"Bara helgisaga“ Davíð Þór Jónsson skrifar 24. desember 2011 06:00 Sennilega hefur engin flökkusaga farið eins víða og sagan af fæðingu Jesú. Jólaguðspjallið er löngu orðið snar þáttur af íslenskum jólum og þar af leiðandi menningu okkar. Aftansöngurinn í útvarpinu er ómissandi í jólahaldi margra heimila og skólar setja gjarnan upp helgileiki þar sem fyrsta setningin er oftar en ekki: „En það bar til um þessar mundir að boð kom frá Ágústusi keisara að skrásetja skyldi alla heimsbyggðina." Þegar þessi setning hljómar í útvarpinu á aðfangadagskvöld þýðir hún í raun: „Jólin eru komin." Sumum finnst það varpa rýrð á þessa frásögn að engar heimildir utan Nýja testamentisins skuli greina frá því að boð af þessu tagi hafi komið frá Ágústusi keisara um þessar mundir. Reyndar má stórefa að hin sögulega persóna, Jesús frá Nasaret, hafi í raun fæðst í Betlehem í Júdeu. Staðsetningin þjónar líklega fyrst og fremst þeim tilgangi að sýna að í Jesú hafi ræst messíasarspádómur Míka (5.1). En messías Míka var hinn hefðbundni messías klassísks gyðingdóms; veraldlegur konungur. Míka hafði ógeð á „stjórnmálastétt" síns tíma. Þess vegna þurfti foringja sem var ómengaður af spillingu hirðarinnar í Jerúsalem, nýjan gullaldarleiðtoga, nýjan Davíð konung. Messíasinn skyldi því koma frá borg Davíðs – ekki Jerúsalem. Betlehem táknaði ferska vinda, „nýtt blóð". Vegna þess hve sagnfræðilegum áreiðanleika jólaguðspjallsins virðist vera áfátt hef ég heyrt fullyrt að það sé bara helgisaga. Í mínum huga er orðasambandið „bara helgisaga" aftur á móti þversögn. Eins mætti kalla alla sögu, listir og menningu mannkynsins „bara alla sögu, listir og menningu mannkynsins", bróðurþel og náungakærleika „bara bróðurþel og náungakærleika" og sjálfan tilgang lífsins „bara sjálfan tilgang lífsins". Helgisaga miðlar ekki þurrum sagnfræðilegum staðreyndum á borð við ártöl, dagsetningar og staðsetningar, heldur er hún táknræn og þrungin trúarlegri merkingu. Jólaguðspjallið geymir þannig eilífan, andlegan sannleika, en ekki sagnfræðilegan raunveruleika. Þrír vitringar, fulltrúar mannlegrar visku og þekkingar úr öllum heimshornum (þau voru þrjú í Ísrael til forna) leggja heiminn að fótum frelsarans í formi gjafa. Guð sendir þeim lægst settu í samfélaginu þessi skilaboð: „Verið óhræddir." Frelsari er fæddur. Vonin er komin í heiminn. Lífið hefur tilgang. Guð elskar þig. Gleðileg jól. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Þór Jónsson Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson Skoðun
Sennilega hefur engin flökkusaga farið eins víða og sagan af fæðingu Jesú. Jólaguðspjallið er löngu orðið snar þáttur af íslenskum jólum og þar af leiðandi menningu okkar. Aftansöngurinn í útvarpinu er ómissandi í jólahaldi margra heimila og skólar setja gjarnan upp helgileiki þar sem fyrsta setningin er oftar en ekki: „En það bar til um þessar mundir að boð kom frá Ágústusi keisara að skrásetja skyldi alla heimsbyggðina." Þegar þessi setning hljómar í útvarpinu á aðfangadagskvöld þýðir hún í raun: „Jólin eru komin." Sumum finnst það varpa rýrð á þessa frásögn að engar heimildir utan Nýja testamentisins skuli greina frá því að boð af þessu tagi hafi komið frá Ágústusi keisara um þessar mundir. Reyndar má stórefa að hin sögulega persóna, Jesús frá Nasaret, hafi í raun fæðst í Betlehem í Júdeu. Staðsetningin þjónar líklega fyrst og fremst þeim tilgangi að sýna að í Jesú hafi ræst messíasarspádómur Míka (5.1). En messías Míka var hinn hefðbundni messías klassísks gyðingdóms; veraldlegur konungur. Míka hafði ógeð á „stjórnmálastétt" síns tíma. Þess vegna þurfti foringja sem var ómengaður af spillingu hirðarinnar í Jerúsalem, nýjan gullaldarleiðtoga, nýjan Davíð konung. Messíasinn skyldi því koma frá borg Davíðs – ekki Jerúsalem. Betlehem táknaði ferska vinda, „nýtt blóð". Vegna þess hve sagnfræðilegum áreiðanleika jólaguðspjallsins virðist vera áfátt hef ég heyrt fullyrt að það sé bara helgisaga. Í mínum huga er orðasambandið „bara helgisaga" aftur á móti þversögn. Eins mætti kalla alla sögu, listir og menningu mannkynsins „bara alla sögu, listir og menningu mannkynsins", bróðurþel og náungakærleika „bara bróðurþel og náungakærleika" og sjálfan tilgang lífsins „bara sjálfan tilgang lífsins". Helgisaga miðlar ekki þurrum sagnfræðilegum staðreyndum á borð við ártöl, dagsetningar og staðsetningar, heldur er hún táknræn og þrungin trúarlegri merkingu. Jólaguðspjallið geymir þannig eilífan, andlegan sannleika, en ekki sagnfræðilegan raunveruleika. Þrír vitringar, fulltrúar mannlegrar visku og þekkingar úr öllum heimshornum (þau voru þrjú í Ísrael til forna) leggja heiminn að fótum frelsarans í formi gjafa. Guð sendir þeim lægst settu í samfélaginu þessi skilaboð: „Verið óhræddir." Frelsari er fæddur. Vonin er komin í heiminn. Lífið hefur tilgang. Guð elskar þig. Gleðileg jól.
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun