Viðbætur Tómasar við tilvísun sjúklings ekki í samræmi við læknalög Þorbjörn Þórðarson skrifar 6. nóvember 2017 19:30 Viðbætur Tómasar Guðbjartssonar læknis á tilvísun fyrir sjúkling sem fór í plastbarkaígræðslu á Karólínska sjúkrahúsinu í Svíþjóð að beiðni ítalska læknisins Palo Macchiarini voru ekki í samræmi við ákvæði þágildandi læknalaga. Þetta er mat rannsóknarnefndar um plastbarkamálið en skýrsla nefndarinnar kom út í dag. Erítreumaðurinn Andemariam Beyene fór í plastbarkaígræðslu á Karólínska sjúkrahúsinu í Stokkhólmi hinn 9. júní 2011 eftir að hafa verið í meðferð á Landspítalanum vegna krabbameins í hálsi. Ítalski læknirinni Papolo Macchiarini stýrði aðgerðinni. Tómas Guðbjartsson sá um að skrifa tilvísun fyrir Beyene vegna áframhaldandi meðferðar í Svíþjóð og tók síðan þátt í aðgerðinni sjálfri úti í Stokkhólmi. Beyene lést í febrúar 2014 en meðferðin skilaði aldrei árangri. Síðan plastbarkaígræðslan og fleiri slíkar aðgerðir voru framkvæmdar hefur komið í ljós að Macchiarini beitti blekkingum um árangur plastbarkaígræðslunnar, braut sænsk lög með því að afla ekki leyfa fyrir notkun ákveðinna lyfja og kom sér hjá því að afla tilskilinna leyfa í Svíþjóð til að framkvæma aðgerðirnar. Páll Hreinsson formaður rannsóknarnefndar Landspítalans og Háskóla Íslands um plastbarkamálið kynnir niðurstöður nefndarinnar í Norræna húsinu í dag.Vísir/ErnirFram kemur í skýrslu rannsóknarnefndar Landspítalans og Háskóla Íslands um plastbarkamálið sem kom út í dag að Macchiarini fékk Tómas Guðbjartsson til gera á breytingar á lýsingu og sjúkrasögu Andemariam Beyene undir því yfirskini að breytingarnar væru ætlaðar siðanefnd. Hinn 11. og 12. maí 2011 hafi Tómas breytt þessum skjölum að beiðni Macchiarinis. Í stað texta sem Tómas hafði samið kom mjög gildishlaðinn texti, saminn af Macchiarini. Um þetta segir í skýrslu nefndarinnar: „Hinn breytti texti fól í sér að ekki var lengur gert ráð fyrir laser-skurði á krabbameininu sem mögulegri meðferð, heldur aðeins hefðbundinni skurðaðgerð með eða án ígræðslu. Það er mat nefndarinnar að þessi breyting hafi tæplega verið í samræmi við 11. gr. læknalaga nr. 53/1988, sem þá voru í gildi, en þar sagði að lækni bæri að sýna varkárni og nákvæmni við útgáfu vottorða og annarra læknayfirlýsinga.“ Í andmælabréfi Tómasar til nefndarinnar dregur hann í efa að framangreindar breytingar á tilvísun Andemariams hafi gengið í bága við 11. gr. læknalaga enda hafi textinn ekki verið vottorð í þeim skilningi og augljóslega hafi Macchiarini verið að plata sig. Í skýrslu nefndarinnar segir að skylda lækna samkvæmt 11. gr. læknalaga hafi ekki aðeins náð til vottorða heldur einnig annarra læknayfirlýsinga. „Sú aðgæsluskylda sem lögð var á lækna með ákvæðinu var vafalítið ætlað að draga úr líkum á að yfirlýsingar lækna væru oftúlkaðar eða misnotaðar á annan hátt,“ segir í skýrslunni.Uppskrúfað orðalag býður upp á misnotkun Páll Hreinsson formaður rannsóknarnefndar um Plastbarkamálið sagði þegar skýrsla nefndarinnar var kynnt í dag að það hefði verið mjög aðfinnsluvert hjá Tómasi að gera þessar breytingar á lýsingu og mati á sjúkrasögu Andemeriams. „Samkvæmt þágildandi læknalögum áttu menn að orða umsagnir sínar, vottorð og annað sem kemur frá læknum á hógværan og skynsamlegan hátt. Þegar menn eru farnir að skrúfa upp orðalagið þá býður það upp á mistúlkun og misnotkun. Þetta orðfæri var á tæpasta vaði að samrýmast starfsskyldum hans. Það er samt erfitt að halda því fram af því það voru engir meðferðarkostir á Íslandi í boði. En þð er ekki þar með sagt að einhverjir aðrir meðferðarkostir á öðrum sjúkrahúsum hefðu ekki verið í boði eins og sérstaklega laserskurður,“ sagði Páll. Rannsóknarnefndin telur að Tómas Guðbjartsson hafi verið blekktur af Macchiarini til að breyta textanum. Tómasi hafi samt mátt vera ljóst að Macchiarini og samstarfsmenn hans væru að velta fyrir sér barkaígræðslu sem meðferðarrúrræði áður en Beyene var innritaður á Karolinska háskólasjúkrahúsið. Hann hafi hins vegar ekki getað vitað að öll tilskilin leyfi hafi skort fyrir aðgerðinni. Í skýrslunni segir: „Það er á hinn bóginn jafnframt niðurstaða nefndarinnar að ekkert í gögnum málsins bendi til þess að Tómasi hafi mátt vera ljóst að hin mögulega gervibarkaaðgerð á Andemariam skorti öll nauðsynleg opinber leyfi og yrði því í andstöðu við sænsk lög og viðteknar siðareglur á þessu sviði.“Öfluðu ekki tilskilinna leyfa fyrir vísindarannsóknum Eftir plastbarkaígræðsluna í Stokkhólmi kom Andemariam Beyene í blóðsýnatökur, CT myndatökur, berkjuspeglanir og spírometríu á Landspítalanum á tímabilinu frá ágúst til október 2011. Í skýrslu nefndarinnar kemur fram að þessar rannsóknir hafi verið gerðar vegnar ritunar vísindagreinar um plastbarkaaðgerðina í Lancet. Um hafi verið að ræða eiginlegar vísindarannsóknir og til þeirra hefði þurft að afla sérstakra leyfa lögum samkvæmt. Það hafi hins vegar aldrei verið gert. Þannig telur rannsóknarnefndin að Tómas Guðbjartsson og Landspítalinn hafi ekki fylgt lagareglum um vísindarannsóknir þegar Andemariam Beyene kom í þessar rannsóknir. Afla bar samþykkis sjúklingsins og varð efni samþykkisyfirlýsingar að uppfylla ákvæði laga um réttindi sjúklinga. Afla bar leyfis vísindasiðanefndar og þá bar að afla leyfis persónuverndar. Ekkert af þessu var gert. Í skýrslunni segir:„(T)elur nefndin að Tómasi Guðbjartssyni hafi átt að vera ljóst að tilefni hafi verið til að kanna hvort um leyfisskylda rannsókn var að ræða þar sem verið var að gera rannsóknir á Andemariam á Landspítala í tilefni af ritun og birtingu umræddrar vísindagreinar.“ Nefndin telur hins vegar að Tómas og aðrir starfsmenn Landspítalans sem hafi komið að umræddum rannsóknum hafi ekki gert sér grein fyrir því að rannsóknirnar væru eiginlegar vísindarannsóknir sem háðar væru leyfi. Tekur nefndin fram að hún hafi enga ástæðu til að ætla að Tómas hafi farið framhjá reglunum vísvitandi en í skýrslunni segir: „Nefndarmenn telja sig ekki hafa forsendur til að ætla að framangreindar reglur hafi verið sniðgengnar af ásetningi af Tómasi.“Máttu ekki vita um annmarka á aðgerð þegar málþing var haldið Nefndin fjallaði einnig um málþing sem var haldið í Háskóla Íslands í tilefni af ársafmæli fyrstu gervibarkaígræðslunnar sumarið 2012. Það er mat nefndarinnar að fyrirsvarsmönnum HÍ hafi ekki mátt vera ljóst að lagalegir og siðferðilegir annmarkar hefðu verið á aðgerðinni í Svíþjóð. Hins vegar tekur nefndin ekki afstöðu til þess hvort Tómas Guðbjartsson eða Paolo Macchiarini hafi í erindum sínum dregið fram ranga eða villandi mynd af árangrinum af plastbarkaígræðslunni þar sem engar upptökur eru til af erindum þeirra á málþinginu. Plastbarkamálið Mest lesið Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Ágreiningur innan stjórnarinnar brýst upp á yfirborðið Erlent Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Innlent Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Innlent Meinleysisgrey sem séu lífríkinu afar mikilvæg Innlent Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fico ekki talinn í lífshættu Erlent Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Innlent „Þetta reddast“ voru fyrstu orðin sem hann lærði Innlent Fleiri fréttir Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Meinleysisgrey sem séu lífríkinu afar mikilvæg Sjö smáskjálftar við Sýlingarfell og Veðurstofan fylgist vel með „Þetta reddast“ voru fyrstu orðin sem hann lærði Lögreglan þurfi nauðsynlega auknar rannsóknarheimildir Mikill meirihluti hlynntur dánaraðstoð Fátt ef nokkuð stöðvar eldislaxinn Segir seinlæti First Water stórfurðulegt Hæstiréttur segir tíma í flugvél vera vinnutíma Vill ræða brottvísun til Nígeríu í nefnd: „Skelfileg ásýnd á þessu máli“ Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Fagna framfaraskrefi ráðherra en vilja afnema tilvísanakerfið Þórdís í sendinefnd til Georgíu vegna umdeildra laga Maðurinn fannst heill á húfi Hundaskítur fyrir utan kosningamiðstöð Baldurs vekur spurningar Skilur uppnám skólasamfélagsins í Laugardal en horfa þurfi á staðreyndir Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Flugvél Icelandair þurfti að snúa við Píratar hafa áhyggjur af skorti á eftirliti með lögreglu Úr 256 pakkningum á mánuði upp í sex þúsund Útlendingalög, tilvísanir og skólabygging í Laugardal Fólk setji símana á akstursstillingu til að koma í veg fyrir slys Sjá meira
Viðbætur Tómasar Guðbjartssonar læknis á tilvísun fyrir sjúkling sem fór í plastbarkaígræðslu á Karólínska sjúkrahúsinu í Svíþjóð að beiðni ítalska læknisins Palo Macchiarini voru ekki í samræmi við ákvæði þágildandi læknalaga. Þetta er mat rannsóknarnefndar um plastbarkamálið en skýrsla nefndarinnar kom út í dag. Erítreumaðurinn Andemariam Beyene fór í plastbarkaígræðslu á Karólínska sjúkrahúsinu í Stokkhólmi hinn 9. júní 2011 eftir að hafa verið í meðferð á Landspítalanum vegna krabbameins í hálsi. Ítalski læknirinni Papolo Macchiarini stýrði aðgerðinni. Tómas Guðbjartsson sá um að skrifa tilvísun fyrir Beyene vegna áframhaldandi meðferðar í Svíþjóð og tók síðan þátt í aðgerðinni sjálfri úti í Stokkhólmi. Beyene lést í febrúar 2014 en meðferðin skilaði aldrei árangri. Síðan plastbarkaígræðslan og fleiri slíkar aðgerðir voru framkvæmdar hefur komið í ljós að Macchiarini beitti blekkingum um árangur plastbarkaígræðslunnar, braut sænsk lög með því að afla ekki leyfa fyrir notkun ákveðinna lyfja og kom sér hjá því að afla tilskilinna leyfa í Svíþjóð til að framkvæma aðgerðirnar. Páll Hreinsson formaður rannsóknarnefndar Landspítalans og Háskóla Íslands um plastbarkamálið kynnir niðurstöður nefndarinnar í Norræna húsinu í dag.Vísir/ErnirFram kemur í skýrslu rannsóknarnefndar Landspítalans og Háskóla Íslands um plastbarkamálið sem kom út í dag að Macchiarini fékk Tómas Guðbjartsson til gera á breytingar á lýsingu og sjúkrasögu Andemariam Beyene undir því yfirskini að breytingarnar væru ætlaðar siðanefnd. Hinn 11. og 12. maí 2011 hafi Tómas breytt þessum skjölum að beiðni Macchiarinis. Í stað texta sem Tómas hafði samið kom mjög gildishlaðinn texti, saminn af Macchiarini. Um þetta segir í skýrslu nefndarinnar: „Hinn breytti texti fól í sér að ekki var lengur gert ráð fyrir laser-skurði á krabbameininu sem mögulegri meðferð, heldur aðeins hefðbundinni skurðaðgerð með eða án ígræðslu. Það er mat nefndarinnar að þessi breyting hafi tæplega verið í samræmi við 11. gr. læknalaga nr. 53/1988, sem þá voru í gildi, en þar sagði að lækni bæri að sýna varkárni og nákvæmni við útgáfu vottorða og annarra læknayfirlýsinga.“ Í andmælabréfi Tómasar til nefndarinnar dregur hann í efa að framangreindar breytingar á tilvísun Andemariams hafi gengið í bága við 11. gr. læknalaga enda hafi textinn ekki verið vottorð í þeim skilningi og augljóslega hafi Macchiarini verið að plata sig. Í skýrslu nefndarinnar segir að skylda lækna samkvæmt 11. gr. læknalaga hafi ekki aðeins náð til vottorða heldur einnig annarra læknayfirlýsinga. „Sú aðgæsluskylda sem lögð var á lækna með ákvæðinu var vafalítið ætlað að draga úr líkum á að yfirlýsingar lækna væru oftúlkaðar eða misnotaðar á annan hátt,“ segir í skýrslunni.Uppskrúfað orðalag býður upp á misnotkun Páll Hreinsson formaður rannsóknarnefndar um Plastbarkamálið sagði þegar skýrsla nefndarinnar var kynnt í dag að það hefði verið mjög aðfinnsluvert hjá Tómasi að gera þessar breytingar á lýsingu og mati á sjúkrasögu Andemeriams. „Samkvæmt þágildandi læknalögum áttu menn að orða umsagnir sínar, vottorð og annað sem kemur frá læknum á hógværan og skynsamlegan hátt. Þegar menn eru farnir að skrúfa upp orðalagið þá býður það upp á mistúlkun og misnotkun. Þetta orðfæri var á tæpasta vaði að samrýmast starfsskyldum hans. Það er samt erfitt að halda því fram af því það voru engir meðferðarkostir á Íslandi í boði. En þð er ekki þar með sagt að einhverjir aðrir meðferðarkostir á öðrum sjúkrahúsum hefðu ekki verið í boði eins og sérstaklega laserskurður,“ sagði Páll. Rannsóknarnefndin telur að Tómas Guðbjartsson hafi verið blekktur af Macchiarini til að breyta textanum. Tómasi hafi samt mátt vera ljóst að Macchiarini og samstarfsmenn hans væru að velta fyrir sér barkaígræðslu sem meðferðarrúrræði áður en Beyene var innritaður á Karolinska háskólasjúkrahúsið. Hann hafi hins vegar ekki getað vitað að öll tilskilin leyfi hafi skort fyrir aðgerðinni. Í skýrslunni segir: „Það er á hinn bóginn jafnframt niðurstaða nefndarinnar að ekkert í gögnum málsins bendi til þess að Tómasi hafi mátt vera ljóst að hin mögulega gervibarkaaðgerð á Andemariam skorti öll nauðsynleg opinber leyfi og yrði því í andstöðu við sænsk lög og viðteknar siðareglur á þessu sviði.“Öfluðu ekki tilskilinna leyfa fyrir vísindarannsóknum Eftir plastbarkaígræðsluna í Stokkhólmi kom Andemariam Beyene í blóðsýnatökur, CT myndatökur, berkjuspeglanir og spírometríu á Landspítalanum á tímabilinu frá ágúst til október 2011. Í skýrslu nefndarinnar kemur fram að þessar rannsóknir hafi verið gerðar vegnar ritunar vísindagreinar um plastbarkaaðgerðina í Lancet. Um hafi verið að ræða eiginlegar vísindarannsóknir og til þeirra hefði þurft að afla sérstakra leyfa lögum samkvæmt. Það hafi hins vegar aldrei verið gert. Þannig telur rannsóknarnefndin að Tómas Guðbjartsson og Landspítalinn hafi ekki fylgt lagareglum um vísindarannsóknir þegar Andemariam Beyene kom í þessar rannsóknir. Afla bar samþykkis sjúklingsins og varð efni samþykkisyfirlýsingar að uppfylla ákvæði laga um réttindi sjúklinga. Afla bar leyfis vísindasiðanefndar og þá bar að afla leyfis persónuverndar. Ekkert af þessu var gert. Í skýrslunni segir:„(T)elur nefndin að Tómasi Guðbjartssyni hafi átt að vera ljóst að tilefni hafi verið til að kanna hvort um leyfisskylda rannsókn var að ræða þar sem verið var að gera rannsóknir á Andemariam á Landspítala í tilefni af ritun og birtingu umræddrar vísindagreinar.“ Nefndin telur hins vegar að Tómas og aðrir starfsmenn Landspítalans sem hafi komið að umræddum rannsóknum hafi ekki gert sér grein fyrir því að rannsóknirnar væru eiginlegar vísindarannsóknir sem háðar væru leyfi. Tekur nefndin fram að hún hafi enga ástæðu til að ætla að Tómas hafi farið framhjá reglunum vísvitandi en í skýrslunni segir: „Nefndarmenn telja sig ekki hafa forsendur til að ætla að framangreindar reglur hafi verið sniðgengnar af ásetningi af Tómasi.“Máttu ekki vita um annmarka á aðgerð þegar málþing var haldið Nefndin fjallaði einnig um málþing sem var haldið í Háskóla Íslands í tilefni af ársafmæli fyrstu gervibarkaígræðslunnar sumarið 2012. Það er mat nefndarinnar að fyrirsvarsmönnum HÍ hafi ekki mátt vera ljóst að lagalegir og siðferðilegir annmarkar hefðu verið á aðgerðinni í Svíþjóð. Hins vegar tekur nefndin ekki afstöðu til þess hvort Tómas Guðbjartsson eða Paolo Macchiarini hafi í erindum sínum dregið fram ranga eða villandi mynd af árangrinum af plastbarkaígræðslunni þar sem engar upptökur eru til af erindum þeirra á málþinginu.
Plastbarkamálið Mest lesið Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Ágreiningur innan stjórnarinnar brýst upp á yfirborðið Erlent Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Innlent Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Innlent Meinleysisgrey sem séu lífríkinu afar mikilvæg Innlent Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fico ekki talinn í lífshættu Erlent Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Innlent „Þetta reddast“ voru fyrstu orðin sem hann lærði Innlent Fleiri fréttir Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Meinleysisgrey sem séu lífríkinu afar mikilvæg Sjö smáskjálftar við Sýlingarfell og Veðurstofan fylgist vel með „Þetta reddast“ voru fyrstu orðin sem hann lærði Lögreglan þurfi nauðsynlega auknar rannsóknarheimildir Mikill meirihluti hlynntur dánaraðstoð Fátt ef nokkuð stöðvar eldislaxinn Segir seinlæti First Water stórfurðulegt Hæstiréttur segir tíma í flugvél vera vinnutíma Vill ræða brottvísun til Nígeríu í nefnd: „Skelfileg ásýnd á þessu máli“ Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Fagna framfaraskrefi ráðherra en vilja afnema tilvísanakerfið Þórdís í sendinefnd til Georgíu vegna umdeildra laga Maðurinn fannst heill á húfi Hundaskítur fyrir utan kosningamiðstöð Baldurs vekur spurningar Skilur uppnám skólasamfélagsins í Laugardal en horfa þurfi á staðreyndir Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Flugvél Icelandair þurfti að snúa við Píratar hafa áhyggjur af skorti á eftirliti með lögreglu Úr 256 pakkningum á mánuði upp í sex þúsund Útlendingalög, tilvísanir og skólabygging í Laugardal Fólk setji símana á akstursstillingu til að koma í veg fyrir slys Sjá meira