Opið bréf til markaðsstjóra Vífilfells 19. apríl 2007 05:00 Herferð Vífilfells fyrir Coke Zero brýtur íslensk landslög, en 18. grein laga um jafnan rétt og stöðu kynjanna segir: „Auglýsandi, og sá sem hannar eða birtir auglýsingu, skal sjá til þess að auglýsingin sé öðru kyninu ekki til minnkunar, lítilsvirðingar eða stríði gegn jafnri stöðu og jafnrétti kynjanna á nokkurn hátt“. Það þarf vart að útskýra hvernig herferð sem inniheldur eftirfarandi frasa brýtur þessi lög: Af hverju ekki konur með zero skoðanir? Af hverju ekki konur með zero bílpróf? Af hverju ekki kynlíf með zero forleik? Af hverju ekki 2 kærustur með zero afbrýðisemi? Af hverju ekki kærustur með zero er ég feit í þessu? Herferðin hlutgerir konur út frá fordómafullum staðalímyndum, svo ekki sé minnst á hversu lítillækkandi hún er fyrir karlmenn. Sóley Tómasdóttur hyggst kæra herferðina, en ég deili undrun hennar á því að það hafi ekki verið gert fyrr. Sjálf hef ég lagt fram kæru til Siðanefndar SÍA. Snúum okkur að alþjóðalögum. Algeng skilgreining á hugtakinu hate speech er: Orðræða sem gengur út á að gera lítið úr, ógna eða hóta fordómafullum aðgerðum gegn manneskju eða hóp fólks vegna kynþáttar, kyns, aldurs, uppruna, trúar, kynhneigðar, fötlunar o.s.frv. Herferð Coke Zero fellur undir þessa skilgreiningu þar sem inntak hennar gerir viljandi lítið úr konum. Þegar kæra hefur borist íslenskum dómstólum verður herferðin annaðhvort dæmd brotleg eða ekki. Ef hún verður dæmd sem brot er það klárlega staðfesting á því að hún flokkast undir ofanritaða skilgreiningu á „hate speech“. Verði herferðin ekki dæmd brotleg (sennilega myndu lög um málfrelsi vera sterkust herferðinni til varnar) þá væri hægt að áfrýja til hæstaréttar. Ef sá dómstóll myndi einnig dæma Vífilfelli í vil, þá koma alþjóðalög til sögunnar því málinu mætti þá vísa til Evrópudómsstólsins. Tíunda grein Mannréttindasáttmála Evrópu segir m.a.: 1. Sérhver maður á rétt til tjáningarfrelsis. Sá réttur skal einnig ná yfir frelsi til að hafa skoðanir, taka við og skila áfram upplýsingum og hugmyndum heima og erlendis án afskipta stjórnvalda... 2. Þar sem af réttindum þessum leiða skyldur og ábyrgð er heimilt að þau séu háð þeim formsreglum, skilyrðum, takmörkunum eða viðurlögum sem lög mæla fyrir um og nauðsyn ber til í lýðræðislegu þjóðfélagi vegna þjóðaröryggis, landvarna eða almannaheilla, til þess að firra glundroða eða glæpum, til verndar heilsu eða siðgæði manna, mannorði eða réttindum... Ég bendi sérstaklega á orðalagið í grein 10.2 um verndun siðgæðis og réttinda þegna, en til þess hafa hin íslensku jafnréttislög einmitt verið sett. Talsvert mörg mál hafa farið fyrir Evrópudómstólinn útfrá þessari grein og ég tel að í þessu tilfelli myndi málið klárlega verða dæmt sækjanda í vil. Þó að ofangreindur rökstuðningur sýni fram á að herferð Coke Zero sé mannréttindabrot samkvæmt Evrópulögum, þá brýtur hún einnig gegn fjölda annarra alþjóðlegra sáttmála og má þar helst nefna: Sáttmála Sameinuðu þjóðanna (málsgrein 2 í formála, grein 1, 13, 55 og 76), Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna (greinar 1,2 og 7), Alþjóðlega sáttmálann um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi (grein 2, 20 og 26) og Kvennasáttmálann (greinar 1, 2 og 5). Mig langar einnig að skoða málið frá siðferðilegu sjónarhorni. Þú útskýrir í svari þínu að herferðin byggi á erlendri fyrirmynd og hef ég einmitt kynnt mér þá herferð (sérstaklega hér í Bretlandi þar sem ég bý). Í fyrsta lagi þá fer breska herferðin hvergi jafnlangt yfir strikið og sú íslenska (frasann „af hverju ekki konur með ZERO skoðanir“ hef ég t.d. hvergi séð annars staðar en á Íslandi). Í öðru lagi þá réttlætir uppruni herferðarinnar ekki innihald hennar. Hvert land hefur ákveðin lög og sem betur fer er Ísland framarlega á merinni hvað varðar jafnréttislög. Herferðin brýtur íslensk lög, algerlega óháð því hvernig hún hefur gengið erlendis (en víða hefur henni verið mótmælt). Í svari þínu við kvörtun minni segir þú: „Herferðin á að vera góðlátlegt grín um hvernig lífið væri ef það væri aðeins einfaldara og er þema herferðarinnar hvernig góðir hlutir gætu verið betri ef þeim fylgdu engar afleiðingar“. Samkvæmt þessu má skilja staðhæfinguna „af hverju ekki konur með ZERO skoðanir“ sem svo að skoðanir séu þær slæmu „afleiðingar“sem fylgja þeim annars „góða hlut“ konum. Þarf ég virkilega að útskýra nánar fyrir þér Stefán af hverju þessi herferð er ólögleg, siðlaus og markaðsleg sjálfsmorðstilraun? Væri betra að láta hér við sitja og sættast á þá staðreynd að landið okkar er komið lengra en svo á hinni þróunarlegu mannréttindabraut en að slík aðför að einhverjum þjóðfélagshóp líðist? Eða finnst þér kannski að ennþá lengra mætti ganga: „af hverju ekki kynlíf með ZERO samþykki?“ er þessi staðhæfing líka góðlátlegt grín? Af hverju ekki? Ég er viss um að þú ert greindur og vel gerður maður Stefán og ég hvet þig til að gera einn einfaldan hlut. Sestu niður og lestu „góðlátlega grínið“ um konur sem er í þessari herferð og segðu mér á hvaða tímapunkti þú hlærð mest. Höfundur er meistaranemi í mannréttindum við University of London. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson Skoðun Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Halldór 23.8.2025 Halldór Skoðun Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Herferð Vífilfells fyrir Coke Zero brýtur íslensk landslög, en 18. grein laga um jafnan rétt og stöðu kynjanna segir: „Auglýsandi, og sá sem hannar eða birtir auglýsingu, skal sjá til þess að auglýsingin sé öðru kyninu ekki til minnkunar, lítilsvirðingar eða stríði gegn jafnri stöðu og jafnrétti kynjanna á nokkurn hátt“. Það þarf vart að útskýra hvernig herferð sem inniheldur eftirfarandi frasa brýtur þessi lög: Af hverju ekki konur með zero skoðanir? Af hverju ekki konur með zero bílpróf? Af hverju ekki kynlíf með zero forleik? Af hverju ekki 2 kærustur með zero afbrýðisemi? Af hverju ekki kærustur með zero er ég feit í þessu? Herferðin hlutgerir konur út frá fordómafullum staðalímyndum, svo ekki sé minnst á hversu lítillækkandi hún er fyrir karlmenn. Sóley Tómasdóttur hyggst kæra herferðina, en ég deili undrun hennar á því að það hafi ekki verið gert fyrr. Sjálf hef ég lagt fram kæru til Siðanefndar SÍA. Snúum okkur að alþjóðalögum. Algeng skilgreining á hugtakinu hate speech er: Orðræða sem gengur út á að gera lítið úr, ógna eða hóta fordómafullum aðgerðum gegn manneskju eða hóp fólks vegna kynþáttar, kyns, aldurs, uppruna, trúar, kynhneigðar, fötlunar o.s.frv. Herferð Coke Zero fellur undir þessa skilgreiningu þar sem inntak hennar gerir viljandi lítið úr konum. Þegar kæra hefur borist íslenskum dómstólum verður herferðin annaðhvort dæmd brotleg eða ekki. Ef hún verður dæmd sem brot er það klárlega staðfesting á því að hún flokkast undir ofanritaða skilgreiningu á „hate speech“. Verði herferðin ekki dæmd brotleg (sennilega myndu lög um málfrelsi vera sterkust herferðinni til varnar) þá væri hægt að áfrýja til hæstaréttar. Ef sá dómstóll myndi einnig dæma Vífilfelli í vil, þá koma alþjóðalög til sögunnar því málinu mætti þá vísa til Evrópudómsstólsins. Tíunda grein Mannréttindasáttmála Evrópu segir m.a.: 1. Sérhver maður á rétt til tjáningarfrelsis. Sá réttur skal einnig ná yfir frelsi til að hafa skoðanir, taka við og skila áfram upplýsingum og hugmyndum heima og erlendis án afskipta stjórnvalda... 2. Þar sem af réttindum þessum leiða skyldur og ábyrgð er heimilt að þau séu háð þeim formsreglum, skilyrðum, takmörkunum eða viðurlögum sem lög mæla fyrir um og nauðsyn ber til í lýðræðislegu þjóðfélagi vegna þjóðaröryggis, landvarna eða almannaheilla, til þess að firra glundroða eða glæpum, til verndar heilsu eða siðgæði manna, mannorði eða réttindum... Ég bendi sérstaklega á orðalagið í grein 10.2 um verndun siðgæðis og réttinda þegna, en til þess hafa hin íslensku jafnréttislög einmitt verið sett. Talsvert mörg mál hafa farið fyrir Evrópudómstólinn útfrá þessari grein og ég tel að í þessu tilfelli myndi málið klárlega verða dæmt sækjanda í vil. Þó að ofangreindur rökstuðningur sýni fram á að herferð Coke Zero sé mannréttindabrot samkvæmt Evrópulögum, þá brýtur hún einnig gegn fjölda annarra alþjóðlegra sáttmála og má þar helst nefna: Sáttmála Sameinuðu þjóðanna (málsgrein 2 í formála, grein 1, 13, 55 og 76), Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna (greinar 1,2 og 7), Alþjóðlega sáttmálann um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi (grein 2, 20 og 26) og Kvennasáttmálann (greinar 1, 2 og 5). Mig langar einnig að skoða málið frá siðferðilegu sjónarhorni. Þú útskýrir í svari þínu að herferðin byggi á erlendri fyrirmynd og hef ég einmitt kynnt mér þá herferð (sérstaklega hér í Bretlandi þar sem ég bý). Í fyrsta lagi þá fer breska herferðin hvergi jafnlangt yfir strikið og sú íslenska (frasann „af hverju ekki konur með ZERO skoðanir“ hef ég t.d. hvergi séð annars staðar en á Íslandi). Í öðru lagi þá réttlætir uppruni herferðarinnar ekki innihald hennar. Hvert land hefur ákveðin lög og sem betur fer er Ísland framarlega á merinni hvað varðar jafnréttislög. Herferðin brýtur íslensk lög, algerlega óháð því hvernig hún hefur gengið erlendis (en víða hefur henni verið mótmælt). Í svari þínu við kvörtun minni segir þú: „Herferðin á að vera góðlátlegt grín um hvernig lífið væri ef það væri aðeins einfaldara og er þema herferðarinnar hvernig góðir hlutir gætu verið betri ef þeim fylgdu engar afleiðingar“. Samkvæmt þessu má skilja staðhæfinguna „af hverju ekki konur með ZERO skoðanir“ sem svo að skoðanir séu þær slæmu „afleiðingar“sem fylgja þeim annars „góða hlut“ konum. Þarf ég virkilega að útskýra nánar fyrir þér Stefán af hverju þessi herferð er ólögleg, siðlaus og markaðsleg sjálfsmorðstilraun? Væri betra að láta hér við sitja og sættast á þá staðreynd að landið okkar er komið lengra en svo á hinni þróunarlegu mannréttindabraut en að slík aðför að einhverjum þjóðfélagshóp líðist? Eða finnst þér kannski að ennþá lengra mætti ganga: „af hverju ekki kynlíf með ZERO samþykki?“ er þessi staðhæfing líka góðlátlegt grín? Af hverju ekki? Ég er viss um að þú ert greindur og vel gerður maður Stefán og ég hvet þig til að gera einn einfaldan hlut. Sestu niður og lestu „góðlátlega grínið“ um konur sem er í þessari herferð og segðu mér á hvaða tímapunkti þú hlærð mest. Höfundur er meistaranemi í mannréttindum við University of London.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar