Þjóðin vill en þingið ekki Kristín Þorsteinsdóttir skrifar 4. maí 2015 06:15 Ef að líkum lætur munu forsetakosningar á næsta ári snúast um málskotsréttinn. Við þurfum greiða leið til að brúa gjár sem myndast milli þings og þjóðar. Sú leið má ekki ráðast af duttlungum. Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, hefur gerbreytt pólitíkinni. Breytingin varð þegar hann vísaði umdeildu fjölmiðlafrumvarpi til þjóðarinnar með þeim rökum að gjá hefði myndast milli þings og þjóðar. Frumvarpið fór aldrei í þjóðaratkvæði vegna þess að þáverandi ríkisstjórn sá í hendi sér að lögin umdeildu yrðu ógilt og dró frumvarpið til baka. Síðan er pólitíkin ekki söm. Með þessu markaði forsetinn tímamót, sem breyttu íslenskri stjórnskipan í framkvæmd. Hann virkjaði svokallaðan málskotsrétt, sem margir töldu byggjast á dauðum lagabókstaf en er þó alveg skýr. Látum það liggja milli hluta. Síðan hefur forsetinn virkjað málskotsréttinn í tvígang, bæði skiptin á sömu forsendu, að gjá hafi myndast milli þings og þjóðar. Fyrrverandi ríkisstjórn var gerð afturreka med tvo Icesave-samninga, sem þjóðin hafnaði í kosningum. Víst er að engin einstök mál urðu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur erfiðari viðfangs – á miklum erfiðleikatímum. Staðan var ofurviðkvæm. Í því ljósi var inngrip forsetans djarfara en hið fyrra. Forsendurnar, gjáin milli þings og þjóðar, voru fyrir hendi, um það er ekki deilt. Forsetinn fór eftir reglunum sem hann setti sér sjálfur þegar hann lífgaði við dauðan lagabókstaf um málskotsrétt. Hann var samkvæmur sjálfur sér. Nú eru í deiglunni nokkur stórmál þar sem augljós gjá er milli þings og þjóðar. Það nýjasta er risaskref í átt að því að festa í sessi eignarhald á makrílkvóta. Í frumvarpi sjávarútvegsráðherrans er kvótinn festur til sex ára, sem þýðir að næsta ríkisstjórn er bundin af lögunum, verði þau samþykkt. Það er grundvallarbreyting í máli sem klýfur þjóðina, ef marka má undirskriftirnar sem þegar eru komnar á þjóðareign.is og kannanir undanfarinna missera. Við verðum að gera þá kröfu til stjórnvalda að þau séu samkvæm sjálfum sér. Það á líka við um forsetann. Skoðun hans sjálfs og tengsl við valdhafa í stjórnarráðinu mega ekki ráða ferðinni. Ef undirskriftir verða álíka margar og í hin þrjú skiptin sem hann hefur neitað að staðfesta lög á hann engan kost annan en að vísa makrílfrumvarpinu til þjóðarinnar. Skilyrði til að gera út hafa aldrei verið betri. Fiskverð á heimsmarkaði hefur hækkað ár frá ári, langt umfram annað verðlag. Gengið er lágt, afar hagfellt fyrirtækjunum. Lægstu laun í fiskvinnslu eru smánarblettur á samfélaginu. Því er holur hljómur í kveinstöfunum sem alltof oft heyrast frá útgerð og fiskvinnslu. Forsetinn færði okkur málskotsréttinn, nokkuð óvænt. Þjóðin kunni að meta það og kaus hann aftur og aftur. Ætlar hann, einn og sami maðurinn, að svipta okkur þessum sjálfsagða rétti? Það yrði saga til næsta bæjar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín Þorsteinsdóttir Mest lesið Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun
Ef að líkum lætur munu forsetakosningar á næsta ári snúast um málskotsréttinn. Við þurfum greiða leið til að brúa gjár sem myndast milli þings og þjóðar. Sú leið má ekki ráðast af duttlungum. Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, hefur gerbreytt pólitíkinni. Breytingin varð þegar hann vísaði umdeildu fjölmiðlafrumvarpi til þjóðarinnar með þeim rökum að gjá hefði myndast milli þings og þjóðar. Frumvarpið fór aldrei í þjóðaratkvæði vegna þess að þáverandi ríkisstjórn sá í hendi sér að lögin umdeildu yrðu ógilt og dró frumvarpið til baka. Síðan er pólitíkin ekki söm. Með þessu markaði forsetinn tímamót, sem breyttu íslenskri stjórnskipan í framkvæmd. Hann virkjaði svokallaðan málskotsrétt, sem margir töldu byggjast á dauðum lagabókstaf en er þó alveg skýr. Látum það liggja milli hluta. Síðan hefur forsetinn virkjað málskotsréttinn í tvígang, bæði skiptin á sömu forsendu, að gjá hafi myndast milli þings og þjóðar. Fyrrverandi ríkisstjórn var gerð afturreka med tvo Icesave-samninga, sem þjóðin hafnaði í kosningum. Víst er að engin einstök mál urðu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur erfiðari viðfangs – á miklum erfiðleikatímum. Staðan var ofurviðkvæm. Í því ljósi var inngrip forsetans djarfara en hið fyrra. Forsendurnar, gjáin milli þings og þjóðar, voru fyrir hendi, um það er ekki deilt. Forsetinn fór eftir reglunum sem hann setti sér sjálfur þegar hann lífgaði við dauðan lagabókstaf um málskotsrétt. Hann var samkvæmur sjálfur sér. Nú eru í deiglunni nokkur stórmál þar sem augljós gjá er milli þings og þjóðar. Það nýjasta er risaskref í átt að því að festa í sessi eignarhald á makrílkvóta. Í frumvarpi sjávarútvegsráðherrans er kvótinn festur til sex ára, sem þýðir að næsta ríkisstjórn er bundin af lögunum, verði þau samþykkt. Það er grundvallarbreyting í máli sem klýfur þjóðina, ef marka má undirskriftirnar sem þegar eru komnar á þjóðareign.is og kannanir undanfarinna missera. Við verðum að gera þá kröfu til stjórnvalda að þau séu samkvæm sjálfum sér. Það á líka við um forsetann. Skoðun hans sjálfs og tengsl við valdhafa í stjórnarráðinu mega ekki ráða ferðinni. Ef undirskriftir verða álíka margar og í hin þrjú skiptin sem hann hefur neitað að staðfesta lög á hann engan kost annan en að vísa makrílfrumvarpinu til þjóðarinnar. Skilyrði til að gera út hafa aldrei verið betri. Fiskverð á heimsmarkaði hefur hækkað ár frá ári, langt umfram annað verðlag. Gengið er lágt, afar hagfellt fyrirtækjunum. Lægstu laun í fiskvinnslu eru smánarblettur á samfélaginu. Því er holur hljómur í kveinstöfunum sem alltof oft heyrast frá útgerð og fiskvinnslu. Forsetinn færði okkur málskotsréttinn, nokkuð óvænt. Þjóðin kunni að meta það og kaus hann aftur og aftur. Ætlar hann, einn og sami maðurinn, að svipta okkur þessum sjálfsagða rétti? Það yrði saga til næsta bæjar.
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun