Tveggja turna tal komið út 15. nóvember 2006 14:00 Gunnar Gunnarsson Ferill hans frá unga aldri til æviloka er rakinn í Skáldalífi. Í dag kemur út rit Halldórs Guðmundssonar bókmenntafræðings, Skáldalíf - ofvitinn í Suðursveit og skáldið á Skriðuklaustri, um þá Gunnar Gunnarsson og Þórberg Þórðarson. Rannsóknarverk Halldórs er um fimm hundruð síður, ríkulega myndskreytt með skrám mynda, heimilda og nafnaskrá. Í ritinu fjallar Halldór um þessa tvo jöfra íslenskrar sagnaritunar á síðustu öld og gerir upp hlut þeirra, æviferils þeirra í skáldskapnum og hvernig báðir læstust inni í stjórnmálaátökum sinnar aldar. Skammt er síðan Halldór sendi frá sér viðamikið rit um Halldór Laxness, rétt eins Hannes Hólmsteinn Gissurarson. Hlaut hann Bókmenntaverðlaun fyrir í flokki fræða. Það var við vinnslu þess verks sem hugmyndin um tveggja-stjörnu rit um þá Þórberg og Gunnar kviknaði. Formið kom mörgum spánskt fyrir sjónir en Halldór sækir það í ævaforn rit Plútarks sem setti saman slík rit um samanburð eða hliðstæður mikilmenna úr grískri og rómverskri sögu. Halldór fer ekki launkofa með að hann stendur í rannsóknum sínum á herðum fyrri manna sem unnið hafa úttektir á ferli þeirra Gunnars og Þórbergs: Sveinn Skorri Höskuldsson hafði unnið lengi að rannsóknum á Gunnari Gunnarssyni, Þór Whitehead rakti tengsl hans í Þýskalandi fyrir stríðið 1939 til 1945. Rannsóknir Helga M. Sigurðssonar og fleiri. Ýmsir þræðir liggja því að þessu mikla verki, bæði úr útgefnum gögnum og öðrum sem geymd eru í söfnum, þar á meðal eru persónuleg gögn þeirra skáldbræðra. Margt kemur á óvart í bók Halldórs. Hér er að finna lýsingar á árunum sem þeir báðir hleypa heimdraganum og búa við allsleysi og nánast hungur fjarri heimaslóðum, skútulífi Þórbergs og fyrstu árum Gunnars í Danmörku. Hér er tæpt á persónulegum málum þeirra: ástarsambandi Þórbergs veturinn 1917 til 1918 við unga stúlku sem fátt hefur verið vitað um, þótt faldar vísanir í það samband finnist í Bréfi til Láru, Eddu og Ofvitanum. Nú er hún nafngreind, Finnlaug Einarsdóttir úr Flatey. Vel kann að vera að samband þeirra hafi borið ávöxt og segir Halldór frá því í verkinu. Áður var vitað um dóttur Þórbergs úr sambandi hans við Sólu, en bréfaskipti þeirra Þórbergs voru efni bókar á sinni tíð, Bréf til Sólu. Sem kunnugt er áttu þau Sóla dóttur sem var alla tíð sniðgengin. Persónulegir hagir Gunnars Gunnarssonar skýrast enn frekar en áður í ritverki Halldórs: hann lenti í löngu ástarsambandi við Ruth Lange, eiginkonu Tom Kristiansen, og er í Skáldalífi rakið í fyrsta sinn hvern hug Ruth bar til þessa sambands með ívitnunum í áður óbirt bréf hennar. Meginverkefni rannsóknar Halldórs eru hin stjórnmálalegu afskipti þessara tveggja höfunda sem báðir stigu nærri þeim félögum Hitler og Stalín. Þannig snertir Halldór bæði á einkasviði þeirra og hinu opinbera. Þar er í fyrsta sinn rakið hvernig pólitíkin kom inn í líf þeirra og hvernig hugur þeirra þróaðist í tvær gagnstæðar áttir og staðnaði í raun á tímabili. Rannsókn Halldórs og samantekt verður að telja með stærstu bókmenntasögulegum tíðindum þessa árs. Menning Mest lesið Japaninn sló heimsmet í Hlíðarfjalli Lífið Ekki lengur smeykur við að deila kastljósinu með Katrínu Lífið Lekker hæð listakonu til sölu Lífið Frumsýning á Vísi: Fyrsta stiklan úr Snertingu Bíó og sjónvarp Björgólfur og Skúli í stuði í Feneyjum Lífið Jón Jónsson selur glæsihús á Seltjarnarnesi Lífið Suzuki mun flytja inn í höll Björgólfs Lífið „Stundum finnst mér ég getað sigrað heiminn“ Lífið Svakalegasta atvinnuumsókn sem sést hefur á FM957 Lífið Fögnuðu íslenskri tónlist við fjöruga opnun Tónlist Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira
Í dag kemur út rit Halldórs Guðmundssonar bókmenntafræðings, Skáldalíf - ofvitinn í Suðursveit og skáldið á Skriðuklaustri, um þá Gunnar Gunnarsson og Þórberg Þórðarson. Rannsóknarverk Halldórs er um fimm hundruð síður, ríkulega myndskreytt með skrám mynda, heimilda og nafnaskrá. Í ritinu fjallar Halldór um þessa tvo jöfra íslenskrar sagnaritunar á síðustu öld og gerir upp hlut þeirra, æviferils þeirra í skáldskapnum og hvernig báðir læstust inni í stjórnmálaátökum sinnar aldar. Skammt er síðan Halldór sendi frá sér viðamikið rit um Halldór Laxness, rétt eins Hannes Hólmsteinn Gissurarson. Hlaut hann Bókmenntaverðlaun fyrir í flokki fræða. Það var við vinnslu þess verks sem hugmyndin um tveggja-stjörnu rit um þá Þórberg og Gunnar kviknaði. Formið kom mörgum spánskt fyrir sjónir en Halldór sækir það í ævaforn rit Plútarks sem setti saman slík rit um samanburð eða hliðstæður mikilmenna úr grískri og rómverskri sögu. Halldór fer ekki launkofa með að hann stendur í rannsóknum sínum á herðum fyrri manna sem unnið hafa úttektir á ferli þeirra Gunnars og Þórbergs: Sveinn Skorri Höskuldsson hafði unnið lengi að rannsóknum á Gunnari Gunnarssyni, Þór Whitehead rakti tengsl hans í Þýskalandi fyrir stríðið 1939 til 1945. Rannsóknir Helga M. Sigurðssonar og fleiri. Ýmsir þræðir liggja því að þessu mikla verki, bæði úr útgefnum gögnum og öðrum sem geymd eru í söfnum, þar á meðal eru persónuleg gögn þeirra skáldbræðra. Margt kemur á óvart í bók Halldórs. Hér er að finna lýsingar á árunum sem þeir báðir hleypa heimdraganum og búa við allsleysi og nánast hungur fjarri heimaslóðum, skútulífi Þórbergs og fyrstu árum Gunnars í Danmörku. Hér er tæpt á persónulegum málum þeirra: ástarsambandi Þórbergs veturinn 1917 til 1918 við unga stúlku sem fátt hefur verið vitað um, þótt faldar vísanir í það samband finnist í Bréfi til Láru, Eddu og Ofvitanum. Nú er hún nafngreind, Finnlaug Einarsdóttir úr Flatey. Vel kann að vera að samband þeirra hafi borið ávöxt og segir Halldór frá því í verkinu. Áður var vitað um dóttur Þórbergs úr sambandi hans við Sólu, en bréfaskipti þeirra Þórbergs voru efni bókar á sinni tíð, Bréf til Sólu. Sem kunnugt er áttu þau Sóla dóttur sem var alla tíð sniðgengin. Persónulegir hagir Gunnars Gunnarssonar skýrast enn frekar en áður í ritverki Halldórs: hann lenti í löngu ástarsambandi við Ruth Lange, eiginkonu Tom Kristiansen, og er í Skáldalífi rakið í fyrsta sinn hvern hug Ruth bar til þessa sambands með ívitnunum í áður óbirt bréf hennar. Meginverkefni rannsóknar Halldórs eru hin stjórnmálalegu afskipti þessara tveggja höfunda sem báðir stigu nærri þeim félögum Hitler og Stalín. Þannig snertir Halldór bæði á einkasviði þeirra og hinu opinbera. Þar er í fyrsta sinn rakið hvernig pólitíkin kom inn í líf þeirra og hvernig hugur þeirra þróaðist í tvær gagnstæðar áttir og staðnaði í raun á tímabili. Rannsókn Halldórs og samantekt verður að telja með stærstu bókmenntasögulegum tíðindum þessa árs.
Menning Mest lesið Japaninn sló heimsmet í Hlíðarfjalli Lífið Ekki lengur smeykur við að deila kastljósinu með Katrínu Lífið Lekker hæð listakonu til sölu Lífið Frumsýning á Vísi: Fyrsta stiklan úr Snertingu Bíó og sjónvarp Björgólfur og Skúli í stuði í Feneyjum Lífið Jón Jónsson selur glæsihús á Seltjarnarnesi Lífið Suzuki mun flytja inn í höll Björgólfs Lífið „Stundum finnst mér ég getað sigrað heiminn“ Lífið Svakalegasta atvinnuumsókn sem sést hefur á FM957 Lífið Fögnuðu íslenskri tónlist við fjöruga opnun Tónlist Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira