Sjálfsvíg á stofnunum enn í myrkrinu Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar 20. ágúst 2017 09:05 Á dögunum bárust þær hörmulegu fréttir að ungur maður svipti sig lífi á geðdeild Landspítalans. Fjölskyldu hans og aðstandendum sendi ég mínar innilegustu samúðarkveðjur. Það er skelfilegt til þess að hugsa að atvik sem þessi geti átt sér stað inn á geðdeild, sem ætti að geta tryggt öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu framar öðrum. Af fréttaflutningi síðustu daga má þó ráða að mál unga mannsins sé ekki einsdæmi og hafa nokkrir aðstandendur nú þegar stigið fram og lýst sjálfsvígum vandamanna sinna í svipuðum aðstæðum. Þessar frásagnir hafa vakið upp eðlilegar spurningar fjölmiðla og annara um raunverulega stærð vandans, og hefur ríkisútvarpið meðal annars óskað eftir upplýsingum hjá Landlækni um fjölda sjálfsvíga á stofnunum fram að þessu. Svar Landlæknis, um að ekki sé unnt að verða við upplýsingabeiðninni vegna þess að umbeðnar upplýsingar séu ekki til hjá embættinu vekja síðan upp frekari spurningar.Rót vandans falin Núverandi lagaumhverfi gerir jú ráð fyrir því að óvænt dauðsföll innan heilbrigðisstofnanna séu tilkynnt til lögreglu annars vegar og Landlæknis hins vegar og er báðum aðilum skylt að rannsaka atvikið. Mér er óljóst hvort skráningarkerfi Landlæknis sé svo ófullkomið að ekki sé hægt að fletta upp í því eftir dánarorsök eða hvaða orsök önnur liggi að baki jafn ófullkominni upplýsingavörslu Landlæknis í þessu máli. Eitt er þó augljóst, að það þýðir lítið að vaða áfram í myrkrinu, ómeðvitaður um stærð og umfang vandans sem fyrir liggur. Sjálfsmorð á stofnunum ættu ekki að geta gerst, öllum kröftum ætti að beita til þess að koma í veg fyrir þau. En án upplýsinga og yfirsýnar er erfitt að ráðast að rót vandans og gera úrbætur þar á.Óásættanlegt svar Landlæknis Fjölmiðlar og almenningur eiga rétt á að vita umfang vandans og því er ekki hægt að sættast á svar Landlæknis um að það feli í sér of mikla vinnu að taka saman gögn um fjölda sjálfsmorða á stofnunum. Ég hef því sett saman skriflega fyrirspurn til heilbrigðisráðherra þar sem þessara upplýsinga er óskað og mun leggja hana fram strax í upphafi haustþingsins. Yfirlýsingar heilbrigðisráðherra í kvöldfréttum Stöðvar 2 á dögunum um nýtt og betra regluverk um verkferla í málum sem þessum lofar góðu en vekur einnig upp spurningar um hvers vegna ekki hafi verið ráðist í aðgerðir strax þegar skýrsla starfshóps um alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu lá fyrir í september 2015.Skortur á verkferlum Þar kom fram að skýra verkferla vanti í samvinnu lögreglu og Landlæknis í rannsóknum á málum sem þessum. Eins er tekið fram að ekki sé fyrir hendi sameiginlegur gagnagrunnur sem haldi utan um atvikin og gæti nýst í að vinna gegn því að sjálfsvíg á stofnunum endurtaki sig. Í niðurstöðum starfshópsins má einnig finna þessa greiningu á vandanum: „Í athugasemdum við 3. gr. frumvarps sem síðar varð að lögum um dánarvottorð, krufningar o.fl., nr. 61/1998, kemur fram að gert sé ráð fyrir að ráðherra setji reglur um viðbrögð lögreglu við tilkynningum um óvænt andlát, ekki síst þeim sem ætla má að séu vegna mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks í sambandi við læknismeðferð eða forvarnir vegna sjúkdóma. Engar slíkar reglur hafa verið settar enda ekki kveðið á um setningu þeirra í lagaákvæðinu sjálfu. Þegar málsmeðferð er rekin aðskilin og óháð hjá þessum stjórnvöldum kann það að leiða til þess að ekki verði fullt samræmi í þeim málum sem koma til meðferðar en mikilvægt er að lík mál fái líka meðferð innan stjórnsýslunnar.“ Skýrsluna má nálgast hér: https://www.stjornarradid.is/media/velferdarraduneyti-media/media/rit-og-skyrslur-2015/skyrsla-starfshops-um-alvarleg-atvik-i-heilbrigdisthjonustu.pdfFjársvelt geðheilbrigðiskerfi Velferðarnefnd mun funda um þetta málefni á næstu vikum og útlit er fyrir að ég sitji þann fund sem varamaður Halldóru Mogensen, fulltrúa okkar í velferðarnefnd. Þar mun ég leitast við að fá svör við ofangreindum spurningum en ljóst er að fylgjast þarf vel með þessum málaflokki er fram líða stundir. Sérstaka eftirtekt mun ég veita þessum málaflokki í fjárlagavinnunni en mér leikur illur grunur á að meðal þeirra orsaka sem liggja að baki skorts á öryggi á geðdeildum landsins sé einmitt að finna í fjársvelti geðheilbrigðiskerfisins til fjölda ára. Ef við lítum fram á veginn má finna fjölda góðra ábendinga um betri viðbrögð og bætt öryggi sjúklinga í umræddri skýrslu. Hún vísar til vinnu nágranna- og vinaþjóða okkar við það að tryggja öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu sem víðs vegar hefur borið góðan árangur. Þar hafa Bretar til dæmis gengið fram með góðu fordæmi og tekist að gera herbergi á stofnunum miklu öruggari fyrir sjálfsvígum. Við hljótum að fara að góðu fordæmi þeirra, setja öryggi sjúklinga í forgang og gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir að hörmungaratburður sem þessi geti nokkurn tímann átt sér stað aftur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Mest lesið Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Skoðun Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson skrifar Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson skrifar Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Á dögunum bárust þær hörmulegu fréttir að ungur maður svipti sig lífi á geðdeild Landspítalans. Fjölskyldu hans og aðstandendum sendi ég mínar innilegustu samúðarkveðjur. Það er skelfilegt til þess að hugsa að atvik sem þessi geti átt sér stað inn á geðdeild, sem ætti að geta tryggt öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu framar öðrum. Af fréttaflutningi síðustu daga má þó ráða að mál unga mannsins sé ekki einsdæmi og hafa nokkrir aðstandendur nú þegar stigið fram og lýst sjálfsvígum vandamanna sinna í svipuðum aðstæðum. Þessar frásagnir hafa vakið upp eðlilegar spurningar fjölmiðla og annara um raunverulega stærð vandans, og hefur ríkisútvarpið meðal annars óskað eftir upplýsingum hjá Landlækni um fjölda sjálfsvíga á stofnunum fram að þessu. Svar Landlæknis, um að ekki sé unnt að verða við upplýsingabeiðninni vegna þess að umbeðnar upplýsingar séu ekki til hjá embættinu vekja síðan upp frekari spurningar.Rót vandans falin Núverandi lagaumhverfi gerir jú ráð fyrir því að óvænt dauðsföll innan heilbrigðisstofnanna séu tilkynnt til lögreglu annars vegar og Landlæknis hins vegar og er báðum aðilum skylt að rannsaka atvikið. Mér er óljóst hvort skráningarkerfi Landlæknis sé svo ófullkomið að ekki sé hægt að fletta upp í því eftir dánarorsök eða hvaða orsök önnur liggi að baki jafn ófullkominni upplýsingavörslu Landlæknis í þessu máli. Eitt er þó augljóst, að það þýðir lítið að vaða áfram í myrkrinu, ómeðvitaður um stærð og umfang vandans sem fyrir liggur. Sjálfsmorð á stofnunum ættu ekki að geta gerst, öllum kröftum ætti að beita til þess að koma í veg fyrir þau. En án upplýsinga og yfirsýnar er erfitt að ráðast að rót vandans og gera úrbætur þar á.Óásættanlegt svar Landlæknis Fjölmiðlar og almenningur eiga rétt á að vita umfang vandans og því er ekki hægt að sættast á svar Landlæknis um að það feli í sér of mikla vinnu að taka saman gögn um fjölda sjálfsmorða á stofnunum. Ég hef því sett saman skriflega fyrirspurn til heilbrigðisráðherra þar sem þessara upplýsinga er óskað og mun leggja hana fram strax í upphafi haustþingsins. Yfirlýsingar heilbrigðisráðherra í kvöldfréttum Stöðvar 2 á dögunum um nýtt og betra regluverk um verkferla í málum sem þessum lofar góðu en vekur einnig upp spurningar um hvers vegna ekki hafi verið ráðist í aðgerðir strax þegar skýrsla starfshóps um alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu lá fyrir í september 2015.Skortur á verkferlum Þar kom fram að skýra verkferla vanti í samvinnu lögreglu og Landlæknis í rannsóknum á málum sem þessum. Eins er tekið fram að ekki sé fyrir hendi sameiginlegur gagnagrunnur sem haldi utan um atvikin og gæti nýst í að vinna gegn því að sjálfsvíg á stofnunum endurtaki sig. Í niðurstöðum starfshópsins má einnig finna þessa greiningu á vandanum: „Í athugasemdum við 3. gr. frumvarps sem síðar varð að lögum um dánarvottorð, krufningar o.fl., nr. 61/1998, kemur fram að gert sé ráð fyrir að ráðherra setji reglur um viðbrögð lögreglu við tilkynningum um óvænt andlát, ekki síst þeim sem ætla má að séu vegna mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks í sambandi við læknismeðferð eða forvarnir vegna sjúkdóma. Engar slíkar reglur hafa verið settar enda ekki kveðið á um setningu þeirra í lagaákvæðinu sjálfu. Þegar málsmeðferð er rekin aðskilin og óháð hjá þessum stjórnvöldum kann það að leiða til þess að ekki verði fullt samræmi í þeim málum sem koma til meðferðar en mikilvægt er að lík mál fái líka meðferð innan stjórnsýslunnar.“ Skýrsluna má nálgast hér: https://www.stjornarradid.is/media/velferdarraduneyti-media/media/rit-og-skyrslur-2015/skyrsla-starfshops-um-alvarleg-atvik-i-heilbrigdisthjonustu.pdfFjársvelt geðheilbrigðiskerfi Velferðarnefnd mun funda um þetta málefni á næstu vikum og útlit er fyrir að ég sitji þann fund sem varamaður Halldóru Mogensen, fulltrúa okkar í velferðarnefnd. Þar mun ég leitast við að fá svör við ofangreindum spurningum en ljóst er að fylgjast þarf vel með þessum málaflokki er fram líða stundir. Sérstaka eftirtekt mun ég veita þessum málaflokki í fjárlagavinnunni en mér leikur illur grunur á að meðal þeirra orsaka sem liggja að baki skorts á öryggi á geðdeildum landsins sé einmitt að finna í fjársvelti geðheilbrigðiskerfisins til fjölda ára. Ef við lítum fram á veginn má finna fjölda góðra ábendinga um betri viðbrögð og bætt öryggi sjúklinga í umræddri skýrslu. Hún vísar til vinnu nágranna- og vinaþjóða okkar við það að tryggja öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu sem víðs vegar hefur borið góðan árangur. Þar hafa Bretar til dæmis gengið fram með góðu fordæmi og tekist að gera herbergi á stofnunum miklu öruggari fyrir sjálfsvígum. Við hljótum að fara að góðu fordæmi þeirra, setja öryggi sjúklinga í forgang og gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir að hörmungaratburður sem þessi geti nokkurn tímann átt sér stað aftur.
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar