Hjálpin sem ekki barst Fanney Birna Jónsdóttir skrifar 16. mars 2016 00:00 Systurnar tvær frá Srí Lanka sem sættu meintu mansali í Vík í Mýrdal í síðasta mánuði eru farnar úr landi. Ástæðan var bág kjör þeirra og úrræðaleysi íslenskra stjórnvalda. Forsaga málsins er sú að systrunum var að sögn haldið föngnum í íbúðarhúsnæði þar sem þær unnu þrælkunarvinnu í kjallara við saumaskap. Lögreglan réðst til inngöngu, og fréttir bárust af því að mansalsteymi höfuðborgarsvæðisins hefði verið fengið til aðstoðar. Konunum tveimur var komið fyrir í Kvennaathvarfinu og útvegaður réttargæslumaður. Nú hafa þær sjálfar óskað eftir að fá að yfirgefa landið – og eru farnar. Þeim var við dvöl sína í Kvennaathvarfinu úthlutuð 761 krónu á dag. Þeim stóð til boða dvalarleyfi á grundvelli gruns um mansal en í slíkum tilvikum er ekki möguleiki á að sækja um atvinnuleyfi. Þannig var konunum í raun gert að skrimta hér í athvarfi með ekkert við að vera. Réttargæslumaður kvennanna sótti um öðruvísi dvalarleyfi fyrir konurnar, á grundvelli mannúðarsjónarmiða, en þá hefðu þær getað unnið sér til hnífs og skeiðar. Þar sem slíkt leyfi tíðkast ekki í þessum málum, bjóst hún ekki við að Útlendingastofnun myndi verða við því og leitaði beint til innanríkisráðherra. „Sú skipun kom aldrei,“ sagði réttargæslumaðurinn. Í fréttum á heimasíðu innanríkisráðuneytisins má finna fjölmargar umfjallanir um aðgerðir sem teknar hafa verið gegn mansali. Árið 2013 var í ríkisstjórn samþykkt aðgerðaáætlun til þriggja ára gegn mansali, sem er rúmlega 30 blaðsíður. Þar segir að áætlunin taki mið af þörf á að veita fórnarlömbum stuðning og öryggi og þörf á bættu verklagi og viðbúnaði stjórnvalda einkum innan réttarvörslukerfisins. Stuttu eftir fréttir af mansalsmálinu á Vík kom fram hjá ráðuneytinu að áætlunin hafi verið endurskoðuð og verði áfram unnið að vitundarvakningu um málaflokkinn. Yfir eitt þúsund manns hafi setið fundi um allt land þar sem fjallað var um lagalega þætti, farið yfir helstu einkenni hugsanlegra fórnarlamba og möguleg úrræði. Það er ekki ofsögum sagt að miðað við reynslu systranna hefur árangurinn af þessari aðgerðaáætlun og fundahöldum verið takmarkaður. „Mjög líklega hafa þær farið aftur í hendurnar á þeim sem sendu þær hingað,“ sagði réttargæslumaðurinn. Skilningur á vandamáli þeirra sem eru fastir í viðjum vinnumansals virðist svo gott sem enginn og úrræðin fá. Oft og tíðum ber þeim sem seldir eru vinnumansali að tryggja þeim sem versla með þá ákveðnar fjárhæðir. Berist þær ekki getur fjölskyldan í heimalandinu verið í hættu. En 761 króna á dag dugar ekki fyrir framfærslu einstaklings hér á landi, hvað þá til að fullnægja mansalanum. Meðferð stjórnvalda á þessum systrum er til skammar. Hún ber vott um vanþekkingu og skilningsleysi. Mjög líklega munu áþekk mál koma upp síðar. Vonandi hafa fundahöldin skilað betri löggjöf, þekkingu og kerfi sem tekur á móti þeim fórnarlömbum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fanney Birna Jónsdóttir Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson Skoðun
Systurnar tvær frá Srí Lanka sem sættu meintu mansali í Vík í Mýrdal í síðasta mánuði eru farnar úr landi. Ástæðan var bág kjör þeirra og úrræðaleysi íslenskra stjórnvalda. Forsaga málsins er sú að systrunum var að sögn haldið föngnum í íbúðarhúsnæði þar sem þær unnu þrælkunarvinnu í kjallara við saumaskap. Lögreglan réðst til inngöngu, og fréttir bárust af því að mansalsteymi höfuðborgarsvæðisins hefði verið fengið til aðstoðar. Konunum tveimur var komið fyrir í Kvennaathvarfinu og útvegaður réttargæslumaður. Nú hafa þær sjálfar óskað eftir að fá að yfirgefa landið – og eru farnar. Þeim var við dvöl sína í Kvennaathvarfinu úthlutuð 761 krónu á dag. Þeim stóð til boða dvalarleyfi á grundvelli gruns um mansal en í slíkum tilvikum er ekki möguleiki á að sækja um atvinnuleyfi. Þannig var konunum í raun gert að skrimta hér í athvarfi með ekkert við að vera. Réttargæslumaður kvennanna sótti um öðruvísi dvalarleyfi fyrir konurnar, á grundvelli mannúðarsjónarmiða, en þá hefðu þær getað unnið sér til hnífs og skeiðar. Þar sem slíkt leyfi tíðkast ekki í þessum málum, bjóst hún ekki við að Útlendingastofnun myndi verða við því og leitaði beint til innanríkisráðherra. „Sú skipun kom aldrei,“ sagði réttargæslumaðurinn. Í fréttum á heimasíðu innanríkisráðuneytisins má finna fjölmargar umfjallanir um aðgerðir sem teknar hafa verið gegn mansali. Árið 2013 var í ríkisstjórn samþykkt aðgerðaáætlun til þriggja ára gegn mansali, sem er rúmlega 30 blaðsíður. Þar segir að áætlunin taki mið af þörf á að veita fórnarlömbum stuðning og öryggi og þörf á bættu verklagi og viðbúnaði stjórnvalda einkum innan réttarvörslukerfisins. Stuttu eftir fréttir af mansalsmálinu á Vík kom fram hjá ráðuneytinu að áætlunin hafi verið endurskoðuð og verði áfram unnið að vitundarvakningu um málaflokkinn. Yfir eitt þúsund manns hafi setið fundi um allt land þar sem fjallað var um lagalega þætti, farið yfir helstu einkenni hugsanlegra fórnarlamba og möguleg úrræði. Það er ekki ofsögum sagt að miðað við reynslu systranna hefur árangurinn af þessari aðgerðaáætlun og fundahöldum verið takmarkaður. „Mjög líklega hafa þær farið aftur í hendurnar á þeim sem sendu þær hingað,“ sagði réttargæslumaðurinn. Skilningur á vandamáli þeirra sem eru fastir í viðjum vinnumansals virðist svo gott sem enginn og úrræðin fá. Oft og tíðum ber þeim sem seldir eru vinnumansali að tryggja þeim sem versla með þá ákveðnar fjárhæðir. Berist þær ekki getur fjölskyldan í heimalandinu verið í hættu. En 761 króna á dag dugar ekki fyrir framfærslu einstaklings hér á landi, hvað þá til að fullnægja mansalanum. Meðferð stjórnvalda á þessum systrum er til skammar. Hún ber vott um vanþekkingu og skilningsleysi. Mjög líklega munu áþekk mál koma upp síðar. Vonandi hafa fundahöldin skilað betri löggjöf, þekkingu og kerfi sem tekur á móti þeim fórnarlömbum.
Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun
Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun