Samstaða og sniðganga - Suður-Afríka og Palestína Guðrún Sif Friðriksdóttir skrifar 6. desember 2023 15:31 Frá 7. október síðastliðnum hefur heimsbyggðin horft upp á hrylling ágerast á Gaza. Árásum Hamas á Ísrael hefur verið svarað með drápum á fleiri en 16.000 íbúum Gaza, þar af að minnsta kosti 7000 börnum. Vonir um að tímabundið mannúðarhlé yrði framlengt í lengra vopnahlé og langvarandi pólitíska lausn eru orðnar að engu og þjóðernishreinsanir á Gaza, þar sem almennir borgarar eru hvergi hultir, halda áfram. Palestínubúar hafa reynt ýmsar friðsamlegar leiðir til að berjast fyrir réttindum sínum í gegnum tíðina. Ein þeirra hefur verið að hvetja til sniðgöngu að fyrirmynd þeirri sem beindist að Suður-Afríku á tímum aðskilnaðarstefnunnar. Þó að sú sniðganga hafi ekki ein og sér bundið endi á aðskilnaðarstefnuna þá var hún mikilvægur þáttur. Stuðningur almennings við sniðgönguna gerði yfirvöldum á Vesturlöndum einnig erfiðara fyrir að halda áfram stuðningi við rasísk stjórnvöld Suður-Afríku. Stuðningsmenn hvíta minnihlutans í Suður-Afríku á tímum aðskilnaðarstefnunnar bentu oft á önnur Afríkulönd þar sem ofbeldi átti sér stað og reyndu að afvegaleiða umræðuna með því að spyrja af hverju væri ráðist á Suður-Afríku þegari ofbeldi ætti sér einnig stað annars staðar í álfunni. En milljónir almennra borgara sáu hvað aðskilnaðarstefnan var í raun og veru: glæpur gegn mannkyni. Ísrael hefur einnig unnið að því hörðum höndum að beina athyglinni frá eigin ofbeldisaðgerðum og beina henni að Hamas. En sú taktík gengur ekki lengur. Eyðileggingin á Gaza Eyðileggingin á Gaza er hryllileg. Íbúðarhús, skólar, sjúkrahús, flóttamannabúðir, öllu er tortímt. En fleiru er grandað á Gaza. Fyrir öllum þeim sem fylgst hafa með atburðarrásinni er ímynd Ísraels jafn mikil rjúkandi rúst og Gaza. Síonistar hafa gjörsamlega afhjúpað sig, áætlanir sínar um þjóðernishreinsanir og skeytingarleysi sitt gagnvart mannslífum. Fram að þessu hefur þrýstingur á Ísrael verið mun minni en hann var á Suður-Afríku á 9. áratug síðustu aldar. En að verða vitni að því að börn séu myrt á 10 mínútna fresti, sjúkrahús og skólar sprengdir, allar nauðsynjar teknar af fólki og þjóðernishreinsun í fullum gangi hefur leitt til þess að stór hluti almennings hefur vaknað til lífsins. En ennþá fleiri þurfa að bregðast við, því gjörðir hins almenna borgara skipta máli. Almenningur krefst þess í samstöðugöngum í öllum heimshornum að morðæðið sé stöðvað. Samtímis hafa þó slagorð um samstöðu með Palestínu verið bönnuð í Þýskalandi og eru á gráu svæði í Austurríki, Bandaríkjunum og Bretlandi. Einnig hefur sniðganga gegn Ísrael verið bönnuð í 35 fylkjum Bandaríkjanna og í Þýskalandi. Þetta varpar enn meiri ábyrgð á okkur sem enn njótum tjáningarfrelsis að nýta það. Nú þegar Ísrael er búið að berskjalda sig er líklegt að andspyrna heimsbyggðarinnar gegn hernámi, fjöldamorðum og aðskilnaðarstefnu muni aukast. Því miður lítur út fyrir að ríkisstjórnir og stofnanir Vesturlanda verði þær síðustu til standa með lýðræði og mannréttindum og á móti hvítri yfirburðarhyggju, alveg eins og gagnvart Suður-Afríku. Máttur almennings Ísraelsríki hefur dyggari stuðningsaðila á Vesturlöndum en hvíti minnihlutinn í Suður-Afríku hafði. En það hefur áður tekist að ná fram réttlæti þó að valdamestu aðilar heimsins hafi verið því mótfallnir. Þrýstingur frá almenningi réð úrslitum um að það tókst á endanum að koma því í gengum bæði bandaríska og breska þingið að beita Suður-Afríku viðskiptaþvingunum, þvert á vilja bæði Ronald Reagan og Margaret Thatcher. Það mun koma að því að vestræn yfirvöld verði að horfast í augu við að almenningur líður ekki hvíta yfirburðarhyggju og aðskilnaðarstefnu heldur trúir á jafnan rétt og frelsi allra, hvort sem það er í Suður-Afríku eða Ísrael og Palestínu. Nú reynir á okkur að halda áfram að þrýsta á okkar stjórnvöld, stofnanir og fyrirtæki með sniðgöngu og mótmælum svo að þetta gerist sem fyrst. Ábyrgðin er okkar. Tíminn er núna. Höfundur er rannsakandi við Norrænu Afríkustofnunina í Uppsala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Halldór 24.05.2025 Halldór #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Nú þurfa foreldrar að vera hugrakkir Jón Pétur Zimsen Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Frá 7. október síðastliðnum hefur heimsbyggðin horft upp á hrylling ágerast á Gaza. Árásum Hamas á Ísrael hefur verið svarað með drápum á fleiri en 16.000 íbúum Gaza, þar af að minnsta kosti 7000 börnum. Vonir um að tímabundið mannúðarhlé yrði framlengt í lengra vopnahlé og langvarandi pólitíska lausn eru orðnar að engu og þjóðernishreinsanir á Gaza, þar sem almennir borgarar eru hvergi hultir, halda áfram. Palestínubúar hafa reynt ýmsar friðsamlegar leiðir til að berjast fyrir réttindum sínum í gegnum tíðina. Ein þeirra hefur verið að hvetja til sniðgöngu að fyrirmynd þeirri sem beindist að Suður-Afríku á tímum aðskilnaðarstefnunnar. Þó að sú sniðganga hafi ekki ein og sér bundið endi á aðskilnaðarstefnuna þá var hún mikilvægur þáttur. Stuðningur almennings við sniðgönguna gerði yfirvöldum á Vesturlöndum einnig erfiðara fyrir að halda áfram stuðningi við rasísk stjórnvöld Suður-Afríku. Stuðningsmenn hvíta minnihlutans í Suður-Afríku á tímum aðskilnaðarstefnunnar bentu oft á önnur Afríkulönd þar sem ofbeldi átti sér stað og reyndu að afvegaleiða umræðuna með því að spyrja af hverju væri ráðist á Suður-Afríku þegari ofbeldi ætti sér einnig stað annars staðar í álfunni. En milljónir almennra borgara sáu hvað aðskilnaðarstefnan var í raun og veru: glæpur gegn mannkyni. Ísrael hefur einnig unnið að því hörðum höndum að beina athyglinni frá eigin ofbeldisaðgerðum og beina henni að Hamas. En sú taktík gengur ekki lengur. Eyðileggingin á Gaza Eyðileggingin á Gaza er hryllileg. Íbúðarhús, skólar, sjúkrahús, flóttamannabúðir, öllu er tortímt. En fleiru er grandað á Gaza. Fyrir öllum þeim sem fylgst hafa með atburðarrásinni er ímynd Ísraels jafn mikil rjúkandi rúst og Gaza. Síonistar hafa gjörsamlega afhjúpað sig, áætlanir sínar um þjóðernishreinsanir og skeytingarleysi sitt gagnvart mannslífum. Fram að þessu hefur þrýstingur á Ísrael verið mun minni en hann var á Suður-Afríku á 9. áratug síðustu aldar. En að verða vitni að því að börn séu myrt á 10 mínútna fresti, sjúkrahús og skólar sprengdir, allar nauðsynjar teknar af fólki og þjóðernishreinsun í fullum gangi hefur leitt til þess að stór hluti almennings hefur vaknað til lífsins. En ennþá fleiri þurfa að bregðast við, því gjörðir hins almenna borgara skipta máli. Almenningur krefst þess í samstöðugöngum í öllum heimshornum að morðæðið sé stöðvað. Samtímis hafa þó slagorð um samstöðu með Palestínu verið bönnuð í Þýskalandi og eru á gráu svæði í Austurríki, Bandaríkjunum og Bretlandi. Einnig hefur sniðganga gegn Ísrael verið bönnuð í 35 fylkjum Bandaríkjanna og í Þýskalandi. Þetta varpar enn meiri ábyrgð á okkur sem enn njótum tjáningarfrelsis að nýta það. Nú þegar Ísrael er búið að berskjalda sig er líklegt að andspyrna heimsbyggðarinnar gegn hernámi, fjöldamorðum og aðskilnaðarstefnu muni aukast. Því miður lítur út fyrir að ríkisstjórnir og stofnanir Vesturlanda verði þær síðustu til standa með lýðræði og mannréttindum og á móti hvítri yfirburðarhyggju, alveg eins og gagnvart Suður-Afríku. Máttur almennings Ísraelsríki hefur dyggari stuðningsaðila á Vesturlöndum en hvíti minnihlutinn í Suður-Afríku hafði. En það hefur áður tekist að ná fram réttlæti þó að valdamestu aðilar heimsins hafi verið því mótfallnir. Þrýstingur frá almenningi réð úrslitum um að það tókst á endanum að koma því í gengum bæði bandaríska og breska þingið að beita Suður-Afríku viðskiptaþvingunum, þvert á vilja bæði Ronald Reagan og Margaret Thatcher. Það mun koma að því að vestræn yfirvöld verði að horfast í augu við að almenningur líður ekki hvíta yfirburðarhyggju og aðskilnaðarstefnu heldur trúir á jafnan rétt og frelsi allra, hvort sem það er í Suður-Afríku eða Ísrael og Palestínu. Nú reynir á okkur að halda áfram að þrýsta á okkar stjórnvöld, stofnanir og fyrirtæki með sniðgöngu og mótmælum svo að þetta gerist sem fyrst. Ábyrgðin er okkar. Tíminn er núna. Höfundur er rannsakandi við Norrænu Afríkustofnunina í Uppsala.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun