Þjóðaratkvæði um stjórnarskrárbreytingar næsta haust Þorbjörn Þórðarson skrifar 4. janúar 2016 19:45 Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum. Mest lesið Blákaldur veruleiki blasir við Helgu Þórisdóttur Innlent Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Innlent „Við viljum vera í partíi þar til búið er að gubba á gólfið hjá okkur“ Innlent Netanyahu fastur milli steins og sleggju Erlent Vítisvist á Unglingaheimili ríkisins Innlent Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Innlent Fylgjast grannt með hraunflæðinu Innlent Áróður Kremlar teygir anga sína til Íslands Innlent Tveir skotnir til bana í Norrköping Erlent Fundi aflýst í allsherjar- og menntamálanefnd Innlent Fleiri fréttir Fylgjast grannt með nýrri sprungu innan varnargarðanna Ríkisstjórnarsamstarfið í húfi að frumvarpið fari í gegn Tekist á um útlendingamálin og brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Hagsmunir barna ekki „tromp spil“ og niðurstaða umboðsmanns ótæk Von á bráðabirgðaniðurstöðu úr krufningu í þessari viku Skeiða- og Gnúpverjahreppur enn Skeiða- og Gnúpverjahreppur „Við viljum vera í partíi þar til búið er að gubba á gólfið hjá okkur“ Áróður Kremlar teygir anga sína til Íslands Fundi aflýst í allsherjar- og menntamálanefnd Blákaldur veruleiki blasir við Helgu Þórisdóttur Sjö af hverjum tíu Íslendingum í yfirþyngd eða offitu Vilja samstarf við Norðurlöndin vegna fólks sem vill ekki fara Vítisvist á Unglingaheimili ríkisins Fylgjast grannt með hraunflæðinu Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Fínt að það séu ekki bara „kallaforsetar“ Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Sjá meira
Stjórnarskrárnefnd stefnir að því að skila tilbúnu frumvarpi til breytinga á stjórnarskránni áður en Alþingi kemur saman 18. janúar næstkomandi. Stefnt er að því að sjálfstæð þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um frumvarpið í haust. Ekki er stefnt að því lengur að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um frumvarpið samhliða forsetakosningum næsta sumar þar sem of lítill tími er til stefnu fyrir þingið að fjalla um frumvarpið eigi það að nást.Nefndin hefur í yfirstandandi vinnu skoðað fjögur ný ákvæði. Nýtt auðlindaákvæði, ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur, ákvæði um valdframsal til alþjóðlegra stofnana og ákvæði um umhverfisvernd. Unnið hefur verið eftir því markmiði að ná að ljúka gerð frumvarps til breytinga á stjórnarskránni áður en þetta kjörtímabil er úti svo nýta megi tímabundna heimild sem sett var inn í stjórnarskrána fyrir síðustu þingkosningar um að heimilt sé fram til 30. apríl 2017 að breyta stjórnarskránni í þjóðaratkvæðagreiðslu samþykki Alþingi frumvarp um breytingarnar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu er texti auðlindákvæðis tilbúinn. Þá hefur stjórnarskrárnefnd náð samkomulagi um að það þurfi undirskriftir 15 prósent atkvæðisbærra manna til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu og að lágmarki 25 prósent þeirra sem eru á kjörskrá segi nei til að hún haldi gildi sínu. Undirskriftunum yrði þá skilað til þess ráðherra sem væri flutningsmaður frumvarpsins.Tvær leiðir til að kalla fram þjóðaratkvæðagreiðslu Stjórnarskrárnefnd hefur ekkert endurskoðað ákvæðin um forseta Íslands í yfirstandandi vinnu. Þetta þýðir að verði frumvarpið að veruleika verði uppi sú sérstaka og óvenjulega staða að tvær leiðir verði færar til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um lög sem Alþingi hefur samþykkt. Annars vegar með áskorunum til forsetans um að beita synjunarvaldi á grundvelli núgildandi 26. gr. stjórnarskrárinnar og hins vegar á grundvelli hins nýja ákvæðis. Gert er ráð fyrir að lög samþykkt frá Alþingi geti farið þessa leið með þeim undantekningum að fjárlög, skattalög og frumvörp til þess að framfylgja þjóðréttarlegum skuldbindingum væru undanskilin. Í þessu sambandi má nefna öll lagafrumvörp sem sprottin væru úr gerðum Evrópusambandsins sem falla undir EES-samninginn yrðu undanþegin þjóðaratkvæði. Á borðinu er hins vegar tillaga um að þingsályktanir vegna þjóðréttarlegra samninga geti farið í þjóðaratkvæðagreiðslur samkvæmt sömu aðferð og með því yrði vandinn vegna ESB gerða leystur en margar ESB-gerðir eru fyrst staðfestar á grundvelli heimildar í þingsályktun og svo fylgt eftir með lagabreytingum. Ef gerð í EES-samningnum krefst lagabreytinga og ákvörðun er staðfest á grundvelli heimildar í þingsályktun þarf alltaf að fylgja henni eftir með viðeigandi lagabreytingum til að gerð teljist innleidd á fullnægjandi hátt.Þingsályktanir sem hafi bein réttaráhrif fari í þjóðaratkvæði Í stjórnarskrárnefnd er deilt um það hvort þetta eigi líka að geta náð til annarra þingsályktunartillagna, til dæmis um rammáætlun og hugsanlega svokallaðala kerfisáætlun sem varðar línulagnir. Umræðan snýr efnislega að því hvort stjórnarskrárákvæði, sem heimilar þjóðaratkvæðagreiðslu að undangenginni söfnun undirskrifta 15 prósent atkvæðisbærra manna, eigi að ná til allra þingsályktunartillagna sem hafa bein réttaráhrif. Þá greinir nefndarmenn á um hvort tímabært sé að ljúka gerð ákvæðis um framsal á valdi til alþjóðlegra stofnana. Þá er ennþá ýmislegt ófrágengið varðandi orðalag ákvæðis um umhverfisvernd. Stjórnarskrárnefnd mun skila tillögu í formi frumvarps til forsætisráðherra. Rætt hefur verið um að í framhaldinu muni fomenn allra flokkanna flytja frumvarp til nýrra stjórnskipunarlaga á þingi. Nefndarmenn vilja ganga þannig frá málum að frumvarpið lendi ekki í ágreiningi á síðari stigum en nefndin vill hafa sterkt bakland allra þingflokka fyrir sameiginlegri niðurstöðu áður en hún lýkur störfum.
Mest lesið Blákaldur veruleiki blasir við Helgu Þórisdóttur Innlent Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Innlent „Við viljum vera í partíi þar til búið er að gubba á gólfið hjá okkur“ Innlent Netanyahu fastur milli steins og sleggju Erlent Vítisvist á Unglingaheimili ríkisins Innlent Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Innlent Fylgjast grannt með hraunflæðinu Innlent Áróður Kremlar teygir anga sína til Íslands Innlent Tveir skotnir til bana í Norrköping Erlent Fundi aflýst í allsherjar- og menntamálanefnd Innlent Fleiri fréttir Fylgjast grannt með nýrri sprungu innan varnargarðanna Ríkisstjórnarsamstarfið í húfi að frumvarpið fari í gegn Tekist á um útlendingamálin og brýnt að breyta fyrirkomulagi forsetakjörs Hagsmunir barna ekki „tromp spil“ og niðurstaða umboðsmanns ótæk Von á bráðabirgðaniðurstöðu úr krufningu í þessari viku Skeiða- og Gnúpverjahreppur enn Skeiða- og Gnúpverjahreppur „Við viljum vera í partíi þar til búið er að gubba á gólfið hjá okkur“ Áróður Kremlar teygir anga sína til Íslands Fundi aflýst í allsherjar- og menntamálanefnd Blákaldur veruleiki blasir við Helgu Þórisdóttur Sjö af hverjum tíu Íslendingum í yfirþyngd eða offitu Vilja samstarf við Norðurlöndin vegna fólks sem vill ekki fara Vítisvist á Unglingaheimili ríkisins Fylgjast grannt með hraunflæðinu Arnar Þór ýjar að stofnun nýs stjórnmálaflokks Selenskí óskar Höllu Tómasdóttur til hamingju Harmar atvik þar sem konu var sagt að hún væri búin að kjósa Notkun Íslendinga á ADHD-lyfjum þrefaldaðist á tíu árum Fínt að það séu ekki bara „kallaforsetar“ Seinkun á tölum ekki að ástæðulausu Nýr forseti, kjörsókn sú besta í 28 ár og mat kjósenda Óskar Höllu til hamingju: „Þú verður góður forseti“ Svona var ávarp nýkjörinnar Höllu Tómasdóttur Ríkisstjórnin á erfiða daga fyrir höndum Þrjár efstu með 75 prósent atkvæða Niðurstöður talningar: Kjörsókn með besta móti Fyrsti karlmakinn á Bessastöðum: „Draumaútkoman varð að veruleika” Neðstu sex fengu samanlagt rúm þrjú þúsund atkvæði Dauðþreyttur Jón eyddi átta milljónum króna Ávarpaði stuðningsmenn af svölunum Sjá meira