að gefa út ákæru eða málið fellt niður. Ef málið nær í réttarsal þá má búast við því að neitun ákærða vegi þyngra en sönnunarbyrði sem þolandi hefur máli sínu til stuðnings. Það má nefna að neitun sakbornings vegur meira en upplifunin brotaþola af ofbeldinu, áverkar, áfallastreita og vitnisburður. Við höfum einnig séð dóma þar sem játning í skilaboðum dugði ekki til. Túlkun ákærða á atvikum málsins er oftast ekki véfengin og í stað þess að rétta yfir þeim ákærða er gripið í orð gegn orði. Já, þetta er orð gegn orði ef það á að hunsa öll gögn og framburði sem styðja við efni ákærunnar. Sýknudómar vegna þekkingarleysis dómara á áfallaviðbrögðum Það er með ólíkindum að árið 2024 séum við enn að lesa svona dóma. Sýknudóma vegna þess að brotaþoli gat ekki lýst því nákvæmlega hvernig ákærði klæddi hana úr pleðurbuxunum. Sýknudóma vegna þess að þrír dómarar sáu misræmi í frásögn brotaþola sem hlaut lífshættulega áverka í leggöngum. Svo miklar voru blæðingarnar að hún þurfti að gangast undir aðgerð, en hún á að geta munað hvert smáatriði árásarinnar. Sýknudóma vegna þess að dómari álítur að ekki sé vafi á að brotið hefur verið á brotaþola, þá þykir dómara varhugavert að telja að manninum hafi hlotið að vera ljóst að hann gengi gegn vilja konunnar. Ekki er hægt að refsa fyrir gáleysisbrot í þessum brotaflokki samkvæmt lögum og ber því að sýkna manninn. Sakborningar neita alltaf sök og við fáum að heyra ósanninda-þvætting um að þetta hafi verið harkalegt kynlíf, sem brotaþoli meira að segja bað um! Þrátt fyrir lokað þinghald í kynferðisbrotamálum, eru svo nær allar upplýsingar málsins ásamt ítarlegum lýsingum á brotinu gerð aðgengilegt almenningi. Fæst lesa dómana heldur láta sér nægja að rökræða í ummælakerfum fréttamiðla um trúverðugleika brotaþola og gera sér upp skoðanir á málum án þekkingar. Oftast er niðurstaðan sú að hún hljóti að hafa logið þar sem málið endaði með sýknu. „Rétta“ leiðin virkar einfaldlega ekki Konur leita réttar síns vegna þess að það er brotið á þeim. Þær sækja rétt sinn eins og samfélagið er alltaf að segja þeim að gera. Kærðu til lögreglu og farðu „réttu“ leiðina! „Rétta“ leiðin annars vegar veltur á því að lögreglan vinni rannsókn málsins almennilega og hins vegar huglægu mati dómara um hvað skiptir máli hverju sinni. Ef mat dómara er að trúverðugleiki brotaþola trompar ekki fabúleringar ákærða, þá stendur það. Það er, ef málið kemst svo langt og er ekki einfaldlega fellt niður á rannsóknarstigi. Sakfellingarhlutfallið á Íslandi í kynferðisbrotamálum er 3.48% vegna þess að dómarar meðal annars sýna algjört þekkingarleysi á áfallaviðbrögðum brotaþola. Eitt er víst að engin kona leitar til Neyðarmóttökunnar vegna framhjáhalds. Höfundur er stjórnarformaður Hagsmunasamtaka brotaþola. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Guðný S. Bjarnadóttir Mest lesið Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Sjá meira
„Viðbrögð vitnis A við atburðum aðfaranætur 25. júní 2023 og eftirfarandi áhrif á hana, sem framangreind vitni lýstu með greinargóðum og trúverðugum hætti fyrir dómi, geta vel samrýmst því að A hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi af hálfu ákærða umrædda nótt, líkt og hún sjálf segir. Geta áhrifin og viðbrögðin þannig rennt stoðum undir það að framburður A, hvað varðar meint brot, sé réttur. Ákærði hefur á móti sagt að viðbrögð A geti allt eins átt þá skýringu að hún hafi þjáðst af samviskubiti vegna framhjáhalds, en þau hafi bæði átt maka þegar þetta var. Kvaðst ákærði þekkja að samviskubit fylgdi framhjáhaldi.“ Ofangreint er tekið úr nýlegum dómi. Þrátt fyrir að dómari trúi að brotaþoli hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi vegna þess að hún beri öll einkenni þess, þá fær ákærði samt að smætta ofbeldið í meint framhjáhald. Það er hins vegar ekki verið að rétta yfir manninum fyrir meint framhjáhald. Þá velti ég fyrir mér hvernig fabúleringar hins ákærða hafi meira vægi en upplifun og orð brotaþola og vitna. Einnig virðist það engin áhrif hafa á sekt hins ákærða að brotaþoli glími við margvíslegar afleiðingar af ofbeldinu. Erfið og niðurlægjandi skilyrði gagnvart brotaþolum Þolendur í kynferðisbrotamálum sem kæra brotin þurfa að vaða eld og brennistein til að komast í gegn um kerfið og uppfylla ótal skilyrði sem sakborningar fá að njóta vafans með. Brotaþolar þurfa helst að mæta á neyðarmóttökuna og gangast undir erfiða og niðurlægjandi læknisskoðun til að skrásetja áverka séu þeir til staðar. Því næst þarf brotaþoli að gefa skýrslu á sama tíma og viðkomandi er í miklu áfalli. Þá þarf skýrslan að vera óaðfinnanleg, allar tímasetningar helst upp á mínútu og allar lýsingar á verknaðinum nákvæmar. Svo þarf að komast að því hvort að málið uppfylli kröfur til að hægt sé að gefa út ákæru eða málið fellt niður. Ef málið nær í réttarsal þá má búast við því að neitun ákærða vegi þyngra en sönnunarbyrði sem þolandi hefur máli sínu til stuðnings. Það má nefna að neitun sakbornings vegur meira en upplifunin brotaþola af ofbeldinu, áverkar, áfallastreita og vitnisburður. Við höfum einnig séð dóma þar sem játning í skilaboðum dugði ekki til. Túlkun ákærða á atvikum málsins er oftast ekki véfengin og í stað þess að rétta yfir þeim ákærða er gripið í orð gegn orði. Já, þetta er orð gegn orði ef það á að hunsa öll gögn og framburði sem styðja við efni ákærunnar. Sýknudómar vegna þekkingarleysis dómara á áfallaviðbrögðum Það er með ólíkindum að árið 2024 séum við enn að lesa svona dóma. Sýknudóma vegna þess að brotaþoli gat ekki lýst því nákvæmlega hvernig ákærði klæddi hana úr pleðurbuxunum. Sýknudóma vegna þess að þrír dómarar sáu misræmi í frásögn brotaþola sem hlaut lífshættulega áverka í leggöngum. Svo miklar voru blæðingarnar að hún þurfti að gangast undir aðgerð, en hún á að geta munað hvert smáatriði árásarinnar. Sýknudóma vegna þess að dómari álítur að ekki sé vafi á að brotið hefur verið á brotaþola, þá þykir dómara varhugavert að telja að manninum hafi hlotið að vera ljóst að hann gengi gegn vilja konunnar. Ekki er hægt að refsa fyrir gáleysisbrot í þessum brotaflokki samkvæmt lögum og ber því að sýkna manninn. Sakborningar neita alltaf sök og við fáum að heyra ósanninda-þvætting um að þetta hafi verið harkalegt kynlíf, sem brotaþoli meira að segja bað um! Þrátt fyrir lokað þinghald í kynferðisbrotamálum, eru svo nær allar upplýsingar málsins ásamt ítarlegum lýsingum á brotinu gerð aðgengilegt almenningi. Fæst lesa dómana heldur láta sér nægja að rökræða í ummælakerfum fréttamiðla um trúverðugleika brotaþola og gera sér upp skoðanir á málum án þekkingar. Oftast er niðurstaðan sú að hún hljóti að hafa logið þar sem málið endaði með sýknu. „Rétta“ leiðin virkar einfaldlega ekki Konur leita réttar síns vegna þess að það er brotið á þeim. Þær sækja rétt sinn eins og samfélagið er alltaf að segja þeim að gera. Kærðu til lögreglu og farðu „réttu“ leiðina! „Rétta“ leiðin annars vegar veltur á því að lögreglan vinni rannsókn málsins almennilega og hins vegar huglægu mati dómara um hvað skiptir máli hverju sinni. Ef mat dómara er að trúverðugleiki brotaþola trompar ekki fabúleringar ákærða, þá stendur það. Það er, ef málið kemst svo langt og er ekki einfaldlega fellt niður á rannsóknarstigi. Sakfellingarhlutfallið á Íslandi í kynferðisbrotamálum er 3.48% vegna þess að dómarar meðal annars sýna algjört þekkingarleysi á áfallaviðbrögðum brotaþola. Eitt er víst að engin kona leitar til Neyðarmóttökunnar vegna framhjáhalds. Höfundur er stjórnarformaður Hagsmunasamtaka brotaþola.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun