Eftirlitssamfélagið Óttar Guðmundsson skrifar 27. febrúar 2016 07:00 George Orwell gaf út bókina 1984 skömmu eftir seinna stríð. Hann lýsti skelfilegri framtíðarsýn, svokölluðu eftirlitssamfélagi. Stóri bróðir vakti yfir öllum þegnum ríkisins. Bókin náði miklum vinsældum og margir óttuðust þessa ókomnu tíð. Tíminn leið og fólk vandist eftirliti af hálfu opinberra aðila. Símhleranir og öryggismyndavélar urðu smám saman hluti af veruleika nútímamannsins. Eftirlitssamfélagið varð þó aldrei eins yfirþyrmandi og Orwell hafði spáð, fyrr en á allra síðustu tímum. Með tilkomu snjallsíma eignuðust allir litlar handbærar myndavélar og upptökutæki. Á Íslandi munu vera um 200.000 símar í umferð og allir eru að fylgjast með öllum. Símarnir eru hvarvetna á lofti og mynda öll mistök sem eigendur símanna verða varir við. Strætóstjóri laumast í símann sinn undir stýri. Mynd af honum er umsvifalaust komin á Facebook og honum refsað. Ungur starfsmaður á veitingastað missir gaffal í gólfið. Mynd birtist á Facebook og hann fær makleg málagjöld. Þingmaður leggur í stæði fyrir fatlaða. Mynd á netinu kallar á afsökunarbeiðni og langar útskýringar. Feitir frændur strita í líkamsræktarstöð og fá af sér myndband á netið. Þjóðin hlær illkvittnislega. Lögga handtekur konu á harkalegan hátt. Rekin með skömm. Pör dreifa nektarmyndum af hvort öðru á netið. Kennarar óttast upptökutæki og myndavélar nemenda. Læknar búast við því að sjúklingar taki upp öll samskipti. Þetta er hið fullkomna eftirlit þar sem enginn er óhultur. Nú þarf ekki lengur stóra bróður sem vakir yfir þegnunum. Þeir vaka yfir hver öðrum og sjá til þess að allir séu steyptir í sama mót. Gerist einhver sekur um óviðeigandi hegðun er mynd af viðkomandi umsvifalaust komin á netið eða forsíður blaðanna. Framtíðarsýn Orwells hefur snúist upp í martröð hins fullkomna eftirlitskerfis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Óttar Guðmundsson Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun
George Orwell gaf út bókina 1984 skömmu eftir seinna stríð. Hann lýsti skelfilegri framtíðarsýn, svokölluðu eftirlitssamfélagi. Stóri bróðir vakti yfir öllum þegnum ríkisins. Bókin náði miklum vinsældum og margir óttuðust þessa ókomnu tíð. Tíminn leið og fólk vandist eftirliti af hálfu opinberra aðila. Símhleranir og öryggismyndavélar urðu smám saman hluti af veruleika nútímamannsins. Eftirlitssamfélagið varð þó aldrei eins yfirþyrmandi og Orwell hafði spáð, fyrr en á allra síðustu tímum. Með tilkomu snjallsíma eignuðust allir litlar handbærar myndavélar og upptökutæki. Á Íslandi munu vera um 200.000 símar í umferð og allir eru að fylgjast með öllum. Símarnir eru hvarvetna á lofti og mynda öll mistök sem eigendur símanna verða varir við. Strætóstjóri laumast í símann sinn undir stýri. Mynd af honum er umsvifalaust komin á Facebook og honum refsað. Ungur starfsmaður á veitingastað missir gaffal í gólfið. Mynd birtist á Facebook og hann fær makleg málagjöld. Þingmaður leggur í stæði fyrir fatlaða. Mynd á netinu kallar á afsökunarbeiðni og langar útskýringar. Feitir frændur strita í líkamsræktarstöð og fá af sér myndband á netið. Þjóðin hlær illkvittnislega. Lögga handtekur konu á harkalegan hátt. Rekin með skömm. Pör dreifa nektarmyndum af hvort öðru á netið. Kennarar óttast upptökutæki og myndavélar nemenda. Læknar búast við því að sjúklingar taki upp öll samskipti. Þetta er hið fullkomna eftirlit þar sem enginn er óhultur. Nú þarf ekki lengur stóra bróður sem vakir yfir þegnunum. Þeir vaka yfir hver öðrum og sjá til þess að allir séu steyptir í sama mót. Gerist einhver sekur um óviðeigandi hegðun er mynd af viðkomandi umsvifalaust komin á netið eða forsíður blaðanna. Framtíðarsýn Orwells hefur snúist upp í martröð hins fullkomna eftirlitskerfis.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun