Dum spiro spero (ég vona á meðan ég anda) Eyþór Hreinn Björnsson skrifar 27. apríl 2017 07:00 Lungnasjúkdómar eru með algengustu sjúkdómum. Höfuðeinkenni þeirra eru mæði og erfiðleikar við öndun. Þessi einkenni eru að því leyti frábrugðin einkennum frá ýmsum öðrum líffærakerfum að við langt genginn sjúkdóm gera þau sig stöðugt gildandi, með hverjum andardrætti, hverja sekúndu, á nóttu sem degi allan ársins hring. Jafnvel lungnahraustum ætti að vera auðvelt að gera sér í hugarlund þá tilfinningu að ná ekki andanum jafnvel þó ekki sé nema fáeinar sekúndur. Fátt ef nokkuð er meira kvíðavaldandi. Auk þessa eykst í beinu hlutfalli við stig sjúkdómsins sú áreynsla (vinna) sem sjúklingur notar í hvert andartak. Þessi vinna sem hjá flestum er ósjálfráð og ómeðvituð verður hjá sjúklingnum meðvituð og óþægileg og yfirgefur hann ekki nokkra stund. Meðal þess sem skapar andnauð hjá lungnasjúkum er skortur á súrefni. Sem betur fer er tiltölulega auðvelt að auka súrefnisgjöf til veikra lungna. Súrefni meðhöndlað sem lyf er árangursríkt, tiltölulega laust við aukaverkanir og ódýrt, miðað við mörg önnur lyf. Viðbótarsúrefni hefur verið gefið lungnasjúkum í fjöldamörg ár. Það dregur úr mæði og minnkar öndunarvinnu. Það eykur lífsgæði og er fyrir utan reykbindindi eina meðferðin sem með vissu lengir líf sjúklinga með lungnateppu. Fyrirferð á tækjabúnaði og umstang sem fylgdi þessari meðferð hefur þó háð henni talsvert gegnum árin. Súrefniskútar eru þungir, þá þarf að fylla með reglulegu millibili og erfitt er að flytja þá milli staða. En tækninni fleygir fram á þessu sviði eins og öðrum. Nú er hægt að gefa súrefnismeðferð með súrefnissíum sem ganga fyrir rafmagni og sem einangra súrefni úr andrúmsloftinu. Ennþá nýrri eru handhægar litlar síur sem ganga fyrir rafhlöðu og hægt er að bera með sér eins og handtösku. Slíkar ferðasúrefnisíur geta skipt sköpum fyrir fólk og gefið því mikið frelsi. Sjúklingar með lungnasjúkdóm geta verið líkamlega hraustir að öðru leyti. Súrefnismeðferð sem þeir geta flutt með sér gerir þeim kleift að viðhalda öðru líkamlegu atgervi. Jafnvel stunda vinnu. Þannig græðir þjóðfélagið. Súrefnisþjónustan er veitt af SÍ. Í dag eru á Íslandi yfir 500 einstaklingar súrefnisháðir. Þeir nota nær allir súrefnissíur heima fyrir. Einungis 70 þeirra er þó gert kleift að njóta þæginda og öryggis ferðasía. Æskilegt væri að þeir væru fleiri. Þessi stutti pistill er skrifaður í tilefni þess að nú eru 20 ár liðin frá stofnun félags lungnasjúklinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Sjá meira
Lungnasjúkdómar eru með algengustu sjúkdómum. Höfuðeinkenni þeirra eru mæði og erfiðleikar við öndun. Þessi einkenni eru að því leyti frábrugðin einkennum frá ýmsum öðrum líffærakerfum að við langt genginn sjúkdóm gera þau sig stöðugt gildandi, með hverjum andardrætti, hverja sekúndu, á nóttu sem degi allan ársins hring. Jafnvel lungnahraustum ætti að vera auðvelt að gera sér í hugarlund þá tilfinningu að ná ekki andanum jafnvel þó ekki sé nema fáeinar sekúndur. Fátt ef nokkuð er meira kvíðavaldandi. Auk þessa eykst í beinu hlutfalli við stig sjúkdómsins sú áreynsla (vinna) sem sjúklingur notar í hvert andartak. Þessi vinna sem hjá flestum er ósjálfráð og ómeðvituð verður hjá sjúklingnum meðvituð og óþægileg og yfirgefur hann ekki nokkra stund. Meðal þess sem skapar andnauð hjá lungnasjúkum er skortur á súrefni. Sem betur fer er tiltölulega auðvelt að auka súrefnisgjöf til veikra lungna. Súrefni meðhöndlað sem lyf er árangursríkt, tiltölulega laust við aukaverkanir og ódýrt, miðað við mörg önnur lyf. Viðbótarsúrefni hefur verið gefið lungnasjúkum í fjöldamörg ár. Það dregur úr mæði og minnkar öndunarvinnu. Það eykur lífsgæði og er fyrir utan reykbindindi eina meðferðin sem með vissu lengir líf sjúklinga með lungnateppu. Fyrirferð á tækjabúnaði og umstang sem fylgdi þessari meðferð hefur þó háð henni talsvert gegnum árin. Súrefniskútar eru þungir, þá þarf að fylla með reglulegu millibili og erfitt er að flytja þá milli staða. En tækninni fleygir fram á þessu sviði eins og öðrum. Nú er hægt að gefa súrefnismeðferð með súrefnissíum sem ganga fyrir rafmagni og sem einangra súrefni úr andrúmsloftinu. Ennþá nýrri eru handhægar litlar síur sem ganga fyrir rafhlöðu og hægt er að bera með sér eins og handtösku. Slíkar ferðasúrefnisíur geta skipt sköpum fyrir fólk og gefið því mikið frelsi. Sjúklingar með lungnasjúkdóm geta verið líkamlega hraustir að öðru leyti. Súrefnismeðferð sem þeir geta flutt með sér gerir þeim kleift að viðhalda öðru líkamlegu atgervi. Jafnvel stunda vinnu. Þannig græðir þjóðfélagið. Súrefnisþjónustan er veitt af SÍ. Í dag eru á Íslandi yfir 500 einstaklingar súrefnisháðir. Þeir nota nær allir súrefnissíur heima fyrir. Einungis 70 þeirra er þó gert kleift að njóta þæginda og öryggis ferðasía. Æskilegt væri að þeir væru fleiri. Þessi stutti pistill er skrifaður í tilefni þess að nú eru 20 ár liðin frá stofnun félags lungnasjúklinga.
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar