Skoðun

Ísland á réttri leið

Steingrímur J. Sigfússon skrifar
Tölur um viðsnúning  í afkomu ríkissjóðs frá árinu 2008 til ársins 2011 tala sínu máli. Halli ríkissjóðs árið 2008, eftir hrun efnahagskerfisins, varð bókfærður upp á 216 mia. kr.

Á þessu ári er áætlaður halli samkvæmt fjárlögum komin undir 40 mia. kr. og frumjöfnuður orðinn jákvæður, þ.e. kominn er afgangur í ríkissjóð  þegar horft er framhjá vaxtatekjum og vaxtagjöldum ríkissjóðs. Þessi kröftuga umbreyting, sem vakið hefur athygli utan landsteina, gerir ríkissjóði nú kleift að koma með myndarlegum hætti að gerð kjarasamninga.

Svigrúmið sem myndast hefur í ríkisfjármálum á grunni ofangreinds árangurs gerir það mögulegt að hækka bótaflokka, efla framkvæmdir á vegum ríkisins, verðtryggja persónufrádrátt frá og með 2012, standa að baki kjarabótum til opinberra starfsmann og efla menntun, svo fátt eitt úr yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar vegna kjarasamninga sé nefnt. Hin erfiðu ár umfangsmikils niðurskurðar í ríkisfjármálum eru að baki og við tekur stíft aðhald. Vonir eru bundnar við að vöxtur hagkerfisins á þeim grunni, sem lagður hefur verið, geri okkur kleift að standa undir

kjara- og velferðarsókn næstu ára og ná samtímis áframhaldandi árangri við að gera ríkisfjármálin sjálfbær. Því er þó ekki að leyna að tekjuáhrif, en einkum þó útgjaldaáhrif tengd kjarasamningum eru umtalsverð og því sætir nú efnahagsáætlun til meðallangs tíma endurskoðun.  

 

Það er jafnframt ánægjulegt að í apríl minnkaði atvinnuleysi um hálft prósentustig. Atvinnuleysi er þó enn of hátt miðað við það sem við þekkjum hér á landi en full ástæða er til að ætla að góðar horfur framundan um fjárfestingar í hagkerfinu taki nú að vinna á því böli. Nú þegar eru hafnar framkvæmdir við að reisa kísilflöguverksmiðju í Helguvík, stækkun í Straumsvík og bygging Búðarhálsvirkjunar er í fullum gangi. Fjölmargir fleiri aðilar hafa lýst yfir áhuga á að fjárfesta í stórum verkefnum hér á landi. Þess má geta að í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er gert ráð fyrir fjárfestingu upp á 80 mia kr. í Þingeyjarsýslum en fjárfestingar í heild á landinu eiga eftir, og þurfa auðvitað, að aukast verulega.

 

Óbreytt lánshæfismat - varnarsigur

 

Niðurstaða Standard & Poors og áður Moody´s um óbreytt lánshæfismat og ákvörðun Fitch um að færa lánshæfishorfur Íslands af neikvæðum í stöðugar má heita varnarsigur. Auðvitað hefði verið betra að lánshæfismatsfyrirtækin hefðu hækkað lánshæfismat landsins eins og þau gáfu sterklega til kynna að yrði gert ef samningar vegna Icesave hefðu verið samþykktir. En úr því að svo varð ekki er það tvímælalaust til bóta að lánshæfismatið lækkaði ekki. Varnarsigurinn er líka mikilvægur í samhengi kjarasamninga og væntanlegra fjárfestinga því forsenda margra þeirra verkefna sem ráðist verður í er lánsfjármögnun mikilvægra aðila á borð við Landsvirkjun. Neikvæðar horfur í lánamálum ríkisins hefði því getað haft áhrif á stöðu Landsvirkjunar og því afar mikilvægt að horfurnar séu stöðugar og helst batnandi.

 

Á bak við þennan varnarsigur er líka mikil vinna við að koma á framfæri upplýsingum um raunverulega stöðu landsins – benda á undirliggjandi styrkleika hagkerfisins og vænlegar framtíðarhorfur.

 

Niðurstaða matsfyrirtækjanna, hvað sem mönnum kann að finnast um þau, er staðfesting á því að umheimurinn er meðvitaður um að Ísland er smátt og smátt að sigrast á sínum miklu erfiðleikum. Svartagallsraus ýmissa aðila hér heima fyrir breytir ekki framkominni niðurstöðu þeirra heldur er litið til þess árangurs sem náðst hefur í glímunni við hrunið. Framanaf gekk bölsýnin út á að yfirvofandi væri greiðsluþrot landsins og til voru þeir sem vildu gefast upp og leita eftir inngöngu í Parísarklúbbinn. Sá kór hefur að mestu þagnað og meira en 1½ ár er liðið síðan að Ísland hvarf af lista yfir þær þjóðir sem líklegastar eru til að stefna í greiðsluþrot.

 

Þó svo að Ísland standi enn frammi fyrir margvíslegum og erfiðum úrlausnarefnum er það versta óumdeilanlega að baki. Á komandi mánuðum munu margir finna fyrir því að hagkerfið er farið að taka við sér og róðurinn á ýmsan hátt tekinn að léttast. Um leið og við látum það almennt eftir okkur að trúa þessu munu miklir kraftar leysast úr læðingi. Það er komin tími til. Nú er það “samtakið”og trú á framtíðina sem gildir.




Skoðun

Sjá meira


×