Jökulvatn yrði níu klukkustundir að Ásbyrgi

Skjálftavirknin í Bárðarbungu hefur nú færst að mestu yfir á línu með norðaustlæga stefnu, undir norðaustanverðum Dyngjujökli og ef kæmi til eldgoss á þessu svæði gæti orðið um að ræða sprungugos undir jöklinum. Vatnavárhópur Veðurstofu Íslands telur að bræðsluvatn myndi þá renna jafnóðum undan 150 til 600 metra þykkum jöklinum og valda flóði í Jökulsá á Fjöllum.

Hópurinn leiðir líkur að því að ferðatími bræðsluvatns frá gosstað að jökuljaðri væri 1 til 1,5 klukkustund og líkleg stærð hlaups væri á bilinu 5.000 til 20.000 rúmmetrar á sekúndu. Frá gosstað niður að Herðubreiðarlindum væri líklegur ferðatími 4,5 klukkustundir, niður að brúnni á Jökulsá við Grímsstaði sjö klukkustundir og niður undir Ásbyrgi um níu klukkustundir.

Vegna frétta af því að allstór svæði umhverfis Jökulsá gætu farið undir vatn ef til stórhlaups kæmi af völdum eldsumbrota, auk þess sem brúm á ánni væri hætta búin telur Vatnavárhópurinn rétt að benda á að hlaup í Jökulsá á Fjöllum hafa verið mjög mismunandi að stærð. Þau hafi verið allt frá forsögulegum hamfaraflóðum, sem mynduðu Jökulsárgljúfur og Ásbyrgi, niður í minni­hátt­ar hlaup. Taldar eru þó mjög litlar líkur á gosi sem leiða mundi til hamfarahlaups af stærðinni 100 til 200 þúsund rúmmetrar á sekúndu.

Þrjár ald­ir eru liðnar frá um­tals­verðu hlaupi í ánni. Í sögu­legu sam­hengi eru nefnd dæmi um hlaup í ánni á 15., 17. og 18. öld sem ollu tjóni í Keldu­hverfi og Öxarf­irði, og eru sum hlaup­in sögð hafa náð vest­ur í Vík­inga­vatn í Keldu­hverfi. Nú sé hins veg­ar lands­lag á sönd­un­um inn af Ax­arf­irði breytt eft­ir Kröflu­elda á ár­un­um 1975 til 1984 og því lík­ur á að hlaup sem kæmi í dag myndi fylla í flest­ar lægðir sem eru á sand­in­um, til dæm­is Skjálfta­vatn.