Fastir pennar

Dýrkeypt vaxtahækkun Seðlabankans

Það hlýtur að fara hrollur um marga sveitarstjórnarmenn og verkalýðsforingja á landsbyggðinni vegna fjöldauppsagna verkafólks hjá sjávarútvegsfyrirtækjum víða um land. Svo til á hverjum degi í síðustu viku var tilkynnt um uppsagnir fjölda manna, einkum hjá rækjuvinnslufyrirtækjum. Hjá þeim fer saman hátt gengi krónunnar, sem veldur því að sífellt minna hefur fengist fyrir útflutningsframleiðsluna í íslenskum krónum auk sölutregðu á rækjumörkuðum, og hátt verð á hráefninu. Allt þetta veldur því að fyrirtækin eiga sífellt erfiðara með að láta enda ná saman, og ef þau hafa ekki einhverja aðra framleiðslu til að styðja við grein sem rekin er með tapi, verða þau að grípa til uppsagna. Að öðrum kosti fara fyrirtækin í þrot. Guðmundur Kristjánsson, forstjóri Brims á Akureyri, eins stærsta útgerðarfyrirtækis landsins, segir í viðtali við Fréttablaðið á laugardag: "Hagstjórnin er eins arfavitlaus og hægt er að hugsa sér." Hann segir vandann heimatilbúinn, því ríkið eigi bæði Íbúðalánasjóð, sem dæli út peningum og Seðlabankann. Hann telur að stýrivaxtahækun Seðlabankans sem tilkynnt var fyrir helgi, eigi enn eftir að styrkja gengi krónunnar. "Þetta leggur útflutningsgreinarnar í rúst. Afleiðingarnar koma bara ekki í ljós alveg strax, en þær verða mjög alvarlegar til lengri tíma litið. Á næstu misserum dregst bara hægt og rólega saman útflutningur á Íslandi og verður mjög erfitt að ná honum upp aftur" sagði Guðmundur ennfremur í viðtalinu við Fréttablaðið. Þarna talar einn reyndasti útgerðarmaður landsins, sem er með mjög umsvifamikinn rekstur. Hún er ekki falleg myndin sem hann dregur upp af framtíðarþróun aðal útflutningsgreinarinnar - sjávarútvegsins. Aðrir sem eiga mikið undir gengi krónunnar, taka undir með Guðmundi ,eins og stór ferðaþjónustufyrirtæki. Ferðaþjónustan hefur verið talin vaxtarbroddurinn í íslensku atvinnulífi, og þeir sem búa á landsbyggðinni hafa horft mjög til hennar, ekki síst vegna síminnkandi umsvifa í landbúnaði. Það er ljóst að mörg ferðaþjónustufyrirtæki bera mjög skarðan hlut frá borði í sumar, og spurning um framtíð margra þeirra. Ferðaþjónustan þarf að gefa út verðskrár um þetta leyti fyrir næsta sumar, og telja margir líklegt að fyrirtæki neyðist til að gefa erlendum ferðaskrifstofum upp verð í íslenskum krónum til að koma í veg fyrir enn meira tap á næsta ári. Hækkun stýrivaxta Seðlabankans sem tekur gildi í vikunni, var meiri en margir spáðu, og viðbrögð markaðarins voru þau að krónan styrktist enn frekar. Þegar saman fer vaxtahækkun og styrking krónunnar er útlitið ekki bjart fyrir útflutningsatvinnuvegina. Fyrir sumar greinar þýðir þetta ekki annað en lokun fyrirtækja, og þá er það spurning hvort Seðlabankinn kaupir það ekki allt of dýru verði að halda verðbólgunni niðri .





×