Himnasendingar og hvalrekar Ólafur Þ. Stephensen skrifar 8. nóvember 2013 07:00 Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra er bjartsýnismaður. Um það bera vott tvær ræður, sem hann hefur haldið undanfarna daga. Þá fyrri hélt hann á atvinnumálaráðstefnu á Hallormsstað, eins og sagt var frá í Fréttablaðinu í gær. Þar sagðist Sigmundur Davíð telja að trúin ein á olíufund á Drekasvæðinu gæti haft mikil áhrif. Undirbúningsvinna og rannsóknir hefðu áhrif á fjárfestingu og uppbyggingu, jafnvel fjárhag ríkisins. „Þau vaxtakjör sem bjóðast á þessar skuldir sem við erum að reyna að greiða niður, þau ráðast af framtíðarhorfum í íslensku atvinnulífi,“ sagði forsætisráðherrann. „Og það að 320 þúsund manna þjóð væri komin með sterk rök fyrir því að verulegar olíu- og gaslindir væri að finna í lögsögunni myndi væntanlega auka lánstraust Íslands til mikilla muna og hefði þannig strax mikil bein fjárhagsleg áhrif.“ Það er rétt að það gæti falið í sér gríðarleg tækifæri fyrir Ísland ef olía eða gas fyndist á Drekasvæðinu. En það er stórt ef. Og heldur snemmt að draga ályktanir um að lánshæfi ríkissjóðs skáni bara af því að menn hafa trú á að olían finnist. Sennilega taka erlendir lánveitendur og fjárfestar handfastan árangur í hagstjórn fram yfir bjartar vonir um olíufund. Hina ræðuna hélt forsætisráðherrann á Alþingi í gær, um „róttækustu aðgerðir stjórnvalda nokkurs staðar í veröldinni í þágu skuldsettra heimila“ eins og hann kallar það sjálfur. Þar var farið yfir það að starf hinna ýmsu nefnda og starfshópa gengi samkvæmt áætlun. Sjálf forsendan fyrir heimsmetinu var þó aðeins nefnd í framhjáhlaupi, nefnilega að „nýta hluta þess svigrúms sem myndast við skuldaskil fallinna fjármálafyrirtækja í leiðréttinguna“. Sigmundur Davíð útskýrði ekki betur fyrir okkur en áður hvernig ríkissjóður myndi græða hundruð milljarða á samningum við kröfuhafa hinna föllnu banka. En við vitum að hann er gríðarlega bjartsýnn á slíka lausn. Reyndar vantaði líka alveg í ræðu forsætisráðherrans greiningu á því hvað það myndi gera fyrir lánshæfismat Íslands að kreista útlenda fjárfesta til að fjármagna stórkostlegustu kosningaloforð í heimi. Það er gott að vera bjartsýnn. Og að sjálfsögðu eigum við að vera vakandi fyrir tækifærunum og grípa þau þegar þau gefast. Við getum hins vegar ekki stólað á himnasendingar og hvalreka. Stjórnvöld þurfa að sýna að þau geti náð árangri án happdrættisvinninga. Til að tryggja hag fyrirtækja og heimila í landinu er einna brýnast að ná tökum á gjaldmiðlinum. Það þarf að tryggja stöðugleika sem greiðir fyrir milliríkjaviðskiptum og afnema gjaldeyrishöftin. Það þarf að tryggja að enn ein gengiskollsteypan valdi ekki enn einni stökkbreytingunni á lánum heimilanna – því að sú sem átti sér stað árin 2007-2008 var ekki sú fyrsta og verður heldur ekki sú síðasta á meðan við búum við krónuna. Ríkisstjórnin hefur hins vegar ýtt frá sér nærtækasta kostinum á að Ísland geti eignazt stöðugan gjaldmiðil og komizt út úr gjaldeyrishöftunum. Það væri miklu nær að leggja fram raunhæft plan um slíkt en að byggja skýjaborgir sem gefa sér þá forsendu að við verðum heppin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra er bjartsýnismaður. Um það bera vott tvær ræður, sem hann hefur haldið undanfarna daga. Þá fyrri hélt hann á atvinnumálaráðstefnu á Hallormsstað, eins og sagt var frá í Fréttablaðinu í gær. Þar sagðist Sigmundur Davíð telja að trúin ein á olíufund á Drekasvæðinu gæti haft mikil áhrif. Undirbúningsvinna og rannsóknir hefðu áhrif á fjárfestingu og uppbyggingu, jafnvel fjárhag ríkisins. „Þau vaxtakjör sem bjóðast á þessar skuldir sem við erum að reyna að greiða niður, þau ráðast af framtíðarhorfum í íslensku atvinnulífi,“ sagði forsætisráðherrann. „Og það að 320 þúsund manna þjóð væri komin með sterk rök fyrir því að verulegar olíu- og gaslindir væri að finna í lögsögunni myndi væntanlega auka lánstraust Íslands til mikilla muna og hefði þannig strax mikil bein fjárhagsleg áhrif.“ Það er rétt að það gæti falið í sér gríðarleg tækifæri fyrir Ísland ef olía eða gas fyndist á Drekasvæðinu. En það er stórt ef. Og heldur snemmt að draga ályktanir um að lánshæfi ríkissjóðs skáni bara af því að menn hafa trú á að olían finnist. Sennilega taka erlendir lánveitendur og fjárfestar handfastan árangur í hagstjórn fram yfir bjartar vonir um olíufund. Hina ræðuna hélt forsætisráðherrann á Alþingi í gær, um „róttækustu aðgerðir stjórnvalda nokkurs staðar í veröldinni í þágu skuldsettra heimila“ eins og hann kallar það sjálfur. Þar var farið yfir það að starf hinna ýmsu nefnda og starfshópa gengi samkvæmt áætlun. Sjálf forsendan fyrir heimsmetinu var þó aðeins nefnd í framhjáhlaupi, nefnilega að „nýta hluta þess svigrúms sem myndast við skuldaskil fallinna fjármálafyrirtækja í leiðréttinguna“. Sigmundur Davíð útskýrði ekki betur fyrir okkur en áður hvernig ríkissjóður myndi græða hundruð milljarða á samningum við kröfuhafa hinna föllnu banka. En við vitum að hann er gríðarlega bjartsýnn á slíka lausn. Reyndar vantaði líka alveg í ræðu forsætisráðherrans greiningu á því hvað það myndi gera fyrir lánshæfismat Íslands að kreista útlenda fjárfesta til að fjármagna stórkostlegustu kosningaloforð í heimi. Það er gott að vera bjartsýnn. Og að sjálfsögðu eigum við að vera vakandi fyrir tækifærunum og grípa þau þegar þau gefast. Við getum hins vegar ekki stólað á himnasendingar og hvalreka. Stjórnvöld þurfa að sýna að þau geti náð árangri án happdrættisvinninga. Til að tryggja hag fyrirtækja og heimila í landinu er einna brýnast að ná tökum á gjaldmiðlinum. Það þarf að tryggja stöðugleika sem greiðir fyrir milliríkjaviðskiptum og afnema gjaldeyrishöftin. Það þarf að tryggja að enn ein gengiskollsteypan valdi ekki enn einni stökkbreytingunni á lánum heimilanna – því að sú sem átti sér stað árin 2007-2008 var ekki sú fyrsta og verður heldur ekki sú síðasta á meðan við búum við krónuna. Ríkisstjórnin hefur hins vegar ýtt frá sér nærtækasta kostinum á að Ísland geti eignazt stöðugan gjaldmiðil og komizt út úr gjaldeyrishöftunum. Það væri miklu nær að leggja fram raunhæft plan um slíkt en að byggja skýjaborgir sem gefa sér þá forsendu að við verðum heppin.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun