Raunveruleikatékk Svavar Hávarðsson skrifar 13. febrúar 2013 06:00 Þetta hlýtur að hafa verið árið 1981. Ég rölti upp bryggjuna með ömmu Stínu á leiðinni í soðna ýsu hjá mömmu. Við áttum klukkutíma hvíld frá frystihúsinu; það var kærkomið þennan fallega sumardag. Ég rétt fermdur; amma þúsund ára, fannst mér þá. Á bryggjunni stakk ég hendinni í vasann og fann þar fyrir nokkrar álkrónur; eða flotkrónur eins og þær voru nefndar eftir einkennandi eiginleikum þeirra. Krónunum kastaði ég kæruleysislega frá mér á bryggjuna, þær hurfu ein af annarri á milli fiskikara; en flestar út í gegnum gisið grjótið í hafnargarðinum. Ég graðgaði ekki í mig soðinni ýsu með snarpheitri hamsatólg þetta hádegið. Ég skreið í blóðvatni og fiskimaðki á bryggjunni í örvæntingarfullri leit að krónunum, undir styrkri verkstjórn ömmu Stínu. Ég man að amma bætti miklu við takmarkaðan orðaforða minn þessar mínútur, og hún kenndi mér líka að vanmeta ekki andstæðing þó hann sé tæpur mjölpoki að þyngd, og gangi hægt. Þegar ég stóð upp blautur og sár, með tvær krónur í lófanum, sagði hún mér að snauta burt og gera þetta aldrei aftur. Ég skildi þetta ekki þá, og árum saman kastaði ég krónum í allar áttir. Þær voru léttar í vösunum, eins og álkrónurnar nokkrum árum fyrr. Amma Stína vissi það sennilega, þó hún segði aldrei neitt. Löngu seinna stóð brúna glasið alltaf á litla borðinu þegar ég kom af sjó; klukkan sjö stundvíslega. Ég og amma sátum í einn tíma, eða tvo. Hún sagði mér sögur – og svo skildist mér loksins af hverju ég skreið á bryggjunni forðum. Foreldrar hennar höfðu ekki efni á því að gefa henni að borða – og létu hana því frá sér. Amma var svo horuð við komuna í nýjan fjörð, þriggja ára, að hún var látin drekka rjóma í nokkrar vikur, í þeirri von að hún myndi hjarna við. Sem hún svo gerði. Seinna, þegar berklarnir voru að naga sig í gegnum brjóstið á afa, réði hún sig sem vinnukonu á hælið. Til að vera hjá honum. Þau sváfu undir berum himni í frostinu. En henni var aldrei kalt. Svona er ástin, sagði hún mér. Hann dó frá henni áður en ég fæddist. Þá var hún ein eftir, með dæturnar. Og þá skipti ein króna – úr áli eða ekki – máli. Og af hverju er ég að rifja þetta upp núna? Nei, mig vantaði bara raunveruleikatékk. Kannski þig líka? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svavar Hávarðsson Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson Skoðun
Þetta hlýtur að hafa verið árið 1981. Ég rölti upp bryggjuna með ömmu Stínu á leiðinni í soðna ýsu hjá mömmu. Við áttum klukkutíma hvíld frá frystihúsinu; það var kærkomið þennan fallega sumardag. Ég rétt fermdur; amma þúsund ára, fannst mér þá. Á bryggjunni stakk ég hendinni í vasann og fann þar fyrir nokkrar álkrónur; eða flotkrónur eins og þær voru nefndar eftir einkennandi eiginleikum þeirra. Krónunum kastaði ég kæruleysislega frá mér á bryggjuna, þær hurfu ein af annarri á milli fiskikara; en flestar út í gegnum gisið grjótið í hafnargarðinum. Ég graðgaði ekki í mig soðinni ýsu með snarpheitri hamsatólg þetta hádegið. Ég skreið í blóðvatni og fiskimaðki á bryggjunni í örvæntingarfullri leit að krónunum, undir styrkri verkstjórn ömmu Stínu. Ég man að amma bætti miklu við takmarkaðan orðaforða minn þessar mínútur, og hún kenndi mér líka að vanmeta ekki andstæðing þó hann sé tæpur mjölpoki að þyngd, og gangi hægt. Þegar ég stóð upp blautur og sár, með tvær krónur í lófanum, sagði hún mér að snauta burt og gera þetta aldrei aftur. Ég skildi þetta ekki þá, og árum saman kastaði ég krónum í allar áttir. Þær voru léttar í vösunum, eins og álkrónurnar nokkrum árum fyrr. Amma Stína vissi það sennilega, þó hún segði aldrei neitt. Löngu seinna stóð brúna glasið alltaf á litla borðinu þegar ég kom af sjó; klukkan sjö stundvíslega. Ég og amma sátum í einn tíma, eða tvo. Hún sagði mér sögur – og svo skildist mér loksins af hverju ég skreið á bryggjunni forðum. Foreldrar hennar höfðu ekki efni á því að gefa henni að borða – og létu hana því frá sér. Amma var svo horuð við komuna í nýjan fjörð, þriggja ára, að hún var látin drekka rjóma í nokkrar vikur, í þeirri von að hún myndi hjarna við. Sem hún svo gerði. Seinna, þegar berklarnir voru að naga sig í gegnum brjóstið á afa, réði hún sig sem vinnukonu á hælið. Til að vera hjá honum. Þau sváfu undir berum himni í frostinu. En henni var aldrei kalt. Svona er ástin, sagði hún mér. Hann dó frá henni áður en ég fæddist. Þá var hún ein eftir, með dæturnar. Og þá skipti ein króna – úr áli eða ekki – máli. Og af hverju er ég að rifja þetta upp núna? Nei, mig vantaði bara raunveruleikatékk. Kannski þig líka?
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun