Úrslitadagar í Lundúnum, Brussel og Belfast Þórir Guðmundsson skrifar 17. október 2019 21:00 Stuðningsmenn beggja hliða Brexit-deilunnar mótmæltu við Westminster í dag. Getty/NurPhoto Eftir að Boris Johnson forsætisráðherra Bretlands tilkynnti að samningur væri í höfn um útgöngu Bretlands úr Evrópusambandinu varð fljótt ljóst að hann hafði aðeins náð samkomulagi við Evrópusambandið, ekki eigin bandamenn heima fyrir. Meginágreiningurinn varðar Írland og hvernig hægt er að halda Norður-Írlandi í breska ríkjasambandinu án þess að koma upp eftirliti á landamærunum við írska lýðveldið og endurvekja þannig ágreiningsefni sem var miðlægt í hryllingi átakanna á Norður-Írlandi undir lok síðust aldar. Forystumenn lýðræðislega sambandsflokksins, DUP, voru fljótir í dag að lýsa því yfir að þeir styddu ekki samninginn eins og hann hefði verið kynntur fyrir þeim. Ástæðan er einföld. Tilvera flokksins byggir á þeirri afstöðu að Norður-Írland sé og verði um alla tíð hluti af Bretlandi. Samningurinn veikir böndin yfir Írlandshaf.Boris Johnson, forsætisráðherra Bretlands, tilkynnti í morgun að samningur við ESB væri í höfn.Getty/NurPhotoAð samræma hið ósamræmanlega Samningurinn sem tilkynntur var í dag reynir að samræma það sem virðist ósamræmanlegt: að írska eyjan verði eitt viðskipta- og tollasvæði án þess að það hafi áhrif á lagalega stöðu Norður-Írlands sem hluta af Bretlandi. Uppskriftin er að lagabókstafurinn kveði á um eitt en raunveruleikinn annað. Evrópusambandið vill geta framfylgt á Írlandi kröfum sem sambandið gerir til landbúnaðarafurða, neytendaverndar, öryggisstaðla og alls þess sem kveðið er á um í ESB-gerðunum, sem Íslendingar þekkja svo vel eftir 25 ár innan evrópska efnahagssvæðisins. Það er ekki hægt ef landamærin gagnvart Bretlandi (sumsé, Norður-Írlandi) eru opin. Bretar vilja hins vegar geta gert viðskiptasamninga við önnur ríki, og alveg sérstaklega Bandaríkin, sem munu kveða á um annað reglugerðarumhverfi. Svo dæmi sé tekið, þá þarf landamæri til að koma í veg fyrir að bandarískt nautakjöt, sem sumir kalla „sterakjöt“, flæði inn í Evrópusambandið í gegnum Norður-Írland. Aðgangur fyrir landbúnaðarafurðir verður mikilvægt atriði viðskiptasamnings sem breska stjórnin vonast til að gera í framtíðinni við Bandaríkjastjórn. Því verður hún að hafa frelsi til að hafa aðrar reglur í Bretlandi en gilda í Evrópusambandinu – og þá þarf hún að undanskilja Norður-Írland. Niðurstaðan, sem var samið um í dag, er að raunveruleg landamæragæsla fari fram í hafinu milli bresku eyjanna og hinnar írsku. Þetta er hin illræmda baktrygging, sem May samdi um en þingið felldi. Hún er hér komin til baka í eilítið öðru formi.Sambandssinnar ósannfærðir Sú niðurstaða er hins vegar óásættanleg fyrir stjórnmálamenn á Norður-Írlandi og alveg sérstaklega fyrir sambandssinnana í DUP sem hafa varið stjórn Íhaldsflokksins vantrausti á breska þinginu í Westminster. Því er lykilatriði í samningunum að norður-írska þingið í Stormont greiði atkvæði á fjögurra ára fresti um að samþykkja eða hafna tollafyrirkomulaginu. Evrópusambandið hafði efasemdir um að veita stjórnmálamönnum á Norður-Írlandi þannig neitunarvald um lykilatriði brexit-samnings en lét þó til leiðast. En til að flækja málin enn frekar þá hefur þingið í Stormont ekki setið í næstum þrjú ár vegna ósamkomulags flokkanna á Norður-Írlandi. Í samningnum frá Brussel segir að sitji þingið í Stormont ekki þegar kemur að því að greiða atkvæði þá jafngildi það því að samþykkt hafi verið að samningurinn haldi velli óbreyttur. Eitt lykilatriði friðarsamningsins á Norður-Írlandi frá 1998 er að aðilar hans geti hvorir um sig krafist þess að mál séu afgreidd samhljóða á norður-írska þinginu, það er með stuðningi allra deiluaðila á Norður-Írlandi. Þessi klásúla hefur verið notuð meðal annars til að koma í veg fyrir hjónabönd samkynhneigðra og aukið frelsi til fóstureyðinga. Það myndi gefa deiluaðilunum í Sinn Fein (sem vilja að Norður-Írland segi skilið við Bretlandi og sameinist Írlandi) og DUP neitunarvald um framhald baktryggingarinnar á fjögurra ára fresti.En samningurinn sem náðist í Brussel tekur á þessu og í honum er ákvæði um að í þessari atkvæðagreiðslu ráði einfaldur meirihluti. Það þýðir að DUP, til dæmis, getur ekki einn síns liðs fellt baktrygginguna þegar hún kemur til atkvæðagreiðslu, fyrst á árinu 2024, ef meirihluti á þinginu vill halda henni gangandi í fjögur ár í viðbót. Það eykur líkurnar á að fyrirkomulag, þar sem Norður-Írland er viðskiptalega séð nær því að vera í ESB en hluti af Bretlandi, haldi áfram um ókomna framtíð. Þessu á DUP erfitt með að kyngja.Arlene Foster er leiðtogi DUP.Getty/Dan KitwoodLaugardagur til lukku? Markmið samningamanna í Brussel undanfarna daga og sérstaklega í gærkvöldi og í dag var að útbúa pakka sem dugar samningaaðilunum sjálfum, stjórnvöldum í Bretlandi og Evrópusambandinu – og sem Boris Johnson getur komið í gegnum breska þingið. Samningamenn hafa skipst á um að segjast annað hvort vera hóflega bjartsýnir eða verulega svartsýnir um endanlegan árangur. Yfirlýsing forystumanna DUP um að þessi samningur dugi þeim ekki dregur verulega úr bjartsýninni. Á laugardag verður sjaldgæfur aukafundur í breska þinginu, þar sem hægt verður að greiða atkvæði um samninginn sem náðist í dag. Alsendis óvíst er hvernig sá fundur fer. Þar er hver höndin upp á móti annarri og háværar kröfur um að gera þann fyrirvara við að samþykkja samkomulagið að það verði sett í þjóðaratkvæðagreiðslu. Það vill Boris Johnson forsætisráðherra ekki sjá. Ljóst er að Johnson mun fram á laugardag leggja hart að forystumönnum DUP að styðja samninginn, vafalaust með tilboðum um rausnarlegan fjárhagslegan stuðning við Norður-Írland. Enn er þó engin leið að vita hvort sá stuðningur fæst – en þó er nokkuð víst að á laugardag kemur í ljós hvort Bretland fer úr Evrópusambandinu með skipulegum hætti eða hvort allt fer á hliðina einu sinni enn. Bretland Brexit Evrópusambandið Írland Norður-Írland Tengdar fréttir Nýr Brexit-samningur í höfn Forsætisráðherra Bretlands segir að nýr útgöngusamningur milli Bretlands og Evrópusambandsins sé í höfn. 17. október 2019 09:47 Enn á ný komið að ögurstund í Brexit-málum Brexit og samningaviðræður Breta og ESB verða allt um lykjandi á leiðtogafundi Evrópusambandsríkjanna sem hefst í dag. 17. október 2019 08:59 Óvíst hvort þingið samþykki nýja samninginn Skiptar skoðanir eru um nýjan samning um útgöngu Bretlands úr Evrópusambandinu. Óljóst er hvort þingið samþykki samninginn. Ef það gerist ekki þarf Boris Johnson forsætisráðherra að biðja um að útgöngu verði frestað. 17. október 2019 19:00 Mest lesið Stefna íslenska ríkinu vegna andláts tveggja ára dóttur Innlent „Ef ekkert breytist þá erum við að fara á hausinn“ Innlent Fjölskyldur birta myndskeið af blóðugum gíslum Hamas-liða Erlent Annar umdeildur fáni hékk við annað hús dómara Erlent Skipsbrak varpar ljósi á harmleik undan Vestfjörðum fyrir 72 árum Innlent Níu létust á framboðsfundi Erlent Tveir handteknir í tveimur aðskildum málum vegna ofbeldis í heimahúsi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Árás á tólf ára stúlku fór betur en á horfðist Innlent Kínverjar æfa innrás á Taívan Erlent Fleiri fréttir Kínverjar æfa innrás á Taívan Níu létust á framboðsfundi Fjölskyldur birta myndskeið af blóðugum gíslum Hamas-liða Annar umdeildur fáni hékk við annað hús dómara Höfða mál gegn hundrað lögregluþjónum vegna árásarinnar í Uvalde Boðar til kosninga í Bretlandi í sumar Saka Rússa um að skapa ótta á Eystrasalti Mikill eldur í höfuðstöðvum Novo Nordisk Lýsa hrikalegum aðstæðum í flugi Singapore Airlines: „Það var svo mikið öskrað“ Saka Ísraela um að misbeita lögum til þess að stöðva streymi frá Gasa Æðsti klerkurinn stýrði útför íranska forsetans Lætur líklega reyna aftur á þungunarrofsfrumvarpið Rússar sagðir hafa skotið geimvopni á sporbaug Ísraelar kalla sendiherrana heim frá Noregi, Írlandi og Spáni Búist við að Noregur viðurkenni Palestínu sem sjálfstætt ríki Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Kanna hvar Perry fékk ketamínið Æfa notkun „taktískra“ kjarnorkuvopna Íslendingur á meðal farþega í flugvélinni Þurfa ekki að rannsaka eiturtilræði við rússneskan andófsmann Vitnaleiðslum lokið án framburðar Trump Yfirvöld ábyrg fyrir dauða þúsunda einstaklinga sökum mengaðs blóðs Einn látinn eftir mikla ókyrrð í lofti Aldraður eðlisfræðingur sendur í gúlagið fyrir landráð „Stöðvið stuldinn“-fáni á lóð dómara eftir árásina á þinghúsið Mynd fer á flug í kjölfar tilrauna til að láta fjarlægja hana Biden segir Ísraela saklausa af ásökunum um þjóðarmorð Réttað yfir Hinrik XIII og öðrum leiðtogum valdaránstilraunar OpenAI hættir notkun raddar eftir inngrip lögmanna Johansson Sjá meira
Eftir að Boris Johnson forsætisráðherra Bretlands tilkynnti að samningur væri í höfn um útgöngu Bretlands úr Evrópusambandinu varð fljótt ljóst að hann hafði aðeins náð samkomulagi við Evrópusambandið, ekki eigin bandamenn heima fyrir. Meginágreiningurinn varðar Írland og hvernig hægt er að halda Norður-Írlandi í breska ríkjasambandinu án þess að koma upp eftirliti á landamærunum við írska lýðveldið og endurvekja þannig ágreiningsefni sem var miðlægt í hryllingi átakanna á Norður-Írlandi undir lok síðust aldar. Forystumenn lýðræðislega sambandsflokksins, DUP, voru fljótir í dag að lýsa því yfir að þeir styddu ekki samninginn eins og hann hefði verið kynntur fyrir þeim. Ástæðan er einföld. Tilvera flokksins byggir á þeirri afstöðu að Norður-Írland sé og verði um alla tíð hluti af Bretlandi. Samningurinn veikir böndin yfir Írlandshaf.Boris Johnson, forsætisráðherra Bretlands, tilkynnti í morgun að samningur við ESB væri í höfn.Getty/NurPhotoAð samræma hið ósamræmanlega Samningurinn sem tilkynntur var í dag reynir að samræma það sem virðist ósamræmanlegt: að írska eyjan verði eitt viðskipta- og tollasvæði án þess að það hafi áhrif á lagalega stöðu Norður-Írlands sem hluta af Bretlandi. Uppskriftin er að lagabókstafurinn kveði á um eitt en raunveruleikinn annað. Evrópusambandið vill geta framfylgt á Írlandi kröfum sem sambandið gerir til landbúnaðarafurða, neytendaverndar, öryggisstaðla og alls þess sem kveðið er á um í ESB-gerðunum, sem Íslendingar þekkja svo vel eftir 25 ár innan evrópska efnahagssvæðisins. Það er ekki hægt ef landamærin gagnvart Bretlandi (sumsé, Norður-Írlandi) eru opin. Bretar vilja hins vegar geta gert viðskiptasamninga við önnur ríki, og alveg sérstaklega Bandaríkin, sem munu kveða á um annað reglugerðarumhverfi. Svo dæmi sé tekið, þá þarf landamæri til að koma í veg fyrir að bandarískt nautakjöt, sem sumir kalla „sterakjöt“, flæði inn í Evrópusambandið í gegnum Norður-Írland. Aðgangur fyrir landbúnaðarafurðir verður mikilvægt atriði viðskiptasamnings sem breska stjórnin vonast til að gera í framtíðinni við Bandaríkjastjórn. Því verður hún að hafa frelsi til að hafa aðrar reglur í Bretlandi en gilda í Evrópusambandinu – og þá þarf hún að undanskilja Norður-Írland. Niðurstaðan, sem var samið um í dag, er að raunveruleg landamæragæsla fari fram í hafinu milli bresku eyjanna og hinnar írsku. Þetta er hin illræmda baktrygging, sem May samdi um en þingið felldi. Hún er hér komin til baka í eilítið öðru formi.Sambandssinnar ósannfærðir Sú niðurstaða er hins vegar óásættanleg fyrir stjórnmálamenn á Norður-Írlandi og alveg sérstaklega fyrir sambandssinnana í DUP sem hafa varið stjórn Íhaldsflokksins vantrausti á breska þinginu í Westminster. Því er lykilatriði í samningunum að norður-írska þingið í Stormont greiði atkvæði á fjögurra ára fresti um að samþykkja eða hafna tollafyrirkomulaginu. Evrópusambandið hafði efasemdir um að veita stjórnmálamönnum á Norður-Írlandi þannig neitunarvald um lykilatriði brexit-samnings en lét þó til leiðast. En til að flækja málin enn frekar þá hefur þingið í Stormont ekki setið í næstum þrjú ár vegna ósamkomulags flokkanna á Norður-Írlandi. Í samningnum frá Brussel segir að sitji þingið í Stormont ekki þegar kemur að því að greiða atkvæði þá jafngildi það því að samþykkt hafi verið að samningurinn haldi velli óbreyttur. Eitt lykilatriði friðarsamningsins á Norður-Írlandi frá 1998 er að aðilar hans geti hvorir um sig krafist þess að mál séu afgreidd samhljóða á norður-írska þinginu, það er með stuðningi allra deiluaðila á Norður-Írlandi. Þessi klásúla hefur verið notuð meðal annars til að koma í veg fyrir hjónabönd samkynhneigðra og aukið frelsi til fóstureyðinga. Það myndi gefa deiluaðilunum í Sinn Fein (sem vilja að Norður-Írland segi skilið við Bretlandi og sameinist Írlandi) og DUP neitunarvald um framhald baktryggingarinnar á fjögurra ára fresti.En samningurinn sem náðist í Brussel tekur á þessu og í honum er ákvæði um að í þessari atkvæðagreiðslu ráði einfaldur meirihluti. Það þýðir að DUP, til dæmis, getur ekki einn síns liðs fellt baktrygginguna þegar hún kemur til atkvæðagreiðslu, fyrst á árinu 2024, ef meirihluti á þinginu vill halda henni gangandi í fjögur ár í viðbót. Það eykur líkurnar á að fyrirkomulag, þar sem Norður-Írland er viðskiptalega séð nær því að vera í ESB en hluti af Bretlandi, haldi áfram um ókomna framtíð. Þessu á DUP erfitt með að kyngja.Arlene Foster er leiðtogi DUP.Getty/Dan KitwoodLaugardagur til lukku? Markmið samningamanna í Brussel undanfarna daga og sérstaklega í gærkvöldi og í dag var að útbúa pakka sem dugar samningaaðilunum sjálfum, stjórnvöldum í Bretlandi og Evrópusambandinu – og sem Boris Johnson getur komið í gegnum breska þingið. Samningamenn hafa skipst á um að segjast annað hvort vera hóflega bjartsýnir eða verulega svartsýnir um endanlegan árangur. Yfirlýsing forystumanna DUP um að þessi samningur dugi þeim ekki dregur verulega úr bjartsýninni. Á laugardag verður sjaldgæfur aukafundur í breska þinginu, þar sem hægt verður að greiða atkvæði um samninginn sem náðist í dag. Alsendis óvíst er hvernig sá fundur fer. Þar er hver höndin upp á móti annarri og háværar kröfur um að gera þann fyrirvara við að samþykkja samkomulagið að það verði sett í þjóðaratkvæðagreiðslu. Það vill Boris Johnson forsætisráðherra ekki sjá. Ljóst er að Johnson mun fram á laugardag leggja hart að forystumönnum DUP að styðja samninginn, vafalaust með tilboðum um rausnarlegan fjárhagslegan stuðning við Norður-Írland. Enn er þó engin leið að vita hvort sá stuðningur fæst – en þó er nokkuð víst að á laugardag kemur í ljós hvort Bretland fer úr Evrópusambandinu með skipulegum hætti eða hvort allt fer á hliðina einu sinni enn.
Bretland Brexit Evrópusambandið Írland Norður-Írland Tengdar fréttir Nýr Brexit-samningur í höfn Forsætisráðherra Bretlands segir að nýr útgöngusamningur milli Bretlands og Evrópusambandsins sé í höfn. 17. október 2019 09:47 Enn á ný komið að ögurstund í Brexit-málum Brexit og samningaviðræður Breta og ESB verða allt um lykjandi á leiðtogafundi Evrópusambandsríkjanna sem hefst í dag. 17. október 2019 08:59 Óvíst hvort þingið samþykki nýja samninginn Skiptar skoðanir eru um nýjan samning um útgöngu Bretlands úr Evrópusambandinu. Óljóst er hvort þingið samþykki samninginn. Ef það gerist ekki þarf Boris Johnson forsætisráðherra að biðja um að útgöngu verði frestað. 17. október 2019 19:00 Mest lesið Stefna íslenska ríkinu vegna andláts tveggja ára dóttur Innlent „Ef ekkert breytist þá erum við að fara á hausinn“ Innlent Fjölskyldur birta myndskeið af blóðugum gíslum Hamas-liða Erlent Annar umdeildur fáni hékk við annað hús dómara Erlent Skipsbrak varpar ljósi á harmleik undan Vestfjörðum fyrir 72 árum Innlent Níu létust á framboðsfundi Erlent Tveir handteknir í tveimur aðskildum málum vegna ofbeldis í heimahúsi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Árás á tólf ára stúlku fór betur en á horfðist Innlent Kínverjar æfa innrás á Taívan Erlent Fleiri fréttir Kínverjar æfa innrás á Taívan Níu létust á framboðsfundi Fjölskyldur birta myndskeið af blóðugum gíslum Hamas-liða Annar umdeildur fáni hékk við annað hús dómara Höfða mál gegn hundrað lögregluþjónum vegna árásarinnar í Uvalde Boðar til kosninga í Bretlandi í sumar Saka Rússa um að skapa ótta á Eystrasalti Mikill eldur í höfuðstöðvum Novo Nordisk Lýsa hrikalegum aðstæðum í flugi Singapore Airlines: „Það var svo mikið öskrað“ Saka Ísraela um að misbeita lögum til þess að stöðva streymi frá Gasa Æðsti klerkurinn stýrði útför íranska forsetans Lætur líklega reyna aftur á þungunarrofsfrumvarpið Rússar sagðir hafa skotið geimvopni á sporbaug Ísraelar kalla sendiherrana heim frá Noregi, Írlandi og Spáni Búist við að Noregur viðurkenni Palestínu sem sjálfstætt ríki Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Kanna hvar Perry fékk ketamínið Æfa notkun „taktískra“ kjarnorkuvopna Íslendingur á meðal farþega í flugvélinni Þurfa ekki að rannsaka eiturtilræði við rússneskan andófsmann Vitnaleiðslum lokið án framburðar Trump Yfirvöld ábyrg fyrir dauða þúsunda einstaklinga sökum mengaðs blóðs Einn látinn eftir mikla ókyrrð í lofti Aldraður eðlisfræðingur sendur í gúlagið fyrir landráð „Stöðvið stuldinn“-fáni á lóð dómara eftir árásina á þinghúsið Mynd fer á flug í kjölfar tilrauna til að láta fjarlægja hana Biden segir Ísraela saklausa af ásökunum um þjóðarmorð Réttað yfir Hinrik XIII og öðrum leiðtogum valdaránstilraunar OpenAI hættir notkun raddar eftir inngrip lögmanna Johansson Sjá meira
Nýr Brexit-samningur í höfn Forsætisráðherra Bretlands segir að nýr útgöngusamningur milli Bretlands og Evrópusambandsins sé í höfn. 17. október 2019 09:47
Enn á ný komið að ögurstund í Brexit-málum Brexit og samningaviðræður Breta og ESB verða allt um lykjandi á leiðtogafundi Evrópusambandsríkjanna sem hefst í dag. 17. október 2019 08:59
Óvíst hvort þingið samþykki nýja samninginn Skiptar skoðanir eru um nýjan samning um útgöngu Bretlands úr Evrópusambandinu. Óljóst er hvort þingið samþykki samninginn. Ef það gerist ekki þarf Boris Johnson forsætisráðherra að biðja um að útgöngu verði frestað. 17. október 2019 19:00