Viðskipti innlent

Efnað fólk sem stenst greiðslumat fær áhættusöm gengislán

Þorbjörn Þórðarson skrifar
Verði frumvarp fjármála- og efnahagsráðherra um erlend lán að lögum mun aðeins efnað fólk sem stenst greiðslumat eiga kost á slíkum lánum. Fjármálakerfið í heild sinni og þar með allur almenningur ber hins vegar áhættuna af lánveitingunum.

Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra hefur í annað sinn lagt fram frumvarp um erlend lán en frumvarpið náði ekki fram að ganga á síðasta þingi.

Tilefni frumvarpsins er að ESA, eftirlitsstofnun EFTA, telur að fortakslaust bann við gengislánum og lánum í erlendum gjaldmiðlum samrýmist ekki meginreglu EES-samningsins um frjálst fjármagnsflæði. ESA hefur komið þeim upplýsingum til íslenskra stjórnvalda að stofnunin þurfi að höfða mál gegn íslenska ríkinu ef fortakslausu banni við þessum lánum verði ekki aflétt.

Þótt fortakslaust bann við erlendum lánum brjóti gegn EES-samningnum þýðir það ekki að stjórnvöld geti ekki gert einhverjar takmarkanir á erlendum lánum með það fyrir augum að verja fjármálastöðugleika og almannahagsmuni.

Frumvarp fjármálaráðherra opnar á lán tengd erlendum gjaldmiðlum til einstaklinga sem hafa tekjur í krónum eingöngu.

Eins og fréttastofa greindi frá á laugardag hefur Seðlabankinn það miklar áhyggjur af þessu að hann fann sig knúinn til að svara athugasemdum fjármálaráðuneytisins um frumvarpið alls sjö sinnum á síðasta þingi. 

Vilhjálmur Bjarnason þingmaður Sjálfstæðisflokksins samdi breytingartillögu við síðasta frumvarp, sem er í nýja frumvarpinu, sem felur í sér að einstaklingar og lögaðilar geta tekið lán tengd erlendum gjaldmiðlum ef þeir standast greiðslumat, jafnvel þótt þeir hafi ekki tekjur eða eigi eignir í erlendum gjaldeyri. Þannig er viðskiptabönkunum látið eftir að meta hvort veita eigi slík lán í hvert og eitt sinn. 

„Ég ræddi við ráðuneytið og ráðherra um það að það gengi ekki árið 2015 og núna árið 2016 að það gengi ekki að búa til reglur um bann við tilteknum lánaformum. Og ég mæltist til þess við ráðherra að hann stæði með mér í þessu máli,“ segir Vilhjálmur.

Árni Páll Árnason
Árni Páll Árnason telur að þarna sé verið að búa til nýjar heimildir á fjármálamarkaði fyrir forréttindastétt. „Nú er verið að búa til leikvöll fyrir allra best settu einstaklingana til þess að leika sér og taka stöður. Við öll berum hins vegar ábyrgðina ef illa fer. Það er þá bara verið að segja að þeir ríkustu í samfélaginu munu þá geta notið þessara bestu kjara en ekki venjulegt fólk,“ segir Árni Páll.

Frosti Sigurjónsson, formaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis, sagði í fréttum okkar á laugardag að hann sæi ekki tilganginn með því að leyfa þessi lán.

„Þetta er semsagt hópur sem væntanlega hefur mjög miklar tekjur í krónum sem getur gert þetta. Allur almenningur getur ekki gert þetta en hann þarf hins vegar að lifa við áhættuna sem þetta skapar. Þá er spurningin hvernig þjónar það almannahagsmunum að innleiða slíkt ákvæði,“ sagði Frosti. 

Seðlabanki Íslands vill ekki að einstaklingum verði veitt lán tengd erlendum gjaldmiðlum nema á móti komi tekjustreymi í samsvarandi gjaldmiðlum eða að viðkomandi leggi fram erlendar eignir eða fjárhagslegar tryggingar sem eyði gjaldeyrisáhættu út lánstímann.

„Þarna er Seðlabankinn, eins og ég hef margoft sagt við fulltrúa bankans, kominn út fyrir sitt hlutverk. Þeir geta sinnt sínu hlutverki, sem þeim er ætlað, með öðrum hætti en að ákveða lánsform,“ segir Vilhjálmur Bjarnason.

Þess skal getið að eitt af hlutverkum Seðlabankans er að gæta að fjármálastöðugleika og sérstakt svið hans fer með þetta hlutverk, þótt lögbundið hlutverk hans sé fyrst og fremst að gæta að stöðugu verðlagi.

Í drögum að nýju lagafrumvarpi um Seðlabankann, sem var kynnt á vef fjármála- og efnahagsráðuneytis á síðasta ári og samið var af hagfræðingunum Friðriki Má Baldurssyni og Þráni Eggertssyni, er lagt til að lögbundið hlutverk hans verði útvíkkað til að ná yfir fjármálastöðugleika einnig. 






Fleiri fréttir

Sjá meira


×