Fákeppni á leigumarkaði Þorsteinn Sæmundsson skrifar 13. desember 2022 15:01 Afleiðingar þess að Íbúðalánasjóður hirti rúmlega fjögur þúsund íbúðir af almenningi og afhenti gróðafyrirtækjum hafa verið að koma í ljós æ síðan. Fólki sem er á miðjum aldri og eldra hefur stórfjölgað á leigumarkaði. Ástæða þess er einföld. Eignir þessa fólks voru rifnar af því með öllum brögðum sem til eru og auk þess á smánarverði. Þessi hópur á ekki möguleika á að komast í eigið húsnæði það sem eftir lifir starfsævinnar m.a. vegna þess að t.d. í Höfuðborginni er einkum byggt á mjög dýrum reitum (.s.k. þétting byggðar) og loforð um fjölda hlutdeildaríbúða hefur reynst hjóm eitt eins og fleira úr sama ranni. Á síðustu misserum hefur ný þróun orðið á leigumarkaði. Samþjöppun eignarhalds hefur náð nýjum hæðum. Segja má að tvö ofurfyrirtæki skipti leigumarkaðnum jafnt á milli sín nefnilega Alma og hið norska Heimstaden. Þessi fyrirtæki og forverar þeirra fengu óheftan aðgang að eignasafni Íbúðalánasjóðs á sínum tíma ásamt því að njóta einstakra lánakjara til kaupa á íbúðum á gjafverði. Bæði fyrirtækin hafa gengið kaupum og sölum, skipt hefur verið um nöfn og kennitölur og við hverja sölu hefur myndast hagnaður sem dottið hefur ofan í djúpa vasa. Síðustu snúningar varðandi Ölmu og Heimavelli urðu í fyrra þegar Heimavellir voru seldir úr landi til Noregs og Alma var seld fyrirtækinu Langasjó. Samkvæmt upplýsingum úr ársreikningi Ölmu þar sem fram kemur að matsverð eigna hefur hækkað umtalsvert er nokkuð ljóst að verðmæti fyrirtækisins hefur ekki verið mjög hátt reiknað við söluna. Ólíklegt er þó að einhver ölmusugjörningur hafi átt sér stað. Hingað til hefur verið takmarkaður áhugi á tilurð og tilveru þessara tveggja risa á leigumarkaðnum. Litill áhugi hefur einnig verið á þeirri staðreynd að eignasafn beggja fyrirtækjanna er reist á ógæfu þeirra þúsunda sem misstu heimili sín í hendur Íbúðalánasjóði. Allt frá þeim tíma hafa þessi heimili verið féþúfa braskara sem rakað hafa saman fé eftir ..sölu” á ríkiseignum sem er í hæsta máta dularfull og þyrfti frekari rannsóknar við. Meiri áhugi hefur undanfarandi verið á sölu ríkisins á Íslandsbanka sem var stærsta einstaka eignin sem komst í hendur ríkisins sem stöðugleikaframlag. Það er vel að farið sé í saumana á þeirri sölu sem virðist þó hafa farið fram að mestu leyti skammlítið. Það er vert að hugsa til þess að enginn missti heimili sitt við söluna á Íslandsbanka svo vitað sé en tíu þúsund Íslendingar misstu húsnæði sitt í Íbúðalánasjóðsæðinu. Það sem kannski er grátlegast við framgöngu leigurisanna gagnvart viðskiptavinum sínum eða ætti maður frekar að segja fórnarlömbum er að nú eru fyrirtæki lengst af voru í eigu einstaklinga sem gerðu sig gildandi fyrir hrun og urðu m.a. til þess að fjöldi fólks hraktist af heimilum sínum að leigja sömu fórnarlömbunum heimilin aftur við okurverði. Yfirburðastaða leigufélaganna gagnvart skjólstæðingum þeirra er yfirþyrmandi og kristallast í nýframkomnum fréttum um fyrirvaralausa hækkun gagnvart einstaklingi i erfiðri stöðu.Skilaboð leigufélagsins eru skýr: Annað hvort sættir leigjandinn sig við fyrirvaralausa hækkun eða fer á götuna. Fínasta jólakveðja eða hvað? Eftir umfjöllun fjölmiðla hefur viðkomandi verið boðið ódýrara húsnæði þar sem erfiðara erfiðara er um aðföng og umgengni. Það er holur hljómur í málflutningi leigurisa sem segist nauðbeygður til hækkunar á leigu þrátt fyrir milljarðahagnað. Nú er að auki uppi ný þróun. Spurst hefur að norski leigurisinn Heimstaden hafi boðið íslenskum lífeyrissjóðum hlut í félaginu. Nú skyldi ég hlægja væri ég ekki dauður sagði draugurinn. Verði þetta að veruleika fá íslenskir lífeyrissjóðir enn einn vettvang til að okra á umbjóðendum sínum. Þeir ráða nú þegar yfir dreifingu á matvörum og orkugjöfum tryggingum og fleiri. Það væri eftir öðru ef tíðindi af eignarhaldi lífeyrissjóða á leigurisa yrðu fyrstu tíðindi eftir að gengið hefur verið frá kjarasamningum. Höfundur er fyrrverandi þingmaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Sæmundsson Leigumarkaður Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Afleiðingar þess að Íbúðalánasjóður hirti rúmlega fjögur þúsund íbúðir af almenningi og afhenti gróðafyrirtækjum hafa verið að koma í ljós æ síðan. Fólki sem er á miðjum aldri og eldra hefur stórfjölgað á leigumarkaði. Ástæða þess er einföld. Eignir þessa fólks voru rifnar af því með öllum brögðum sem til eru og auk þess á smánarverði. Þessi hópur á ekki möguleika á að komast í eigið húsnæði það sem eftir lifir starfsævinnar m.a. vegna þess að t.d. í Höfuðborginni er einkum byggt á mjög dýrum reitum (.s.k. þétting byggðar) og loforð um fjölda hlutdeildaríbúða hefur reynst hjóm eitt eins og fleira úr sama ranni. Á síðustu misserum hefur ný þróun orðið á leigumarkaði. Samþjöppun eignarhalds hefur náð nýjum hæðum. Segja má að tvö ofurfyrirtæki skipti leigumarkaðnum jafnt á milli sín nefnilega Alma og hið norska Heimstaden. Þessi fyrirtæki og forverar þeirra fengu óheftan aðgang að eignasafni Íbúðalánasjóðs á sínum tíma ásamt því að njóta einstakra lánakjara til kaupa á íbúðum á gjafverði. Bæði fyrirtækin hafa gengið kaupum og sölum, skipt hefur verið um nöfn og kennitölur og við hverja sölu hefur myndast hagnaður sem dottið hefur ofan í djúpa vasa. Síðustu snúningar varðandi Ölmu og Heimavelli urðu í fyrra þegar Heimavellir voru seldir úr landi til Noregs og Alma var seld fyrirtækinu Langasjó. Samkvæmt upplýsingum úr ársreikningi Ölmu þar sem fram kemur að matsverð eigna hefur hækkað umtalsvert er nokkuð ljóst að verðmæti fyrirtækisins hefur ekki verið mjög hátt reiknað við söluna. Ólíklegt er þó að einhver ölmusugjörningur hafi átt sér stað. Hingað til hefur verið takmarkaður áhugi á tilurð og tilveru þessara tveggja risa á leigumarkaðnum. Litill áhugi hefur einnig verið á þeirri staðreynd að eignasafn beggja fyrirtækjanna er reist á ógæfu þeirra þúsunda sem misstu heimili sín í hendur Íbúðalánasjóði. Allt frá þeim tíma hafa þessi heimili verið féþúfa braskara sem rakað hafa saman fé eftir ..sölu” á ríkiseignum sem er í hæsta máta dularfull og þyrfti frekari rannsóknar við. Meiri áhugi hefur undanfarandi verið á sölu ríkisins á Íslandsbanka sem var stærsta einstaka eignin sem komst í hendur ríkisins sem stöðugleikaframlag. Það er vel að farið sé í saumana á þeirri sölu sem virðist þó hafa farið fram að mestu leyti skammlítið. Það er vert að hugsa til þess að enginn missti heimili sitt við söluna á Íslandsbanka svo vitað sé en tíu þúsund Íslendingar misstu húsnæði sitt í Íbúðalánasjóðsæðinu. Það sem kannski er grátlegast við framgöngu leigurisanna gagnvart viðskiptavinum sínum eða ætti maður frekar að segja fórnarlömbum er að nú eru fyrirtæki lengst af voru í eigu einstaklinga sem gerðu sig gildandi fyrir hrun og urðu m.a. til þess að fjöldi fólks hraktist af heimilum sínum að leigja sömu fórnarlömbunum heimilin aftur við okurverði. Yfirburðastaða leigufélaganna gagnvart skjólstæðingum þeirra er yfirþyrmandi og kristallast í nýframkomnum fréttum um fyrirvaralausa hækkun gagnvart einstaklingi i erfiðri stöðu.Skilaboð leigufélagsins eru skýr: Annað hvort sættir leigjandinn sig við fyrirvaralausa hækkun eða fer á götuna. Fínasta jólakveðja eða hvað? Eftir umfjöllun fjölmiðla hefur viðkomandi verið boðið ódýrara húsnæði þar sem erfiðara erfiðara er um aðföng og umgengni. Það er holur hljómur í málflutningi leigurisa sem segist nauðbeygður til hækkunar á leigu þrátt fyrir milljarðahagnað. Nú er að auki uppi ný þróun. Spurst hefur að norski leigurisinn Heimstaden hafi boðið íslenskum lífeyrissjóðum hlut í félaginu. Nú skyldi ég hlægja væri ég ekki dauður sagði draugurinn. Verði þetta að veruleika fá íslenskir lífeyrissjóðir enn einn vettvang til að okra á umbjóðendum sínum. Þeir ráða nú þegar yfir dreifingu á matvörum og orkugjöfum tryggingum og fleiri. Það væri eftir öðru ef tíðindi af eignarhaldi lífeyrissjóða á leigurisa yrðu fyrstu tíðindi eftir að gengið hefur verið frá kjarasamningum. Höfundur er fyrrverandi þingmaður Miðflokksins.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar