Bakþankar

Stríðið hans pabba

Gerður Kristný skrifar

Hverjum þeim sem heillast af bók ber skylda til að segja frá henni," segir í lögum bókaáhugafólks og nú hef ég hnotið um eina slíka. Fars krig heitir hún og er eftir Norðmanninn Bjørn Westlie. Landar hans voru svo hrifnir af henni að þeir veittu honum Brage­prisen í fyrra. Fars krig er sannsöguleg bók þar sem Bjørn segir frá föður sínum, Petter, sem skráði sig í Waffen-SS í Seinna stríði og var sendur á vígstöðvarnar í Úkraínu. Hrifning hans á Þjóðverjum var slík að hann breytti ættarnafninu Vestli í Westlie.

Þjóðverjar ásældust olíulindir og kornakra Úkraínu og var Petter og félögum hans lofað þar jarðar­parti að stríði loknu. Bjørn veltir því fyrir sér hvernig líf hans hefði orðið hefðu Þjóðverjar sigrað. Hann hefði þá alist upp í Úkraínu þar sem heimamenn hefðu verið látnir þræla á ökrunum fyrir herraþjóðina. Petter kól illa á fæti í stríðinu en tókst þó að sleppa við aflimun. Hann lifði hildarleikinn af og sneri aftur til Noregs þar sem hann hlaut fangelsisdóm fyrir landráð. Petter leið fyrir fortíðina og flíkaði ekki reynslu sinni af vígstöðvunum.

Það var ekki fyrr en hann var orðinn fjörgamall að Bjørn tók að ganga á hann. Sumt lét Petter uppi, annað ekki. Ekki bætti úr skák að feðgarnir töluðust ekki við árum saman eftir að Petter reiddist því heiftarlega að sonardóttir hans var frædd um íslam í fermingarundirbúningnum. Það féll gamla nasistanum ekki.

Loks tókst þeim feðgum þó að ná sáttum, sem betur fer því annars hefði bókin aldrei orðið til. Bjørn fór til Úkraínu í leit að svörum og eru kaflarnir þaðan magnaðir. Furðulítil ummerki finnast nú eftir alla Gyðingana sem eitt sinn bjuggu þar svo öldum skipti.

Eftir jafnsláandi lýsingar kemur endirinn unaðslega á óvart því þar segir frá því þegar Petter, þá orðinn háaldraður, flutti úr miðborg Oslóar þar sem honum þótti innflytjendur orðnir heldur áberandi. Hann settist að úti á landi og leitaði þar læknis vegna gamla fótameinsins. Læknirinn kunni sitt fag svo Petter leið betur í fætinum en nokkru sinni fyrr. Hann tók miklu ástfóstri við lækninn sinn og lauk á hann lofsorði við son sinn. Það væri auðvitað ekki í frásögur færandi ef læknirinn hefði ekki verið rammútlenskur - Muhammed nokkur Iqbal frá Pakistan! Fars krig er ein þeirra dásemdarbóka sem bíða þín á Bókasafni Norræna hússins.








×