Vaxandi spenna í Bandaríkjunum Guðsteinn Bjarnason skrifar 27. nóvember 2014 10:00 Í Cleveland og víðar lögðust mótmælendur á götur eins og dauðir væru, og sýndu einnig lista með nöfnum yfir fólk sem lögreglumenn hafa orðið að bana á síðustu árum. Vísir/ap Vonbrigði með úrskurð ákærukviðdóms í máli Michaels Brown hafa brotist út með mótmælum í borgum og bæjum víða um Bandaríkin. Ákveðið var að sækja ekki til saka lögreglumanninn, sem varð honum að bana í sumar úti á götu í Ferguson, einu úthverfa borgarinnar St. Louis. Mótmælendur hafa rifjað upp og minnt á fjölmörg sams konar mál, þar sem hvítir löggæslumenn skjóta unga óvopnaða blökkumenn til bana. Aðeins tveimur dögum áður en ákærukviðdómur kynnti niðurstöðu sína hafði lögreglumaður í Cleveland skotið tólf ára dreng til bana. Lögregla, dómsvald og stjórnvöld öll í Bandaríkjunum eru sökuð um djúpstæða kynþáttafordóma, sem nú megi ekki draga lengur að uppræta. Fjölskylda Michaels Brown hefur allt frá fyrsta degi lagt áherslu á að fólk forðist ofbeldi og leyfi málinu að fara sína leið í gegnum kerfið. Nú segir lögmaður foreldra hans, Benjamin Crump, að þetta ferli sé rofið: „Úti um öll Bandaríkin, hvort sem það er í New York, Los Angeles eða Cleveland, eru lögreglumenn að drepa ungt hörundsdökkt fólk,“ sagði hann á blaðamannafundi. „Og saksóknararnir á staðnum setja saman þennan „sanngjarna og óhlutdræga“ ákærukviðdóm, og það heldur áfram að skila þessum sömu niðurstöðum.“ Þá eru Sameinuðu þjóðirnar farnar að lýsa áhyggjum sínum af hlutskipti blökkumanna í Bandaríkjunum. Zeid Raad al Hussein, mannréttindastjóri Sameinuðu þjóðanna, sendi frá sér yfirlýsingu um málið á þriðjudag: „Ég hef þungar áhyggjur af því að hlutfallslega of margir ungir Bandaríkjamenn af afrískum uppruna deyja eftir viðskipti við lögreglumenn, að hlutfallslega of margir Bandaríkjamenn af afrískum uppruna sitja í fangelslum og hlutfallslega of margir bíða aftöku,“ segir þar. Barack Obama Bandaríkjaforseti brýndi hins vegar fyrir fólki að dómsvaldið þyrfti að hafa sinn gang: „Við erum samfélag sem byggir á réttarríkinu, og við þurfum þess vegna að sætta okkur við að það var ákærukviðdómurinn sem átti að taka þessa ákvörðun,“ sagði hann í ávarpi sínu á mánudag. Það vakti svo athygli fjölmiðla vestra að þessi viðbrögð forsetans voru gjörólík viðbrögðum hans á síðasta ári þegar kviðdómur í Flórída sýknaði George Zimmerman. Zimmerman var sjálfboðaliði í nágrannavörslu og skaut Trayvon Martin, sautján ára þeldökkan menntaskólapilt sem var á leiðinnni heim til sín eftir að hafa skroppið út í búð. Þá lýsti Obama eigin reynslu af því þegar hann, sem ungur maður, mætti tortryggni, undarlegum augnagotum og hreinlega andúð þegar hann var á ferðinni innan um fólk: „Trayvon Martin hefði getað verið ég fyrir 35 árum.“ Eftir að Brown féll fyrir byssukúlum lögreglumannsins í Ferguson í sumar skrifaði móðir Trayvons Martin foreldrum Browns bréf, þar sem hún segir að dauði þeirra megi ekki verða til einskis. Baráttan fyrir réttlæti þurfi nú að eflast um allan helming: „Við munum ekki lengur láta líta fram hjá okkur. Við munum tengjast böndum, halda áfram baráttu okkar fyrir réttlætinu og sjá til þess að þeir muni eftir börnum okkar í réttu ljósi.“Skotnir af lögreglu Í hverjum mánuði verða lögreglumenn í Bandaríkjunum tugum eða jafnvel hundruðum manna að bana. Oft eru það óvopnuð ungmenni og oftar en ekki með dökkan hörundslit. Fáein dæmi eru hér nefnd:Tamir Rice, 12 ára, skotinn til bana á leikvelli í borginni Cleveland 22. nóvember, 2014. Hann var að sveifla byssu sem ekki var vitað hvort væri leikfangabyssa.Michael Brown, 18 ára, skotinn 9. ágúst 2014 í Ferguson, einu úthverfa St. Louis. Lögreglumaðurinn Darren Wilson þarf ekki að svara til saka.Kendrec McDade, 19 ára nemi í Pasadena, Flórída, margskotinn í brjóstið í húsasundi 24. mars árið 2012. Hann var óvopnaður, en lögreglumenn voru sýknaðir.Trayvon Martin, 18 ára nemi, skotinn 26. febrúar 2012 í bænum Sanford í Flórída af sjálfboðaliða í nágrannagæslu, sem þótti hann grunsamlegur og elti hann uppi. Banamaðurinn var sýknaður.Sean Bell, 23 ára, skotinn til bana í Queens-hverfi í New York 25. nóvember 2006. Hann hafði ætlað að gifta sig síðar um daginn. Þrír af fimm lögreglumönnum sóttir til saka, en allir sýknaðir. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent Mikil tíðindi í glænýrri könnun Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira
Vonbrigði með úrskurð ákærukviðdóms í máli Michaels Brown hafa brotist út með mótmælum í borgum og bæjum víða um Bandaríkin. Ákveðið var að sækja ekki til saka lögreglumanninn, sem varð honum að bana í sumar úti á götu í Ferguson, einu úthverfa borgarinnar St. Louis. Mótmælendur hafa rifjað upp og minnt á fjölmörg sams konar mál, þar sem hvítir löggæslumenn skjóta unga óvopnaða blökkumenn til bana. Aðeins tveimur dögum áður en ákærukviðdómur kynnti niðurstöðu sína hafði lögreglumaður í Cleveland skotið tólf ára dreng til bana. Lögregla, dómsvald og stjórnvöld öll í Bandaríkjunum eru sökuð um djúpstæða kynþáttafordóma, sem nú megi ekki draga lengur að uppræta. Fjölskylda Michaels Brown hefur allt frá fyrsta degi lagt áherslu á að fólk forðist ofbeldi og leyfi málinu að fara sína leið í gegnum kerfið. Nú segir lögmaður foreldra hans, Benjamin Crump, að þetta ferli sé rofið: „Úti um öll Bandaríkin, hvort sem það er í New York, Los Angeles eða Cleveland, eru lögreglumenn að drepa ungt hörundsdökkt fólk,“ sagði hann á blaðamannafundi. „Og saksóknararnir á staðnum setja saman þennan „sanngjarna og óhlutdræga“ ákærukviðdóm, og það heldur áfram að skila þessum sömu niðurstöðum.“ Þá eru Sameinuðu þjóðirnar farnar að lýsa áhyggjum sínum af hlutskipti blökkumanna í Bandaríkjunum. Zeid Raad al Hussein, mannréttindastjóri Sameinuðu þjóðanna, sendi frá sér yfirlýsingu um málið á þriðjudag: „Ég hef þungar áhyggjur af því að hlutfallslega of margir ungir Bandaríkjamenn af afrískum uppruna deyja eftir viðskipti við lögreglumenn, að hlutfallslega of margir Bandaríkjamenn af afrískum uppruna sitja í fangelslum og hlutfallslega of margir bíða aftöku,“ segir þar. Barack Obama Bandaríkjaforseti brýndi hins vegar fyrir fólki að dómsvaldið þyrfti að hafa sinn gang: „Við erum samfélag sem byggir á réttarríkinu, og við þurfum þess vegna að sætta okkur við að það var ákærukviðdómurinn sem átti að taka þessa ákvörðun,“ sagði hann í ávarpi sínu á mánudag. Það vakti svo athygli fjölmiðla vestra að þessi viðbrögð forsetans voru gjörólík viðbrögðum hans á síðasta ári þegar kviðdómur í Flórída sýknaði George Zimmerman. Zimmerman var sjálfboðaliði í nágrannavörslu og skaut Trayvon Martin, sautján ára þeldökkan menntaskólapilt sem var á leiðinnni heim til sín eftir að hafa skroppið út í búð. Þá lýsti Obama eigin reynslu af því þegar hann, sem ungur maður, mætti tortryggni, undarlegum augnagotum og hreinlega andúð þegar hann var á ferðinni innan um fólk: „Trayvon Martin hefði getað verið ég fyrir 35 árum.“ Eftir að Brown féll fyrir byssukúlum lögreglumannsins í Ferguson í sumar skrifaði móðir Trayvons Martin foreldrum Browns bréf, þar sem hún segir að dauði þeirra megi ekki verða til einskis. Baráttan fyrir réttlæti þurfi nú að eflast um allan helming: „Við munum ekki lengur láta líta fram hjá okkur. Við munum tengjast böndum, halda áfram baráttu okkar fyrir réttlætinu og sjá til þess að þeir muni eftir börnum okkar í réttu ljósi.“Skotnir af lögreglu Í hverjum mánuði verða lögreglumenn í Bandaríkjunum tugum eða jafnvel hundruðum manna að bana. Oft eru það óvopnuð ungmenni og oftar en ekki með dökkan hörundslit. Fáein dæmi eru hér nefnd:Tamir Rice, 12 ára, skotinn til bana á leikvelli í borginni Cleveland 22. nóvember, 2014. Hann var að sveifla byssu sem ekki var vitað hvort væri leikfangabyssa.Michael Brown, 18 ára, skotinn 9. ágúst 2014 í Ferguson, einu úthverfa St. Louis. Lögreglumaðurinn Darren Wilson þarf ekki að svara til saka.Kendrec McDade, 19 ára nemi í Pasadena, Flórída, margskotinn í brjóstið í húsasundi 24. mars árið 2012. Hann var óvopnaður, en lögreglumenn voru sýknaðir.Trayvon Martin, 18 ára nemi, skotinn 26. febrúar 2012 í bænum Sanford í Flórída af sjálfboðaliða í nágrannagæslu, sem þótti hann grunsamlegur og elti hann uppi. Banamaðurinn var sýknaður.Sean Bell, 23 ára, skotinn til bana í Queens-hverfi í New York 25. nóvember 2006. Hann hafði ætlað að gifta sig síðar um daginn. Þrír af fimm lögreglumönnum sóttir til saka, en allir sýknaðir.
Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent Mikil tíðindi í glænýrri könnun Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira