Skoðun

Líf skipta máli

Gunnar Dan Wiium skrifar

Ég las grein þekkts og umdeilds stjórnmálamanns fyrir stuttu síðan þar sem hann á sínu eigin tungumáli lýsir eftir bestu getu ástandi sem nú ríkir í Bandaríkjunum sem og víðar. Ástandi mótmæla og óeirða þó einnig skilgreint sem ákveðin upprisa úr kúgun hins hvíta kynstofns. Ég ætla alls ekki að fara nein smáatriði þessarar greinar en megin þeminn má segja að sé gera lítið úr þeim yfirlýsta tilgangi þeirra mótmæla sem eru í gangi sem og þeirrar aðferðarfræði sem beittar eru í formi rétttrúnaðar að hans mati.

Þar á eftir las ég grein sem skrifuð var í kjölfar greinar stjórnmálamannsins af svokölluðum stuðningsmönnum þeirrar aflstofnunar sem hann gagnrýndi. Þar er hann merktur sem en meiri rasisti fyrir það í raun segjast ekki vera það. Hann er sagður vera dómgreindarlaus kvenhatari og í raun ekki í neinni aðstöðu til að mynda sér neina raunhæfa skoðun á því sem er í gangi vestanhafs þessa dagana þó einnig að fordæmi þessara atburða sé í raun að finna um heim allan.

Ég hlustaði því næst á tvo klukkustundar langa hlaðvarps þætti þar sem farið var yfir þessi mál öll af þremur einstaklingum í formi þá skoðanaskipta og rökræðna. Þessir einstaklingar voru öll þrjú alveg ótrúlega vel að sér í þessum málum. Þá bæði með persónulegan bakgrunn sem og mastersgráður á bakinu sér til stuðnings. Rök voru færð af báðum vængjum fram og til baka en samt sem áður tókst þeim ekki undir lokin að ná að vera fullkomlega samála þó að grundvallar skilningur og virðing hafi verið til staðar frá upphafi til enda þessa hlaðvarps.

Ég vil taka það fram að ég er ekki að deila minni persónulegri afstöðu í þessum málum hvað varðar hvor vængurinn sé í rétti öðruvísi en að hver og einn hefur sína sýn útfrá gefnum forsendum bresta sem og mannkosta. 

Ég hinsvegar sé í raun bara þörf fyrir eitt og það er að spyrja sjálfan mig einnar grundvallarspurningar. Einnar spurningar sem í raun svarar öllum öðrum og eyðir fyrir vikið öllu ósamræmi ólíkra skoðana og viðhorfa.

Til að spyrja mig þessara spurningar þarf ég fyrst og fremst að komast að því hver hún er.

Hér þarf ég að staldra við.. Ég skynja að hún er þarna, ég þarf einungis að koma henni í orð. Til að byrja leit mína þá hjó ég eftir einu í umælum viðmælandans í hlaðvarpinu. Viðmælandinn sem var brúnhúðuð og í aktífri baráttu gegn aðgreiningu útfrá kynstofnum sagði einmitt sjálf um sjálfan sig “ ég er lituð”, í hvaða samhengi skiptir kannski ekki máli en þessi skilgreining hennar segir mér svo margt. Þessari skilgreiningu varpaði hún fram i þeim tilgangi að aðgreina sig frá þeim sem að hennar mati eru ekki litaðir.

Til að byrja með er litaflóran bókstaflega óendanleg. Hvítur er fyrir mér litur, svartur er fyrir mér litur, allt þar á milli er fyrir mér litur. Mín eigin húð er til dæmis svona svínsbleik nema á sumrin þá breytist liturinn á húð minni í svona rauðbleikan eins og elduð bleikja. En litur er það, ég er sem sagt litaður, eða húð mín er lituð. Sem segir mér að við erum eins hvað það varðar, við erum bæði lituð þrátt fyrir að litur okkar sé kannski ekki sá sami. En bara það að upplifa sig eins og einhver annar er í raun að upplifa sig eitt með og að upplifa sig eitt með er að lifa i vitund einingar en ekki vitund einstaklings. Einingarvitund elur af sér samkennd og ef samkenndin er algjör er hún alfyrirgefandi og alástúðleg. Raunveruleg samkennd er í raun aðgengi að hinu æðsta ljósi sem lýsir upp allt það myrkur sem til er algjörlega óháð tíma og rúmi.

En aftur að viðmælendum, þá upplifði ég þrátt fyrir alla reynsluna sem og alla háskólamenntunina sem ég vill alls ekki gera lítið úr heilmikla þörf fyrir aðgreiningu út frá húðlit og stöðu fórnarlambs í sögulegu samhengi.

Og talandi um sögulegar staðreyndir þá er fortíðin ávalt hráefni til byggingar núvitundar mannsins sem svo grunnar framtíðarsýn og framköllun í kjölfarið. Fortíðin getur verið og oftast er full af sársauka og ánauð en það er á mína ábyrgð að gera hana upp útfrá bestu getu. Og besta getan snýr eingöngu að sjálfum mér i að sjá minn hluta og bæta fyrir ef mögulegt er í kjölfarið. Allt annað, allt hitt sem snýr að öðrum verð ég losa mig við. Það þýðir ekki að ég eigi að samþykkja eða taka gjörninginn í sátt sem slíkan. Það þýðir einungis að mér ber að axla ábyrgð á eigin viðbrögðum og losa um og grisja minn innri sársaukalíkama og stuðla að fyrir vikið aukið rými og kærleik. Sem sagt skila skömminni raunverulega með að leyfa henni að kristallast í fjársjóð eða perlu . Kærleikur er í raun eina vopnið ef vopn mætti kallast. Verkfærið sem stuðlar að heilun og þroska.

Að sjá þjáninguna í geranda sem og fórnarlambi er að stara inn í kjarna mennskunnar þar sem allt verður eitt. Þar sjáum við handan ólíkra menningarheima og menningin verður aðeins ein. Aðeins ein menning sem snýr að raunmennsku. Allt annað er þokukennd sýn séð í gegnum óuppgerða fortíð þar sem ris fyrirgefningar hefur ekki átt sér stað hvorki gagnvart öðrum né okkur sjálfum.

Svo fyrir nokkrum dögum síðan var ég gestkomandi í íbúð vinkvenna minna. Í eldhúsinu hékk stórt heimskort. Sem sagt jörðin flött út í allri sinni dýrð. Ég horfði á þetta kort og minntist spurningar sem góður vinur mig spurði mig að nokkrum dögum áður.

Hann spurði mig hvað ég sæi eiginlega að, það er að segja er ég horfði á heimskort? Hvað sé ég sem lygina í litskrúðugu heimskorti? Ég hugsaði mig um í smástund og svaraði svo að það eina sem ég sæi sem vesen og stíflu væri aðgreindar þjóðir og landamæri. Ég minntist þessa samtals við vin minn er ég starði á heimskortið hjá vinkonunum því undir kortinu sjálfu voru einmitt myndir af fánum allra yfirlýstra sjálfstæðra ríkja jarðar og ég sver það ég var að nálgast tvö hundruð þegar konan skellti shawarma á diskinn hjá mér og athyglin var sprengt í þúsund mola.

En öll þessi lönd. Allar þessar beinu línur dregnar yfir landið landinu óafvitandi.

Við manneskjur erum óð hvað varðar aðgreiningu, eignarhald og þjóðernishyggju. Við teljum okkur getað eignað og aðgreint útfrá aðferðum, hugmyndum og húðlit þegar við aðeins rétt breiðum yfir mennskuna og lifum á yfirborði ýmist í sókn eða vörn.

Sækjumst eftir stjórn í ótta við rýmið og svo þegar við svo öðlumst stjórnina í um það bil eitt augnablik óttumst við að missa hana. Óttumst að missa það sem aðeins er í raun bara endurskyn þess sem við teljum okkur getað handleikið.

Við aðgreinum okkur og svínum hvort annað til í algjörum skorti á samkennd.

Við teljum okkur elska en elskan er aðeins á yfirborði að næstu landamærum hvort sem sé að innra byrgði veggja eða að landamærum heillar þjóðar. Raunveruleg elska er hinsvegar takmarkarlaus og óháð lit og óháð fortíð og óbirtri framtíð. Elskan er samkennd þrjú hundruð og sextíu gráður frá upphafi til enda. Samkennd nær frá fórnarlambi til geranda og í raun leysir stöðurnar upp og skilur ekkert eftir nema kjarnann sem er einingarvitund innan mennskunnar. Guðspekingurinn Grétar Fells orðaði það skemmtilega þegar hann á sinn ljóðræna hátt lýsti mennskunni. Við erum eins og aðgreindir öldutoppar á haffletinum sameinuð í djúpinu. Og það er einmitt það.

Stríðandi fylkingar aðgreindra kynþátta, kynja, trúarbragða og annara hverfullra yfirborðs einkenna geta einfaldlega lagt niður vopn sín samstundis ef við náum hver og ein að spyrja okkur þeirra einu spurningar sem er.

Spurningar sem sýnir mér fórnarlamb í geranda og geranda í fórnarlambi. Sýn sem útrýmir allri metnaðargirnd og öllum lífsþorsta. Sýn sem útrýmir aðgreiningu og þörf fyrir að skara fram úr.

En hver er spurningin? Ég næ ekki að knýja hana fram. Næ ekki að setja hana í orð. Kannski er hún aðeins hljóð hugleiðing, íhugun, innhverf íhugun. Hef ég hugrekki til þess? Hef ég hugrekki að stíga þangað inn í vegalaust land?



Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Skoðun

Skoðun

Sigur­bogi

Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar

Sjá meira


×