Hvað ræður för í vaxtapíningunni hér? Óli Kristján Ármannsson skrifar 7. janúar 2009 00:01 Enn ríkir algjör óvissa um efnahagslega framtíð þjóðarinnar og hvaða stefnu skuli taka til lengri tíma litið. Fyrirtæki landsins berjast við að halda lífinu í umhverfi gjaldeyrishafta og einhverra hæstu stýrivaxta á byggðu bóli. Engan þarf að undra þótt margir séu orðnir langeygir eftir umhverfi þar sem heimili og fyrirtæki geta gert áætlanir til lengri tíma án öfgasveiflna í gengisþróun og kostnaðar vegna verðbólguskota. Í þeim löndum sem við höfum borið okkur saman við hafa stýrivextir sjaldan eða aldrei verið lægri og í hagstjórn er lagt allt kapp á að ekki verði stöðnun í efnahagslífinu. Ein af röksemdum þess að hækka hér stýrivexti í 18 prósent var að fyrirbyggja fjármagnsflótta þegar krónan yrði sett á flot. Hér er hins vegar enn viðhaldið þrúgandi aðstæðum vaxtapíningar jafnvel þó svo, líkt og Viðskiptaráð Íslands hefur réttilega bent á, að hátt stýrivaxtastig þjóni „ekki lengur því hlutverki að halda fjármagni inni í hagkerfinu þar sem nýsett gjaldeyrislög fyrirbyggja fjármagnsflutninga að nær öllu leyti". Viðskiptaráð hefur lagt til að Seðlabankinn fari að fordæmi seðlabanka annarra ríkja og lækki stýrivexti sína til að liðka fyrir aðlögun hagkerfisins. Atvinnulífið hefur yfir mestallt hávaxtaskeið Seðlabanka Íslands kallað á lægri vexti og undir það ákall er sem fyrr óhætt að taka. Í ljósi atburða síðustu mánaða verður átakanlega ljóst að kröftum Seðlabankans hefði síðustu misseri líkast til verið betur varið í að huga að fjármálastöðugleika og hlutverki sínu sem lánveitandi bankanna til þrautavara en í fyrirfram töpuðum þensluslag í umhverfi þar sem aðgengi að erlendu lánsfjármagni á allt öðrum vöxtum var nánast óheft. Sú spurning hlýtur því að vakna af hverju stýrivöxtum sé hér haldið jafnháum og raun ber vitni, jafnvel þótt hér hafi verið leidd í lög gjaldeyrishöft, að því er virðist til lengri tíma. Gjaldeyrishöftin gera um leið út um alla von um að hér verði hægt að laða að erlent fjármagn til verka og verði þau viðvarandi er ljóst að hrekjast munu úr landi mörg stöndugustu fyrirtæki þjóðarinnar sem umsvif hafa á alþjóðavísu. Vonandi er hátt vaxtastig samt vísbending um að gjaldeyrishöft eigi að vera skammvinn, enda þurfi þá enn háa vexti til að draga úr fjármagnsflótta. Um leið er þetta þá vísbending um að á næstu vikum eigi að taka af skarið um hvert skuli stefna í peningamálum þjóðarinnar. Án skýrrar og trúverðugrar stefnu í efnahagsmálum þjóðarinnar er vonlítið að hægt verði að aflétta gjaldeyrishöftum. En eftir hverju er þá beðið? Verkefnin liggja fyrir (og hafa gert lengi) og stendur upp á fólkið sem kosið hefur verið til að leiða þjóðina að leysa þau. Þegar fram líða stundir er ekki ólíklegt að fólk furði sig á öllum þeim tíma sem menn leyfa sér að taka í að leysa jafnmikilvæg mál og hversu miklu er hætt til, meðan þess er beðið að leystar verði innanflokksflækjur stjórnmálaflokka. Við aðstæður sem þessar verður að skera á hnútinn. Ef til vill verður það ekki gert nema að þjóðin fái lýst vilja sínum beint í kosningum og ríður þá á að gera það sem fyrst. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Óli Kr. Ármannsson Mest lesið Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Halldór 02.08.2025 Halldór Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun Fólkið í flokknum Helgi Áss Grétarsson Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun
Enn ríkir algjör óvissa um efnahagslega framtíð þjóðarinnar og hvaða stefnu skuli taka til lengri tíma litið. Fyrirtæki landsins berjast við að halda lífinu í umhverfi gjaldeyrishafta og einhverra hæstu stýrivaxta á byggðu bóli. Engan þarf að undra þótt margir séu orðnir langeygir eftir umhverfi þar sem heimili og fyrirtæki geta gert áætlanir til lengri tíma án öfgasveiflna í gengisþróun og kostnaðar vegna verðbólguskota. Í þeim löndum sem við höfum borið okkur saman við hafa stýrivextir sjaldan eða aldrei verið lægri og í hagstjórn er lagt allt kapp á að ekki verði stöðnun í efnahagslífinu. Ein af röksemdum þess að hækka hér stýrivexti í 18 prósent var að fyrirbyggja fjármagnsflótta þegar krónan yrði sett á flot. Hér er hins vegar enn viðhaldið þrúgandi aðstæðum vaxtapíningar jafnvel þó svo, líkt og Viðskiptaráð Íslands hefur réttilega bent á, að hátt stýrivaxtastig þjóni „ekki lengur því hlutverki að halda fjármagni inni í hagkerfinu þar sem nýsett gjaldeyrislög fyrirbyggja fjármagnsflutninga að nær öllu leyti". Viðskiptaráð hefur lagt til að Seðlabankinn fari að fordæmi seðlabanka annarra ríkja og lækki stýrivexti sína til að liðka fyrir aðlögun hagkerfisins. Atvinnulífið hefur yfir mestallt hávaxtaskeið Seðlabanka Íslands kallað á lægri vexti og undir það ákall er sem fyrr óhætt að taka. Í ljósi atburða síðustu mánaða verður átakanlega ljóst að kröftum Seðlabankans hefði síðustu misseri líkast til verið betur varið í að huga að fjármálastöðugleika og hlutverki sínu sem lánveitandi bankanna til þrautavara en í fyrirfram töpuðum þensluslag í umhverfi þar sem aðgengi að erlendu lánsfjármagni á allt öðrum vöxtum var nánast óheft. Sú spurning hlýtur því að vakna af hverju stýrivöxtum sé hér haldið jafnháum og raun ber vitni, jafnvel þótt hér hafi verið leidd í lög gjaldeyrishöft, að því er virðist til lengri tíma. Gjaldeyrishöftin gera um leið út um alla von um að hér verði hægt að laða að erlent fjármagn til verka og verði þau viðvarandi er ljóst að hrekjast munu úr landi mörg stöndugustu fyrirtæki þjóðarinnar sem umsvif hafa á alþjóðavísu. Vonandi er hátt vaxtastig samt vísbending um að gjaldeyrishöft eigi að vera skammvinn, enda þurfi þá enn háa vexti til að draga úr fjármagnsflótta. Um leið er þetta þá vísbending um að á næstu vikum eigi að taka af skarið um hvert skuli stefna í peningamálum þjóðarinnar. Án skýrrar og trúverðugrar stefnu í efnahagsmálum þjóðarinnar er vonlítið að hægt verði að aflétta gjaldeyrishöftum. En eftir hverju er þá beðið? Verkefnin liggja fyrir (og hafa gert lengi) og stendur upp á fólkið sem kosið hefur verið til að leiða þjóðina að leysa þau. Þegar fram líða stundir er ekki ólíklegt að fólk furði sig á öllum þeim tíma sem menn leyfa sér að taka í að leysa jafnmikilvæg mál og hversu miklu er hætt til, meðan þess er beðið að leystar verði innanflokksflækjur stjórnmálaflokka. Við aðstæður sem þessar verður að skera á hnútinn. Ef til vill verður það ekki gert nema að þjóðin fái lýst vilja sínum beint í kosningum og ríður þá á að gera það sem fyrst.
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun