Urðu 5 hænur að 100 í Kastljósi!? Ole Anton Bieltvedt skrifar 4. júní 2020 15:00 Margir horfðu á Kastljós miðvikudaginn 27. maí, þar sem Einar Þorsteinsson, fréttamaður, ræddi við Kára Stefánsson, forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar (IE), um framlag fyrirtækisins til Covid-19 skimana síðustu tvo mánuði og möguleikann á því, að IE kæmi líka að skimunum í sambandi við komu ferðamanna frá miðjum júni. Að vanda var Kári skemmtilegur í tali og látbragði, hnittinn og orðhvatur, en fyrir undirritaðan vantaði þó nokkuð á, að málflutningur sjarmörsins næði trúverðugu eða sannfærandi stigi, og, það sem verra var: Tölur um þá fjármuni, sem IE á að hafa fært inn í íslenzkt samfélag, síðustu tvo mánuði, virðast út í hött. Aðspurður sagði Kári, að kostnaður við eina Covid-19 skimun væri 3.000 til 4.000 krónur. Þegar nánar var farið út í kostnað við skimun ferðamanna, var svar Kára það, að, ef kaupa ætti tæki og afskrifa á einu ári og skima 500 manns á dag, yrði sá kostnaður 1,7 milljón, en það jafngildir 3.400 krónum á mann/skimun. Nokkru seinna í viðtalinu, sagði svo Kári þetta orðrétt:“...ég hugsa, að kostnaðurinn við það, sem við gerðum á þessum síðustu tveimur mánuðum, sé svona 3 milljarðar, sem við færðum inn í þetta samfélag“. Heyrði ég þetta rétt!? Fyrir lá, að ÍE hefði framkvæmt um 40.000 skimanir á því tímabili, sem um ræðir, og miðað við kostnað upp á 3.400 krónur á skimun, væri heildarkostnaðurinn við þessar 40.000 skimanir, 136 milljónir króna, en ekki 3 milljarðar! Er munur á þessum tölum ekki minni en 20-faldur! Hér virðist vísindamanninum óhressa hafa orðið illilega á í messunni, eflaust óvart, þó að það sé vart skiljanlegt. Svo stór virðist þessi villa. Ég lagði þessar tölur fyrir forstjórann, áður en ég setti þessa grein á pappír, bað um skýringar, taldi mig kannske hafa misskilið eitthvað, en fékk engin svör. Auðvitað er það líka stórt og glæsilegt framlag til íslenzks samfélags, að IE skuli hafa skimað landsmenn fyrir 136 milljónir króna án greiðslu, en er þetta góðvilji einn og elska IE - eða öllu heldur eiganda þeirra, Amgen í USA, Kári virðist ekkert eiga í IE - á íslenzku samfélagi? Það væri þó ansi mikil og óvenjuleg væntumþykja! Hangir kannske eitthvað fleira á spýtunni? T.a.m. víðtækur aðgangur IE að fjölmörgum og mismunandi lífsýnum, sem styrkja kann lífsýnabanka IE, eftir því sem heimildir leyfa, og gagnast mun IE, eða eiganda þeirra, ef ekki báðum, í starfsemi þeirra og tekjuöflun? Kannske eru menn hér að slá tvær flugur í einu höggi, sem kann að vera í lagi, en æskilegt er þá, að skýrt sé frá þessum málum með opnum og heiðarlegum hætti; gagnsæis gætt. Það fer fremur illa í undirritaðan, að menn slái sig 20-falt til riddara vegna framlags til íslenzks samfélags, ekki sízt, ef framlagið tryggir þeim sjálfum verulega hagsmuni í leiðinni, en Amgen er á NASDAQ hlutabréfamarkaði og sækir auðvitað í hagnað og góða afkomu með flestum tiltækjum ráðum. Er að mati undirritaðs fremur ósennilegt, að þeir skenki eyjaskeggjum, hér norður í Dumbshafi, hundruð miljóna af gjafmildi og hlýjum hug einu saman. Venjulega er tilgangur svona fyrirtækja, að afla sem mests hagnaðar og gróða, til að styrkja hlutabréf og verðmæti félagsins, enda er það eðlilegt, í lagi og ekkert við því að segja. H.C. Andersen skrifaði dæmisögu um ýktan og uppblásinn söguburð, þar sem 1 fjöður var gerð að 5 hænum. Ég fæ ekki betur séð, en að forstjóri IE hafi gert 5 hænur að 100 í Kastljósi 27. maí. Nú kann fólki að finnast, að hér sé óvægilega vegið að góðum og merkum vísindamanni og skemmtilegum fýr, en til þess má þá hugsa, að sá, sem í hlut á, tekur sjálfur ekki alltaf á öðrum með silkihönzkum. Er skemmst að minnast þess, að vísindamaðurinn líkti heilbrigðisráðherra við hrokafulla 10 ára stelpu í nefndu Kastljósi. Nú í gær og í fyrradag komu fram nýjar upplýsingar um kostnað við skimun ferðamanna á Keflavíkurflugvelli. Það er vitaskuld mun flóknara ferli, en það, sem Kári vitnaði í, í sínu 3ja milljarða tali. Kom fram, að þessar ferðamannaskimanir myndu kosta 160 milljónir króna, en þá var miðað við 500 manns á dag í 14 daga. Það jafngildir því, að kostnaður við hvert sýni sé 23.000 krónur. Jafnvel þó að sú fjárhæð sé lögð til grundvallar, þegar „framlag IE inn í þetta samfélag“ er reiknað - sem Kári gerði ekki, hann var með sínar tölur, eins og að framan greinir - þá væri heildarkostnaður við skimanir IE síðustu 2 mánuði ekki 3 milljarðar, eins og forstjórinn nefndi, laufléttur í bragði, heldur 0,9 milljarður. Kári er áberandi í opinberri umræðu, vinsæll og dáður af mörgum, og, hygg ég, að margir trúi á hann og treysti með margt. Er það að sumu leyti maklegt, Kári hefur ýmislegt gott og gagnlegt gert fyrir íslenzkt samfélag. Það breytir þó ekki því, að hann verður að hafa rétt við og halda sig innan ramma þess, sem satt er og rétt, eða leiðrétta það ella. Er kvöðin á honum kannske meiri, en á mörgum öðrum, vegna stöðu hans og framsækni. Ef forstjórinn fasmikli telur, að hér sé hallað réttu máli, hefur hann greiðan aðgang að fjölmiðlum til að útskýra sitt mál eða leiðrétta það, sem hann kann að telja rangtúlkað eða rangfært. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir Skoðun Konukot Sigmar Guðmundsson Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skuggaráðherra ríkisstjórnarinnar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Yfirborðskennd tiltekt Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Konukot Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Við hvað erum við hrædd? Ingvi Hrafn Laxdal Victorsson skrifar Skoðun Höfuðborgin eftir fimmtíu ár, hvað erum við að tala um? Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson skrifar Skoðun Hörmungarnar sem heimurinn hunsar Ragnar Schram skrifar Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Milljarðar evra streyma enn til Pútíns Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Sjá meira
Margir horfðu á Kastljós miðvikudaginn 27. maí, þar sem Einar Þorsteinsson, fréttamaður, ræddi við Kára Stefánsson, forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar (IE), um framlag fyrirtækisins til Covid-19 skimana síðustu tvo mánuði og möguleikann á því, að IE kæmi líka að skimunum í sambandi við komu ferðamanna frá miðjum júni. Að vanda var Kári skemmtilegur í tali og látbragði, hnittinn og orðhvatur, en fyrir undirritaðan vantaði þó nokkuð á, að málflutningur sjarmörsins næði trúverðugu eða sannfærandi stigi, og, það sem verra var: Tölur um þá fjármuni, sem IE á að hafa fært inn í íslenzkt samfélag, síðustu tvo mánuði, virðast út í hött. Aðspurður sagði Kári, að kostnaður við eina Covid-19 skimun væri 3.000 til 4.000 krónur. Þegar nánar var farið út í kostnað við skimun ferðamanna, var svar Kára það, að, ef kaupa ætti tæki og afskrifa á einu ári og skima 500 manns á dag, yrði sá kostnaður 1,7 milljón, en það jafngildir 3.400 krónum á mann/skimun. Nokkru seinna í viðtalinu, sagði svo Kári þetta orðrétt:“...ég hugsa, að kostnaðurinn við það, sem við gerðum á þessum síðustu tveimur mánuðum, sé svona 3 milljarðar, sem við færðum inn í þetta samfélag“. Heyrði ég þetta rétt!? Fyrir lá, að ÍE hefði framkvæmt um 40.000 skimanir á því tímabili, sem um ræðir, og miðað við kostnað upp á 3.400 krónur á skimun, væri heildarkostnaðurinn við þessar 40.000 skimanir, 136 milljónir króna, en ekki 3 milljarðar! Er munur á þessum tölum ekki minni en 20-faldur! Hér virðist vísindamanninum óhressa hafa orðið illilega á í messunni, eflaust óvart, þó að það sé vart skiljanlegt. Svo stór virðist þessi villa. Ég lagði þessar tölur fyrir forstjórann, áður en ég setti þessa grein á pappír, bað um skýringar, taldi mig kannske hafa misskilið eitthvað, en fékk engin svör. Auðvitað er það líka stórt og glæsilegt framlag til íslenzks samfélags, að IE skuli hafa skimað landsmenn fyrir 136 milljónir króna án greiðslu, en er þetta góðvilji einn og elska IE - eða öllu heldur eiganda þeirra, Amgen í USA, Kári virðist ekkert eiga í IE - á íslenzku samfélagi? Það væri þó ansi mikil og óvenjuleg væntumþykja! Hangir kannske eitthvað fleira á spýtunni? T.a.m. víðtækur aðgangur IE að fjölmörgum og mismunandi lífsýnum, sem styrkja kann lífsýnabanka IE, eftir því sem heimildir leyfa, og gagnast mun IE, eða eiganda þeirra, ef ekki báðum, í starfsemi þeirra og tekjuöflun? Kannske eru menn hér að slá tvær flugur í einu höggi, sem kann að vera í lagi, en æskilegt er þá, að skýrt sé frá þessum málum með opnum og heiðarlegum hætti; gagnsæis gætt. Það fer fremur illa í undirritaðan, að menn slái sig 20-falt til riddara vegna framlags til íslenzks samfélags, ekki sízt, ef framlagið tryggir þeim sjálfum verulega hagsmuni í leiðinni, en Amgen er á NASDAQ hlutabréfamarkaði og sækir auðvitað í hagnað og góða afkomu með flestum tiltækjum ráðum. Er að mati undirritaðs fremur ósennilegt, að þeir skenki eyjaskeggjum, hér norður í Dumbshafi, hundruð miljóna af gjafmildi og hlýjum hug einu saman. Venjulega er tilgangur svona fyrirtækja, að afla sem mests hagnaðar og gróða, til að styrkja hlutabréf og verðmæti félagsins, enda er það eðlilegt, í lagi og ekkert við því að segja. H.C. Andersen skrifaði dæmisögu um ýktan og uppblásinn söguburð, þar sem 1 fjöður var gerð að 5 hænum. Ég fæ ekki betur séð, en að forstjóri IE hafi gert 5 hænur að 100 í Kastljósi 27. maí. Nú kann fólki að finnast, að hér sé óvægilega vegið að góðum og merkum vísindamanni og skemmtilegum fýr, en til þess má þá hugsa, að sá, sem í hlut á, tekur sjálfur ekki alltaf á öðrum með silkihönzkum. Er skemmst að minnast þess, að vísindamaðurinn líkti heilbrigðisráðherra við hrokafulla 10 ára stelpu í nefndu Kastljósi. Nú í gær og í fyrradag komu fram nýjar upplýsingar um kostnað við skimun ferðamanna á Keflavíkurflugvelli. Það er vitaskuld mun flóknara ferli, en það, sem Kári vitnaði í, í sínu 3ja milljarða tali. Kom fram, að þessar ferðamannaskimanir myndu kosta 160 milljónir króna, en þá var miðað við 500 manns á dag í 14 daga. Það jafngildir því, að kostnaður við hvert sýni sé 23.000 krónur. Jafnvel þó að sú fjárhæð sé lögð til grundvallar, þegar „framlag IE inn í þetta samfélag“ er reiknað - sem Kári gerði ekki, hann var með sínar tölur, eins og að framan greinir - þá væri heildarkostnaður við skimanir IE síðustu 2 mánuði ekki 3 milljarðar, eins og forstjórinn nefndi, laufléttur í bragði, heldur 0,9 milljarður. Kári er áberandi í opinberri umræðu, vinsæll og dáður af mörgum, og, hygg ég, að margir trúi á hann og treysti með margt. Er það að sumu leyti maklegt, Kári hefur ýmislegt gott og gagnlegt gert fyrir íslenzkt samfélag. Það breytir þó ekki því, að hann verður að hafa rétt við og halda sig innan ramma þess, sem satt er og rétt, eða leiðrétta það ella. Er kvöðin á honum kannske meiri, en á mörgum öðrum, vegna stöðu hans og framsækni. Ef forstjórinn fasmikli telur, að hér sé hallað réttu máli, hefur hann greiðan aðgang að fjölmiðlum til að útskýra sitt mál eða leiðrétta það, sem hann kann að telja rangtúlkað eða rangfært.
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar
Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun