Frítími stúdenta er enginn Maggi Snorrason skrifar 29. ágúst 2023 10:00 Jóna er í BS-námi í hugbúnaðarverkfræði við Háskóla Íslands og stefnir á að ljúka því á tilsettum tíma, þ.e. þremur árum. Hún hefur alltaf búið á Akureyri en flutti á stúdentagarða í Reykjavík meðan á náminu stendur. Hún stundar líkamsrækt og spilar á selló auk þess að mæta reglulega í vísindaferðir og skemmtanir hjá nemendafélaginu sínu. Til að eiga í sig og á, vinnur hún með náminu þar sem námslánin duga naumlega fyrir leigunni. Alla jafna þarf hún bara að standa undir kostnaði á nauðsynjavörum, námsgögnum, tækjum sem hún þarf fyrir skólann, samgöngum og afþreyingu. Tökum nú saman hvernig Jóna þarf að ráðstafa tímanum sínum. Fullt BS-nám eru 30 einingar á misseri og hver eining er 25-30 klst. [1]. Misserið er 14 vikur, þá gerir það 55-65 klst. í námið á viku. Ef miðað er við að 100% vinna séu 40 klst. er Jóna því í 140-160% námi. Hún mætir um þrisvar sinnum á viku í ræktina sem gerir um 5 klst. á viku. Svo æfir hún sig á sellóið flesta daga sem gerir um 5 klst. í viku. Um helgar tekur hún vaktir sem gerir um 12 klst. á viku, þ.e. um 30% starfshlutfall. Athugum að hún er þá í 170% námi og starfi samanlagt ef við miðum við 40 klst. vinnuviku sem 100% starf. Meðaldagurinn hjá henni Jónu gæti því raðast einhvern veginn eins og á kökuritinu hér að neðan og raunverulegur frítími Jónu væri þá inni í liðnum „Annað“. Hér er ekki gert ráð fyrir nokkrum tíma í að elda, borða, þvo þvott, innkaup, læknisferðir, ferðast á milli staða og margt fleira sem fólk þarf að standa í. Varla neinn frítími hjá stúdentum Jóna er vissulega ímynduð en þetta endurspeglar raunveruleika meginþorra stúdenta og þær kröfur sem íslenskt háskólanám krefst af stúdentum sem það sækja. Staða Jónu er ágæt miðað við marga stúdenta en hvað ef Jóna væri á almennum leigumarkaði frekar en á stúdentagörðum? Hvað ef Jóna væri ekki með góða íslenskukunnáttu? Hvað ef eitthvað kæmi upp á í lífi Jónu? Hvað ef Jóna væri ekki á námslánum? Hvað ef Jóna væri einstætt foreldri? Kakan hennar myndi breytast töluvert við eitthvað af þessu og það er raunveruleiki margra stúdenta líka. Til dæmis er um þriðjungur stúdenta á Íslandi einnig foreldrar [2] en svo hátt hlutfall sést sjaldan í öðrum löndum [3]. Þessi staða er ekki algjörlega ómöguleg og jafnvel þótt brottfall úr íslenskum háskólum sé hátt þá tekst mörgum þetta. En hvernig? Sumir stúdentar búa í foreldrahúsum og sleppa við að vinna en fullt nám er þó enn þá um 150% starfshlutfall. Flestir stúdentar fórna hins vegar bara einhverju til þess að búa til frítíma. Jóna gæti til dæmis hætt í sellóinu og að mæta í ræktina. Hún gæti líka sleppt viðburðum og að taka þátt í félagslífinu. Sumir stúdentar bara vaka lengur til að ná að ljúka öllu. Það gefur þó auga leið að skortur á tíma bitnar á náminu. Margir stúdentar geti ekki bara sleppt öðrum skyldum í lífinu. Þeir stúdentar eiga í hættu á að ná ekki öllum sínum námskeiðum (áföngum) og að námið þeirra lengist eða þeir ná námskeiðum naumlega án þess að fá nægilega mikið út úr náminu. Við hljótum að vilja að stúdentar hér á landi geti fullnýtt námið og skilað sér út í samfélagið með verðmæta þekkingu. Þessi staða stúdenta gæti leitt af sér lengri skólagöngu með minni afköstum háskólastigsins. Stúdentar mega hvíla sig Það er sigur fyrir stúdenta, háskólana og samfélagið ef stúdentar fá nægan tíma til þess að sinna náminu. Háskólinn getur lagt fyrir námsefni sem stúdentar hafa möguleika á að sinna og stúdentar eiga meiri möguleika á að klára námið á tilsettum tíma. Hlutfall vinnandi stúdenta er mjög hátt í samanburði við önnur Evrópulönd, þ.e. um 70% og þrír af hverjum fjórum vinnandi stúdentum segjast ekki hafa efni á að vera í námi án þess að vinna [4]. Stúdentar hafa gagnrýnt hvernig kjör Menntasjóðs námsmanna duga ekki til [5] og leiguverð hefur hækkað talsvert. Þarna hefur yfirvöldum brugðist að styðja nægilega við stúdenta og þannig komið í veg fyrir að stúdentar nái að fullnýta námið sitt. Gjarnan eru próf og verkefni sett fyrir um helgar og seint á kvöldin. Þá kemur einnig fyrir að slíkt er sett fyrir með stuttum fyrirvara. Stúdentar verða að geta treyst á að þeir geti ráðstafað almennum frítíma eins og þeim sýnist, en sú er ekki raunin þegar það þykir sjálfsagt að stúdentar sinni náminu utan „hefðbundins vinnutíma“. Þetta getur háskólinn hjálpað við strax með því að afmarka hvenær stúdentar séu skyldugir til að sinna náminu eða að minnsta kosti tryggja að upplýsingar um það komi fram í námskeiðslýsingum. Ef þú ert kennari að lesa þetta þá getur þú til dæmis sleppt því að leggja fyrir próf á laugardögum og hugsað fyrir fram hvort ákveðinn skilafrestur á verkefni myndi þýða aukið álag um helgar og á kvöldin. En ef þú ert mögulega háskólaráðherra þá bið ég þig um að stuðla að bættri fjárhagsstöðu stúdenta svo þeir geti skilað sér með aukna þekkingu og hæfni út í samfélagið. Jóna hér að ofan á að eiga kost á að sinna öllum þeim verkefnum sem kennarar hennar leggja fyrir án þess að þurfa að gefa upp alla hamingju út skólagönguna. Höfundur er í málefnanefnd Röskvu. Heimildir: [1] European Commission. „ECTS Users’ Guide.“ Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2015, https://education.ec.europa.eu/sites/default/files/document-library-docs/ects-users-guide_en.pdf, 10. [2] Mennta- og menningarmálaráðuneytið. „Staða íslenskra háskólanema: Aðgengi, efnahagur og tækifæri til náms niðurstöður Eurostudent VI.“ Mennta- og menningarmálaráðuneytið, https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=2d86daef-4fb1-11e8-942b-005056bc530c, 3. [3] Eurostudent. „Students with children.“ Eurostudent Database, 2020, https://database.eurostudent.eu/drm2020j/?fg=all_students&e=child_dich&Curr=NCU&eust_nr=7&country_list=AT%2CCH%2CCZ%2CDK%2CEE%2CFI%2CFR%2CGE%2CHR%2CHU%2CIE%2CIS%2CIT%2CLT%2CLU%2CMT%2CNL%2CNO%2CPL%2CPT%2CRO%2CSE%2CSI%2CTR. [4] Hauschildt, Gwosć, Schirmer, Cras. „The Social Dimension Of Student Life In The European Higher Education Area In 2019.“ Eurostudent, https://www.eurostudent.eu/download_files/documents/Eurostudent_brochure_WEB.pdf, 14-16. [5] Háskólanám í hættu. Landssamtök íslenskra stúdenta, https://studentar.is/hsklamenntun-httu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hagsmunir stúdenta Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Sjá meira
Jóna er í BS-námi í hugbúnaðarverkfræði við Háskóla Íslands og stefnir á að ljúka því á tilsettum tíma, þ.e. þremur árum. Hún hefur alltaf búið á Akureyri en flutti á stúdentagarða í Reykjavík meðan á náminu stendur. Hún stundar líkamsrækt og spilar á selló auk þess að mæta reglulega í vísindaferðir og skemmtanir hjá nemendafélaginu sínu. Til að eiga í sig og á, vinnur hún með náminu þar sem námslánin duga naumlega fyrir leigunni. Alla jafna þarf hún bara að standa undir kostnaði á nauðsynjavörum, námsgögnum, tækjum sem hún þarf fyrir skólann, samgöngum og afþreyingu. Tökum nú saman hvernig Jóna þarf að ráðstafa tímanum sínum. Fullt BS-nám eru 30 einingar á misseri og hver eining er 25-30 klst. [1]. Misserið er 14 vikur, þá gerir það 55-65 klst. í námið á viku. Ef miðað er við að 100% vinna séu 40 klst. er Jóna því í 140-160% námi. Hún mætir um þrisvar sinnum á viku í ræktina sem gerir um 5 klst. á viku. Svo æfir hún sig á sellóið flesta daga sem gerir um 5 klst. í viku. Um helgar tekur hún vaktir sem gerir um 12 klst. á viku, þ.e. um 30% starfshlutfall. Athugum að hún er þá í 170% námi og starfi samanlagt ef við miðum við 40 klst. vinnuviku sem 100% starf. Meðaldagurinn hjá henni Jónu gæti því raðast einhvern veginn eins og á kökuritinu hér að neðan og raunverulegur frítími Jónu væri þá inni í liðnum „Annað“. Hér er ekki gert ráð fyrir nokkrum tíma í að elda, borða, þvo þvott, innkaup, læknisferðir, ferðast á milli staða og margt fleira sem fólk þarf að standa í. Varla neinn frítími hjá stúdentum Jóna er vissulega ímynduð en þetta endurspeglar raunveruleika meginþorra stúdenta og þær kröfur sem íslenskt háskólanám krefst af stúdentum sem það sækja. Staða Jónu er ágæt miðað við marga stúdenta en hvað ef Jóna væri á almennum leigumarkaði frekar en á stúdentagörðum? Hvað ef Jóna væri ekki með góða íslenskukunnáttu? Hvað ef eitthvað kæmi upp á í lífi Jónu? Hvað ef Jóna væri ekki á námslánum? Hvað ef Jóna væri einstætt foreldri? Kakan hennar myndi breytast töluvert við eitthvað af þessu og það er raunveruleiki margra stúdenta líka. Til dæmis er um þriðjungur stúdenta á Íslandi einnig foreldrar [2] en svo hátt hlutfall sést sjaldan í öðrum löndum [3]. Þessi staða er ekki algjörlega ómöguleg og jafnvel þótt brottfall úr íslenskum háskólum sé hátt þá tekst mörgum þetta. En hvernig? Sumir stúdentar búa í foreldrahúsum og sleppa við að vinna en fullt nám er þó enn þá um 150% starfshlutfall. Flestir stúdentar fórna hins vegar bara einhverju til þess að búa til frítíma. Jóna gæti til dæmis hætt í sellóinu og að mæta í ræktina. Hún gæti líka sleppt viðburðum og að taka þátt í félagslífinu. Sumir stúdentar bara vaka lengur til að ná að ljúka öllu. Það gefur þó auga leið að skortur á tíma bitnar á náminu. Margir stúdentar geti ekki bara sleppt öðrum skyldum í lífinu. Þeir stúdentar eiga í hættu á að ná ekki öllum sínum námskeiðum (áföngum) og að námið þeirra lengist eða þeir ná námskeiðum naumlega án þess að fá nægilega mikið út úr náminu. Við hljótum að vilja að stúdentar hér á landi geti fullnýtt námið og skilað sér út í samfélagið með verðmæta þekkingu. Þessi staða stúdenta gæti leitt af sér lengri skólagöngu með minni afköstum háskólastigsins. Stúdentar mega hvíla sig Það er sigur fyrir stúdenta, háskólana og samfélagið ef stúdentar fá nægan tíma til þess að sinna náminu. Háskólinn getur lagt fyrir námsefni sem stúdentar hafa möguleika á að sinna og stúdentar eiga meiri möguleika á að klára námið á tilsettum tíma. Hlutfall vinnandi stúdenta er mjög hátt í samanburði við önnur Evrópulönd, þ.e. um 70% og þrír af hverjum fjórum vinnandi stúdentum segjast ekki hafa efni á að vera í námi án þess að vinna [4]. Stúdentar hafa gagnrýnt hvernig kjör Menntasjóðs námsmanna duga ekki til [5] og leiguverð hefur hækkað talsvert. Þarna hefur yfirvöldum brugðist að styðja nægilega við stúdenta og þannig komið í veg fyrir að stúdentar nái að fullnýta námið sitt. Gjarnan eru próf og verkefni sett fyrir um helgar og seint á kvöldin. Þá kemur einnig fyrir að slíkt er sett fyrir með stuttum fyrirvara. Stúdentar verða að geta treyst á að þeir geti ráðstafað almennum frítíma eins og þeim sýnist, en sú er ekki raunin þegar það þykir sjálfsagt að stúdentar sinni náminu utan „hefðbundins vinnutíma“. Þetta getur háskólinn hjálpað við strax með því að afmarka hvenær stúdentar séu skyldugir til að sinna náminu eða að minnsta kosti tryggja að upplýsingar um það komi fram í námskeiðslýsingum. Ef þú ert kennari að lesa þetta þá getur þú til dæmis sleppt því að leggja fyrir próf á laugardögum og hugsað fyrir fram hvort ákveðinn skilafrestur á verkefni myndi þýða aukið álag um helgar og á kvöldin. En ef þú ert mögulega háskólaráðherra þá bið ég þig um að stuðla að bættri fjárhagsstöðu stúdenta svo þeir geti skilað sér með aukna þekkingu og hæfni út í samfélagið. Jóna hér að ofan á að eiga kost á að sinna öllum þeim verkefnum sem kennarar hennar leggja fyrir án þess að þurfa að gefa upp alla hamingju út skólagönguna. Höfundur er í málefnanefnd Röskvu. Heimildir: [1] European Commission. „ECTS Users’ Guide.“ Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2015, https://education.ec.europa.eu/sites/default/files/document-library-docs/ects-users-guide_en.pdf, 10. [2] Mennta- og menningarmálaráðuneytið. „Staða íslenskra háskólanema: Aðgengi, efnahagur og tækifæri til náms niðurstöður Eurostudent VI.“ Mennta- og menningarmálaráðuneytið, https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=2d86daef-4fb1-11e8-942b-005056bc530c, 3. [3] Eurostudent. „Students with children.“ Eurostudent Database, 2020, https://database.eurostudent.eu/drm2020j/?fg=all_students&e=child_dich&Curr=NCU&eust_nr=7&country_list=AT%2CCH%2CCZ%2CDK%2CEE%2CFI%2CFR%2CGE%2CHR%2CHU%2CIE%2CIS%2CIT%2CLT%2CLU%2CMT%2CNL%2CNO%2CPL%2CPT%2CRO%2CSE%2CSI%2CTR. [4] Hauschildt, Gwosć, Schirmer, Cras. „The Social Dimension Of Student Life In The European Higher Education Area In 2019.“ Eurostudent, https://www.eurostudent.eu/download_files/documents/Eurostudent_brochure_WEB.pdf, 14-16. [5] Háskólanám í hættu. Landssamtök íslenskra stúdenta, https://studentar.is/hsklamenntun-httu.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun