Alþjóðlegi mjólkurdagurinn Herdís Magna Gunnarsdóttir skrifar 1. júní 2021 08:31 Í dag, þann 1. júní, er Alþjóðlegi mjólkurdagurinn haldinn hátíðlegur víða um heim. Þessum vitundarvakningadegi mjólkurframleiðslunnar var hrundið af stað árið 2001 fyrir tilstilli Matvæla- og landbúnaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna (FAO) og því fögnum við 20 ára afmæli þessa framtaks í ár. Tilgangurinn er að kynna efnahagslegan, næringarlegan og félagslegan ávinning mjólkur og mjólkurafurða í matvælakerfum heimsins. Mikilvægi mjólkur í þróunarlöndum Mjólkurframleiðsla styður við afkomu um eins milljarðs manna í heiminum en er stunduð með mjög fjölbreyttu sniði. Sem dæmi má nefna að stærsta kúabú heims sem staðsett er í Kína er með yfir 100.000 mjólkandi kýr en þrátt fyrir það er meðalstærð kúabúa í heiminum rétt skriðin yfir 2 kýr. Það skýrist á því að í þróunarríkjum er enn mjög algengt að á heimilum séu 1-2 kýr. Í Indlandi þar sem kúabú eru hvað flest í heiminum eru 80% búanna einungis með 1-4 kýr. Þá hefur framleiðsla mjólkur skipað nokkuð stóran sess í stöðu kvenna í þróunarlöndum þar sem algengt er að þær hafi það hlutverk að sinna búskapnum og sölu afurða og oft á tíðum er mjólkin eina tekjulind heimilisins. Þar sem um daglega framleiðslu er að ræða tryggir mjólkin bæði næringu og jafnt tekjuflæði til heimilisins með tilheyrandi auknu öryggi. Þar fyrir utan má einnig nefna að við búskapinn fellur einnig til lífrænn áburður sem er í mörgum tilvikum eini áburðurinn sem bændur í dreifðari þorpum í þróunarlöndum hafa aðgang að og geta nýtt á uppskeru sína. Mikilvægi mjólkurframleiðslu í þróunarlöndum er því óumdeilanlega mikið. Íslensk mjólkurframleiðsla Á Íslandi eru framleiddir yfir 150 milljón lítrar af mjólk á ári á um 550 kúabúum hringinn um landið. Heildarfjöldi mjólkurkúa er um 25.000 og meðalbúið því með rétt undir 50 kýr. Mjólkurframleiðsla er mikilvægur hluti af byggðafestu ásamt því að styðja beint við fjölda annarra atvinnugreina svo sem dýralækningar, ráðgjafaþjónustu og tækni- og vélaþjónustu auk afurðastöðva bæði í mjólk og kjöti. Hérlendis eru rekin nokkur afurðarfyrirtæki -Mjólkursamsalan þar langsamlega stærst- ásamt minni heimavinnslum sem vinna gæðavörur úr mjólk frá íslenskum bændum. Fjölbreytni íslenskra mjólkurvara hefur aukist hratt undanfarin ár og telur t.d. vöruúrval MS eitt og sér yfir 430 vörur. Mikil gróska hefur verið í vöruþróun og nýsköpun á íslenskum mjólkurvörum undanfarin ár og má þar nefna vörur á borð við Lava cheese ostnasnakk, poppað skyr og ost frá Næra og þá kom fyrsti íslenski mjólkurlíkjörinn Jökla á markað nýlega en það er í fyrsta skipti sem líkjör er framleiddur úr íslenskri mjólk og þar sem mysa er nýtt við gerð líkjörs. Gæði og hollusta Íslendingar eru ofarlega á heimsvísu í neyslu mjólkur og í hverri viku seljast um 1.000 tonn af íslenskum mjólkurvörum. Mjólk er ekki einungis hagkvæmt að framleiða fyrir eyju norður í Atlantshafi heldur er hún smekkfull af góðri næringu og úr henni má búa til einhverjar bragðbestu matvörur heimsins s.s. smjör, osta, rjóma og ís. Mjólk er kannski þekktust fyrir það að vera einn besti kalkgjafi sem völ er á en hún er jafnframt ein næringarríkasta matvara sem fyrir finnst. Hún er góð uppspretta hágæða próteina ásamt kolvetna, vítamína og steinefna. Fjöldi rannsókna hafa verið gerðar á áhrifum mjólkurneyslu og heilt yfir getur mjólkurneysla haft fjölda jákvæðra áhrifa á heilsu fólks. Fögnum mjólkinni Mjólk spilar stórt hlutverk í heiminum öllum og því er fullt tilefni til að halda vel uppá alþjóðlega mjólkurdaginn. Því er tilvalið að gera vel við sig í dag og halda uppá daginn með að neyta einhverra af þeim fjölmörgu og góðu mjólkurvörum sem í boði eru. Það er hægt að byrja daginn á að hella mjólk út á morgunkornið eða í fyrsta kaffibollann, grípa sér skyr í hádeginu eða í amstri dagsins, klára svo daginn á gómsætum „Taco Tuesday“ með hráefni að eigin vali toppuðu með rifnum osti og sýrðum rjóma. Til hátíðarbrigða er svo hægt að grípa ísinn úr frystinum eða jafnvel fyrir þá sem eru þannig stemmdir er tilvalið að loka deginum með íslenskum mjólkurlíkjör. Gleðilegan alþjóðlegan mjólkurdag! Höfundur er formaður Landssambands kúabænda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landbúnaður Mest lesið Málþófið er séríslenskt Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Sjá meira
Í dag, þann 1. júní, er Alþjóðlegi mjólkurdagurinn haldinn hátíðlegur víða um heim. Þessum vitundarvakningadegi mjólkurframleiðslunnar var hrundið af stað árið 2001 fyrir tilstilli Matvæla- og landbúnaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna (FAO) og því fögnum við 20 ára afmæli þessa framtaks í ár. Tilgangurinn er að kynna efnahagslegan, næringarlegan og félagslegan ávinning mjólkur og mjólkurafurða í matvælakerfum heimsins. Mikilvægi mjólkur í þróunarlöndum Mjólkurframleiðsla styður við afkomu um eins milljarðs manna í heiminum en er stunduð með mjög fjölbreyttu sniði. Sem dæmi má nefna að stærsta kúabú heims sem staðsett er í Kína er með yfir 100.000 mjólkandi kýr en þrátt fyrir það er meðalstærð kúabúa í heiminum rétt skriðin yfir 2 kýr. Það skýrist á því að í þróunarríkjum er enn mjög algengt að á heimilum séu 1-2 kýr. Í Indlandi þar sem kúabú eru hvað flest í heiminum eru 80% búanna einungis með 1-4 kýr. Þá hefur framleiðsla mjólkur skipað nokkuð stóran sess í stöðu kvenna í þróunarlöndum þar sem algengt er að þær hafi það hlutverk að sinna búskapnum og sölu afurða og oft á tíðum er mjólkin eina tekjulind heimilisins. Þar sem um daglega framleiðslu er að ræða tryggir mjólkin bæði næringu og jafnt tekjuflæði til heimilisins með tilheyrandi auknu öryggi. Þar fyrir utan má einnig nefna að við búskapinn fellur einnig til lífrænn áburður sem er í mörgum tilvikum eini áburðurinn sem bændur í dreifðari þorpum í þróunarlöndum hafa aðgang að og geta nýtt á uppskeru sína. Mikilvægi mjólkurframleiðslu í þróunarlöndum er því óumdeilanlega mikið. Íslensk mjólkurframleiðsla Á Íslandi eru framleiddir yfir 150 milljón lítrar af mjólk á ári á um 550 kúabúum hringinn um landið. Heildarfjöldi mjólkurkúa er um 25.000 og meðalbúið því með rétt undir 50 kýr. Mjólkurframleiðsla er mikilvægur hluti af byggðafestu ásamt því að styðja beint við fjölda annarra atvinnugreina svo sem dýralækningar, ráðgjafaþjónustu og tækni- og vélaþjónustu auk afurðastöðva bæði í mjólk og kjöti. Hérlendis eru rekin nokkur afurðarfyrirtæki -Mjólkursamsalan þar langsamlega stærst- ásamt minni heimavinnslum sem vinna gæðavörur úr mjólk frá íslenskum bændum. Fjölbreytni íslenskra mjólkurvara hefur aukist hratt undanfarin ár og telur t.d. vöruúrval MS eitt og sér yfir 430 vörur. Mikil gróska hefur verið í vöruþróun og nýsköpun á íslenskum mjólkurvörum undanfarin ár og má þar nefna vörur á borð við Lava cheese ostnasnakk, poppað skyr og ost frá Næra og þá kom fyrsti íslenski mjólkurlíkjörinn Jökla á markað nýlega en það er í fyrsta skipti sem líkjör er framleiddur úr íslenskri mjólk og þar sem mysa er nýtt við gerð líkjörs. Gæði og hollusta Íslendingar eru ofarlega á heimsvísu í neyslu mjólkur og í hverri viku seljast um 1.000 tonn af íslenskum mjólkurvörum. Mjólk er ekki einungis hagkvæmt að framleiða fyrir eyju norður í Atlantshafi heldur er hún smekkfull af góðri næringu og úr henni má búa til einhverjar bragðbestu matvörur heimsins s.s. smjör, osta, rjóma og ís. Mjólk er kannski þekktust fyrir það að vera einn besti kalkgjafi sem völ er á en hún er jafnframt ein næringarríkasta matvara sem fyrir finnst. Hún er góð uppspretta hágæða próteina ásamt kolvetna, vítamína og steinefna. Fjöldi rannsókna hafa verið gerðar á áhrifum mjólkurneyslu og heilt yfir getur mjólkurneysla haft fjölda jákvæðra áhrifa á heilsu fólks. Fögnum mjólkinni Mjólk spilar stórt hlutverk í heiminum öllum og því er fullt tilefni til að halda vel uppá alþjóðlega mjólkurdaginn. Því er tilvalið að gera vel við sig í dag og halda uppá daginn með að neyta einhverra af þeim fjölmörgu og góðu mjólkurvörum sem í boði eru. Það er hægt að byrja daginn á að hella mjólk út á morgunkornið eða í fyrsta kaffibollann, grípa sér skyr í hádeginu eða í amstri dagsins, klára svo daginn á gómsætum „Taco Tuesday“ með hráefni að eigin vali toppuðu með rifnum osti og sýrðum rjóma. Til hátíðarbrigða er svo hægt að grípa ísinn úr frystinum eða jafnvel fyrir þá sem eru þannig stemmdir er tilvalið að loka deginum með íslenskum mjólkurlíkjör. Gleðilegan alþjóðlegan mjólkurdag! Höfundur er formaður Landssambands kúabænda.
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar
Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun