Skoðun

Lög­gæsla er mikil­væg grunn­þjónusta við fólkið í landinu

Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar

Þrátt fyr­ir að öryggi fólks sé fyrsta skylda ríkisins blas­ir al­var­leg innviðaskuld við hvað varðar löggæslu í landinu.

Engu að síður er ætlun ríkisstjórnarinnar að herða ólina að löggæslu í nýjustu fjármálaáætlun með 1.500 millj­ón­ir aðhaldskröfu á lög­gæslu­stofn­an­ir lands­ins.

Sú krafa ógnar öryggi almennings.

Þörfin fyrir löggæslu að aukast

Aðhaldskrafa kemur fram þrátt fyrir að þörf­in fyr­ir þjón­ustu lög­gæsl­unn­ar sé alltaf að aukast og breiddin í verkefnum sömuleiðis. Gríðarleg fólks­fjölg­un hef­ur orðið í land­inu og mik­ill fjöldi ferðamanna kem­ur nú til lands­ins all­an árs­ins hring. Því hefur m.a. fylgt aukið landamæraeftirlit í höfnum og verulega aukið álag í umferð.

Viðvarandi er síðan sú staða að dómstólar landsins hafa mildað dóma í alvarlegum sakamálum vegna þess að mál hafa dregist alvarlega í rannsókn. Engin önnur skýring er á því önnur en sú að fáliðað er í lögreglu. Og nú bætist aðhaldskrafan á dómstóla.

Mikil vanfjármögnun hefur verið hjá fangelsum landsins, með þeim alvarlegu afleiðingum að dæmdir menn hafa ekki afplánað dóma fyrir ofbeldisbrot og kynferðisbrot einfaldlega vegna þess að fangelsin geta ekki kallað menn inn. Fangelsin hafa á sama tíma litla burði til að standa undir nafni betrunar.

Mikilvægt að geta sinnt forvörnum

Verkefni lögreglunnar er mjög fjölbreytt og frá forvörnum yfir í rannsókn sakamála. Sveitarfélögin kalla t.d. eftir að því að lögregla sé sýnileg í samfélaginu og sinni forvarnarstarfi meðal ungmenna með virku samtali. Með samskiptum lögreglu við ungt fólk aukast t.d. möguleikar á því að grípa inn í aðstæður áður en vandamálin koma fram. Í lögum um farsæld barna er lögregla skilgreind sem þjónustuveitandi. Með öðrum orðum þá fjölgar verkefnum stöðugt. Aðhaldskrafan núna er líkleg til að hafa áhrif á gott forvarnastarf.

Nær all­ur rekstrarkostnaður lög­reglu er launa­kostnaður. Aðhald get­ur þess vegna ekki þýtt annað en fækk­un í mannafla sem er fáliðaður fyr­ir. Lögregla hefur tekið á sig miklar kostnaðar­hækk­an­ir t.d. vegna styttingu vinnuvikunnar sem er mjög kostnaðarsöm fyrir þjónustu sem er rekin allan sólarhringinn, allan ársins hring. Innviðaskuldin birtist jafnframt þannig að víða um land er hús­næði lög­reglu þannig að það háir starf­sem­inni.

Það gengur ekki upp að boða löggæsluáætlanir eða áætlanir um landamæraeftirlit en ræða aldrei um þá einföldu staðreynd að það þarf fólk til að sinna þessum störfum.

Félag yfirlögregluþjóna hefur í umsögn við fjármálaáætlun rakið að fjöldi lögreglumanna sé svipaður og fyrir árið 1990 þrátt fyrir að íbúum landsins hafi fjölgað um 60% á sama tíma. Þegar litið er til höfuðborgarsvæðisins þá má sjá að frá 2007 hef­ur lög­reglu­mönn­um á svæðinu fækkað um 40 talsins. Staðan er orðin sú að fyr­ir hverja þúsund íbúa á höfuðborg­ar­svæðinu er rétt rúm­lega einn lög­reglumaður sem er ótrúlega lágt hlutfall. Hlut­fall ófag­lærðra lög­reglu­manna hef­ur á sama tíma farið hækk­andi, ekki síst í byggðum lands­ins og viðbragðstíma lög­reglu er ábóta­vant víða um land.

Þessi staða ógnar ör­yggi fólks og þetta þarf að viðurkenna.

Gjörbreytt öryggisumhverfi

Félag yfirlögregluþjóna hefur líka bent á samanburð við nágrannríkin sem verja nú miklum fjármunum til varnar- og öryggismála vegna þess að öryggisumhverfið í Evrópu hefur gjörbreyst á skömmum tíma. Hér er enginn her og hlutverk lögreglu því stærra í þessu samhengi. Það er mat félagsins að viðbragsstyrkur í landinu öllu sé allt of lítill og kominn langt niður fyrir það sem er skynsamlegt og öruggt.

Samanburður okkur við önnur Evrópuríki sýnir það sama: að löggæsla hér á landi er áberandi fáliðuð og veik af þeirri ástæðu.

Hvað sakamál og sakamálarannsóknir varðar þá blasir við að það fullkomlega óraunhæft að ætla að efla viðbragð við skipulagðri glæpastarfsemi með því að veikja almenna löggæslu. Almenn löggæsla og sérhæfðari deildir þurfa á hver annarri að halda. Sömuleiðis þarf að horfa á löggæsluna yfir landið allt og viðurkenna sérstakar aðstæður okkar.

Viðreisn vill efla löggæslu

Viðreisn vill að löggæsla verði efld og að horfa eigi á lög­gæslu sem grunnþjón­ustu við fólkið í land­inu. Þetta er almanna- og þjóðaröryggismál. Það er ein­fald­lega óskyn­sam­leg ráðstöf­un fjár­muna að van­fjár­magna innviði og þjón­ustu sem hafa það hlut­verk að tryggja ör­yggi fólks. Það verður að setja lög­gæslu í sama for­gang og heil­brigðisþjón­ustu, sem hefur verið undanskilin aðhaldi í fjármálaáætlun ríkisstjórnarflokkanna þriggja. Það er algjört fyrsta skref að hverfa frá hugmyndum um að höggva frekar í þessa mikilvægu innviði.

Fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar birtir alvarlegt skilningsleysi á afleiðingum þess fyrir almenning að veikja innviði á borð við lögreglu.

Höfundur er þingmaður Viðreisnar. 




Skoðun

Sjá meira


×