Sprengistjarna í nálægri stjörnuþoku Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 23. janúar 2014 11:12 Krabbaþokan. Leifar sprengistjörnu. VÍSIR/NASA Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka. Mest lesið Brosandi þótt aftur sé ekið á flugvél Verzlinga Innlent Meðhöndlarinn farinn að nudda á Kvíabryggju Innlent Höllurnar taka forystuna en aðeins hársbreidd á milli þeirra og Katrínar Innlent Taldir hafa sviðsett árekstur í Hafnarfirði Innlent „Þetta er bara eins og að finna gull“ Innlent Börnin eru fundin Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Andrea Kristín enn dæmd í fangelsi Innlent Dúxaði í Verzló með tíu í einkunn og ári á undan í skóla Innlent Flugferð aflýst eftir að þjónustubíll rakst í flugvél Innlent Fleiri fréttir Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Tólf látin og tugir særð eftir árás á byggingavöruverslun Fjölda saknað eftir loftárás á byggingavöruverslun Halda áfram árásum á Rafah Hafnaði beiðni Baldwin um frávísun „Við munum vinna þennan slag“ Vilja banna snjallsíma fyrir yngri en 16 ára Segja Pútín vilja vopnahlé sem miðist við núverandi víglínur Sá sem át ekkert nema McDonalds í mánuð er fallinn frá Ísrael eigi að láta af öllum hernaðaraðgerðum í Rafah „Þetta setti af stað dómínó-áhrif út um allan heim“ Óttast um afdrif ríflega hundrað eftir aurskriðu Allsherjarsigur gegn Hamas ólíklegur Segir yfirlýsingar um að FBI hafi mátt skjóta Trump stórhættulegar Segir samstöðu lykilinn að jarðgangagerð Færeyinga Fjórir látnir eftir að bygging hrundi á Majorku Munu þurfa að afplána í Kósovó Skoða að leyfa árásir í Rússlandi með bandarískum vopnum Sjá meira
Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka.
Mest lesið Brosandi þótt aftur sé ekið á flugvél Verzlinga Innlent Meðhöndlarinn farinn að nudda á Kvíabryggju Innlent Höllurnar taka forystuna en aðeins hársbreidd á milli þeirra og Katrínar Innlent Taldir hafa sviðsett árekstur í Hafnarfirði Innlent „Þetta er bara eins og að finna gull“ Innlent Börnin eru fundin Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Andrea Kristín enn dæmd í fangelsi Innlent Dúxaði í Verzló með tíu í einkunn og ári á undan í skóla Innlent Flugferð aflýst eftir að þjónustubíll rakst í flugvél Innlent Fleiri fréttir Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Tólf látin og tugir særð eftir árás á byggingavöruverslun Fjölda saknað eftir loftárás á byggingavöruverslun Halda áfram árásum á Rafah Hafnaði beiðni Baldwin um frávísun „Við munum vinna þennan slag“ Vilja banna snjallsíma fyrir yngri en 16 ára Segja Pútín vilja vopnahlé sem miðist við núverandi víglínur Sá sem át ekkert nema McDonalds í mánuð er fallinn frá Ísrael eigi að láta af öllum hernaðaraðgerðum í Rafah „Þetta setti af stað dómínó-áhrif út um allan heim“ Óttast um afdrif ríflega hundrað eftir aurskriðu Allsherjarsigur gegn Hamas ólíklegur Segir yfirlýsingar um að FBI hafi mátt skjóta Trump stórhættulegar Segir samstöðu lykilinn að jarðgangagerð Færeyinga Fjórir látnir eftir að bygging hrundi á Majorku Munu þurfa að afplána í Kósovó Skoða að leyfa árásir í Rússlandi með bandarískum vopnum Sjá meira