Sprengistjarna í nálægri stjörnuþoku Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 23. janúar 2014 11:12 Krabbaþokan. Leifar sprengistjörnu. VÍSIR/NASA Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka. Mest lesið Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Innlent Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Innlent Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Innlent Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Erlent Stærsti skjálftinn 3,5 að stærð Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Viðræður „á viðkvæmu stigi“ og fundi frestað til morguns Innlent Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Erlent Eldinum í bílnum fylgdi heljarinnar sprenging Innlent Aukastörf meðfram þingmennsku skapi hættu á hagsmunaárekstrum Erlent Fleiri fréttir Aukastörf meðfram þingmennsku skapi hættu á hagsmunaárekstrum Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Xi og Macron ræða kínverska rafbíla og franskt koníak Um 100.000 sagt að rýma svæði á Rafah vegna „afmarkaðra aðgerða“ Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Ísrael samþykkir ekki vopnahlé Ísraelsmenn vísa fréttamönnum á dyr Íhaldsflokkurinn laut í lægra haldi í sveitarstjórnarkosningum Tuga enn saknað og 55 látnir Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Auka viðbúnað í aðdraganda Eurovision Forseti Argentínu skýtur föstum skotum á spænsku ríkisstjórnina Berlínarborg vill losna við glæsivillu Göbbels Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Kreml fordæmir ummæli Macrons og Camerons Reyna að sækja fyrsta sýnið frá fjærhlið tunglsins Hlustuðu á Trump og Cohen tala um þagnargreiðslu Danir rýmka reglur um þungunarrof Þrjátíu látnir og tuga saknað eftir flóð í Brasilíu Segja frumvarp um gyðingaandúð í andstöðu við Biblíuna Tyrkir stöðva öll viðskipti við Ísrael „Mun ekki halla mér aftur og leyfa deyjandi sjónvarpsstöð að ráðast á mig“ Segir fólk eiga rétt til mótmæla en ekki til óreiðu Umfangsmikil mótmæli vegna „rússneskra“ laga í Georgíu Enn í basli með skemmdir á hitaskildi Orion Vornanen kastað úr þingflokknum Hafa engin varnarvirki til að hörfa í Yfirstandandi kosningar á Englandi prófsteinn fyrir Íhaldsflokkinn Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Sjá meira
Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka.
Mest lesið Fannst látinn í klefa sínum á Litla Hrauni Innlent Halla fremst með 29,7 prósent í nýrri könnun Prósents Innlent Vinnubrögðin gátu leitt til dauða Innlent Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Erlent Stærsti skjálftinn 3,5 að stærð Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Viðræður „á viðkvæmu stigi“ og fundi frestað til morguns Innlent Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Erlent Eldinum í bílnum fylgdi heljarinnar sprenging Innlent Aukastörf meðfram þingmennsku skapi hættu á hagsmunaárekstrum Erlent Fleiri fréttir Aukastörf meðfram þingmennsku skapi hættu á hagsmunaárekstrum Lík þriggja brimbrettakappa fundust í brunni í Mexíkó Xi og Macron ræða kínverska rafbíla og franskt koníak Um 100.000 sagt að rýma svæði á Rafah vegna „afmarkaðra aðgerða“ Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Ísrael samþykkir ekki vopnahlé Ísraelsmenn vísa fréttamönnum á dyr Íhaldsflokkurinn laut í lægra haldi í sveitarstjórnarkosningum Tuga enn saknað og 55 látnir Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Auka viðbúnað í aðdraganda Eurovision Forseti Argentínu skýtur föstum skotum á spænsku ríkisstjórnina Berlínarborg vill losna við glæsivillu Göbbels Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Kreml fordæmir ummæli Macrons og Camerons Reyna að sækja fyrsta sýnið frá fjærhlið tunglsins Hlustuðu á Trump og Cohen tala um þagnargreiðslu Danir rýmka reglur um þungunarrof Þrjátíu látnir og tuga saknað eftir flóð í Brasilíu Segja frumvarp um gyðingaandúð í andstöðu við Biblíuna Tyrkir stöðva öll viðskipti við Ísrael „Mun ekki halla mér aftur og leyfa deyjandi sjónvarpsstöð að ráðast á mig“ Segir fólk eiga rétt til mótmæla en ekki til óreiðu Umfangsmikil mótmæli vegna „rússneskra“ laga í Georgíu Enn í basli með skemmdir á hitaskildi Orion Vornanen kastað úr þingflokknum Hafa engin varnarvirki til að hörfa í Yfirstandandi kosningar á Englandi prófsteinn fyrir Íhaldsflokkinn Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Sjá meira