Til íslenskra kvenna um sérhæfða brjóstamiðstöð á Íslandi Kristján Skúli Ásgeirsson skrifar 10. júlí 2015 07:00 Að gefnu tilefni finnst mér rétt að koma á framfæri nokkrum staðreyndum um stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar á Íslandi og leiðrétta nokkrar alvarlegar rangfærslur sem slegið hefur verið fram. Hugmyndin um stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar er ekki ný af nálinni. Í mínu sérnámi hafði ég unnið um nokkurra ára skeið á sérhæfðri brjóstamiðstöð í Bretlandi og grein um áhuga minn á að koma á fót sérhæfðri brjóstamiðstöð á Íslandi birtist í íslenskum fjölmiðlum 2006 (https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1111174/). Ári seinna kom ég heim úr mínu sérnámi sem sérhæfður brjóstakrabbameinsskurðlæknir og réð mig á Landspítalann. Ég var fullur eldmóðs, áhuga og vilja til að leggja mitt af mörkum svo sérhæfð brjóstamiðstöð yrði að veruleika á Landspítala, en spítalinn hafði skömmu áður kynnt þá yfirlýstu stefnu að koma slíkri einingu á. Þetta var ein af aðalástæðum þess að ég réð mig til starfa á Landspítala. Fyrir þá sem ekki vita hvað sérhæfð brjóstamiðstöð er þá er þetta eining, oftast sérstök bygging, sem getur verið í tengslum við starfsemi stærri spítala, þar sem sérfræðingar í greiningu, meðferð og eftirliti brjóstakrabbameins vinna saman undir sama þaki og geta einbeitt sér alfarið að sinni sérgreinaþekkingu. Svona eining stuðlar að teymisvinnu og hvetur til þverfaglegrar rannsóknarvinnu og er þannig undirstaða góðs árangurs í þessum sjúkdómi en einnig mikilvæg fyrir heildræna, persónulega og sjúklingamiðaða þjónustu. Það er í slíkum brjóstamiðstöðvum sem konur með ættlæga tilhneigingu (BRCA-gen) til að fá brjóstakrabbamein fá sína fræðslu, sálrænan stuðning, eftirlit og fyrirbyggjandi skurðaðgerðir. Þessu til viðbótar þá er sérhæfð brjóstamiðstöð það umhverfi sem flestir erlendir sérfræðingar með mína sérþekkingu vinna í og er að mínu mati forsendan fyrir því að fá fleiri brjóstaskurðlækna til að flytja heim og starfa á Íslandi. Það rann þó fljótlega upp fyrir mér að Landspítalinn hafði engan sérstakan áhuga á að setja fjármagn í þennan málaflokk, umfram það sem verið hafði á árum áður, sem er nokkuð merkilegt þar sem um er að ræða greiningu og meðferð eins algengasta krabbameins á Íslandi. Það er líka ákaflega merkilegt að hugsa til þess að á Landspítala (Háskólasjúkrahúsi) þá hefur enginn sérhæfður brjóstaröntgenlæknir verið starfandi undanfarin 20 ár, en þessari þjónustu allri verið sinnt af Krabbameinsfélagi Íslands, sem eru félagasamtök (einkarekin stofnun) með samning fyrir sína sérfræðinga við Sjúkratryggingar Íslands. Nokkrar breytingar til batnaðar áttu sér stað í þessari þjónustu á fyrstu árum mínum í starfi hérlendis, en þær byggðust fyrst og fremst á dæmalausri vinnu, launaðri og ólaunaðri. Þær höfðu þó ekkert með framkvæmd á stefnu spítalans að gera í þessum málaflokki, enda hafði spítalinn enga stefnu nema á pappír. Ég leitaði til stuðningshópa um kaup á sérstökum tækjum til nota á skurðstofum fyrir aðgerðir við brjóstnám vegna krabbameins og uppbyggingu brjósta, en ljóst var að engum fjármunum Landspítala skyldi varið sérstaklega fyrir þennan hóp. Á sama tíma fór ég reglulega til Færeyja að sinna brjóstakrabbameinssjúklingum þar og stuðlaði þannig með beinum og óbeinum hætti að talsverðum sértekjum fyrir Landspítalann, en fjöldi færeyskra sjúklinga kom til mín í aðgerðir á Landspítala á fyrstu árum þessa samkomulags. Ég fékk vilyrði fyrir því að hluta af sértekjunum sem ég aflaði fyrir spítalann yrði varið í tækjakaup fyrir þessar sérhæfðu brjóstaaðgerðir en raunin varð önnur. Sértekjurnar voru notaðar í tækjakaup fyrir aðra starfsemi spítalans. Eftir sex ára þrotlausa vinnu, miklar fundarsetur og skýrsluskrif, varð mér ljóst að Landspítalinn ætlaði sér ekki að leggja áherslu á eða setja sérstakt fjármagn í stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar og það var í framhaldi af þeim raunveruleika sem blasti við mér að ég ákvað að taka mér árs leyfi frá störfum og starfa nú við eina virtustu brjóstamiðstöð í Bretlandi. Nokkrum mánuðum eftir að ég tók þessa ákvörðun fór ég að kanna hvort möguleikar væru á því að stofna brjóstamiðstöð utan Landspítalans og fékk til samstarfs við mig sérhæfðan brjóstaröntgenlækni sem ég hef unnið með í Færeyjum undanfarin þrjú ár. Við tveir erum þeir einu sem eigum og komum að rekstri Brjóstamiðstöðvarinnar sem fyrirhugað er að starfi í Klíníkinni Ármúla. Engir fjárfestar koma þar að máli. Það er því sex ára saga að baki þeirri sérhæfðu brjóstamiðstöð sem brátt tekur til starfa á Íslandi þótt utan Landspítalans sé, því miður! Eina markmið undirritaðs er að búa til umgjörð utan um viðkvæman málaflokk sem þarf að hlúa betur að en gert hefur verið og sinna honum með sóma. Fjölmargar rangfærslur hafa verið settar fram um Brjóstamiðstöðina og langar mig að nefna hér sérstaklega þrjár.1. „Eining sem þessi utan Landspítala mun leiða til aukins kostnaðar sjúklinga.“ Þeir sem halda þessari staðhæfingu fram vita greinilega ekki hver núverandi kostnaðarþátttaka íslenskra brjóstakrabbameinssjúklinga er. Nýlega bað ég konu sem hafði gengist undir meðferð hjá mér að taka saman hvað hún hafði greitt fyrir greiningu og meðferð síns brjóstakrabbameins. Hún fékk greiningu hjá Krabbameinsfélagi Íslands og gekkst undir skurðaðgerðir og endurhæfingu á Landspítala. Samtals greiddi hún úr eigin vasa rúmlega 505.000 krónur. Ég fullyrði að Brjóstamiðstöðin, sem fyrirhugað er að verði starfrækt í Klíníkinni Ármúla, muni ekki leiða til kostnaðarauka fyrir brjóstakrabbameinssjúklinga. Með meiri samfellu í greiningu, skurðmeðferð og endurhæfingu, eins og stefnt er að í Brjóstamiðstöðinni, er líklegt að kostnaðurinn lækki.2. „Þetta mun leiða til aukinna útgjalda fyrir ríkið.“ Það eru í raun engin rök fyrir þessari staðhæfingu og það sem oft er vitnað til hér og haft til samanburðar er bandaríska tryggingakerfið. Brjóstamiðstöðin mun semja við Sjúkratryggingar um kostnaðarþátttöku, þar sem mjög nákvæm kostnaðargreining er forsenda samningsins og jafnt aðgengi allra tryggt. Fyrir þá sem ekki þekkja þá borgar ríkið, í gegnum Sjúkratryggingar, sérfræðingi fyrir hvert læknisverk. Læknirinn ber ábyrgð á hluta kostnaðar (leiga af húsnæði, tækjum o.fl.) og fara þá laun lækna eftir því hver framleiðnin er. Hún er þannig ekki föst, eins og gerist á Landspítala. Fyrir skurðlækna má með nokkurri einföldun segja að sá sem framkvæmir fleiri aðgerðir fær hærri greiðslur frá Sjúkratryggingum. Slíkt kerfi hvetur til hagvæmni, þ.e. það er reynt að vinna verkin með sem minnstum kostnaði og auka framleiðnina (gera fleiri aðgerðir), sem er ólíkt því sem gerist á ríkisstofnun eins og Landspítala, þar sem það skiptir engu máli hvað þú framleiðir mikið eða lítið, launin verða alltaf þau sömu. Ég fullyrði, eftir að hafa unnið á Landspítala undanfarin sjö ár, að það sé hægt að auka framleiðnina þar til muna, og minnka kostnað ríkisins.3. „Það er hættulegt að gera svona aðgerðir utan Landspítalans.“ Á árunum 2008 til 2014 voru rúmlega 2.400 brjóstaskurðaðgerðir framkvæmdar á Landspítala, allt frá smærri greiningaraðgerðum í stærri uppbyggingaraðgerðir. Á þessum tíma lagðist ein kona á gjörgæsludeildina. Vitað var að hún þyrfti gjörgæslumeðferð, og var það skipulagt fyrir fram. Engin þeirra kvenna sem gengist hafa undir fyrirbyggjandi brjóstnám undanfarin ár (arfberar BRCA-stökkbreytinga) hafa þurft að leggjast inn á gjörgæsludeild. Síðarnefndi hópurinn er að langmestu leyti ungar hraustar konur með enga undirliggjandi sjúkdóma. Á þeirri deild sem ég vinn núna á í Bretlandi eru um það bil 60% af brjóstakrabbameinsaðgerðum gerðar á dagdeildum, þar sem konurnar útskrifast sama dag og aðgerðin er framkvæmd. Þeir sem halda því fram að þessar aðgerðir þurfi að gerast með þeirri yfirbyggingu sem er á hátæknisjúkrahúsi og með nálægð við gjörgæsludeild hafa einfaldlega ekki þekkingu á eðli eða umfangi þessara aðgerða. Ég leyfi mér að fullyrða að stærsta spurningin í þessu máli sé hins vegar afar einföld; hvernig vilja íslenskar konur og þær konur sem bera BRCA-genið hafa þjónustuna? Væri ekki ráð fyrir fjölmiðla að spyrja þeirrar spurningar áður en lengra er haldið í upphrópunum, rangfærslum og ráðleggingum frá sjálfskipuðum sérfræðingum sem hafa ekki komið nálægt raunveruleikanum sem blasir við? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Að gefnu tilefni finnst mér rétt að koma á framfæri nokkrum staðreyndum um stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar á Íslandi og leiðrétta nokkrar alvarlegar rangfærslur sem slegið hefur verið fram. Hugmyndin um stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar er ekki ný af nálinni. Í mínu sérnámi hafði ég unnið um nokkurra ára skeið á sérhæfðri brjóstamiðstöð í Bretlandi og grein um áhuga minn á að koma á fót sérhæfðri brjóstamiðstöð á Íslandi birtist í íslenskum fjölmiðlum 2006 (https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1111174/). Ári seinna kom ég heim úr mínu sérnámi sem sérhæfður brjóstakrabbameinsskurðlæknir og réð mig á Landspítalann. Ég var fullur eldmóðs, áhuga og vilja til að leggja mitt af mörkum svo sérhæfð brjóstamiðstöð yrði að veruleika á Landspítala, en spítalinn hafði skömmu áður kynnt þá yfirlýstu stefnu að koma slíkri einingu á. Þetta var ein af aðalástæðum þess að ég réð mig til starfa á Landspítala. Fyrir þá sem ekki vita hvað sérhæfð brjóstamiðstöð er þá er þetta eining, oftast sérstök bygging, sem getur verið í tengslum við starfsemi stærri spítala, þar sem sérfræðingar í greiningu, meðferð og eftirliti brjóstakrabbameins vinna saman undir sama þaki og geta einbeitt sér alfarið að sinni sérgreinaþekkingu. Svona eining stuðlar að teymisvinnu og hvetur til þverfaglegrar rannsóknarvinnu og er þannig undirstaða góðs árangurs í þessum sjúkdómi en einnig mikilvæg fyrir heildræna, persónulega og sjúklingamiðaða þjónustu. Það er í slíkum brjóstamiðstöðvum sem konur með ættlæga tilhneigingu (BRCA-gen) til að fá brjóstakrabbamein fá sína fræðslu, sálrænan stuðning, eftirlit og fyrirbyggjandi skurðaðgerðir. Þessu til viðbótar þá er sérhæfð brjóstamiðstöð það umhverfi sem flestir erlendir sérfræðingar með mína sérþekkingu vinna í og er að mínu mati forsendan fyrir því að fá fleiri brjóstaskurðlækna til að flytja heim og starfa á Íslandi. Það rann þó fljótlega upp fyrir mér að Landspítalinn hafði engan sérstakan áhuga á að setja fjármagn í þennan málaflokk, umfram það sem verið hafði á árum áður, sem er nokkuð merkilegt þar sem um er að ræða greiningu og meðferð eins algengasta krabbameins á Íslandi. Það er líka ákaflega merkilegt að hugsa til þess að á Landspítala (Háskólasjúkrahúsi) þá hefur enginn sérhæfður brjóstaröntgenlæknir verið starfandi undanfarin 20 ár, en þessari þjónustu allri verið sinnt af Krabbameinsfélagi Íslands, sem eru félagasamtök (einkarekin stofnun) með samning fyrir sína sérfræðinga við Sjúkratryggingar Íslands. Nokkrar breytingar til batnaðar áttu sér stað í þessari þjónustu á fyrstu árum mínum í starfi hérlendis, en þær byggðust fyrst og fremst á dæmalausri vinnu, launaðri og ólaunaðri. Þær höfðu þó ekkert með framkvæmd á stefnu spítalans að gera í þessum málaflokki, enda hafði spítalinn enga stefnu nema á pappír. Ég leitaði til stuðningshópa um kaup á sérstökum tækjum til nota á skurðstofum fyrir aðgerðir við brjóstnám vegna krabbameins og uppbyggingu brjósta, en ljóst var að engum fjármunum Landspítala skyldi varið sérstaklega fyrir þennan hóp. Á sama tíma fór ég reglulega til Færeyja að sinna brjóstakrabbameinssjúklingum þar og stuðlaði þannig með beinum og óbeinum hætti að talsverðum sértekjum fyrir Landspítalann, en fjöldi færeyskra sjúklinga kom til mín í aðgerðir á Landspítala á fyrstu árum þessa samkomulags. Ég fékk vilyrði fyrir því að hluta af sértekjunum sem ég aflaði fyrir spítalann yrði varið í tækjakaup fyrir þessar sérhæfðu brjóstaaðgerðir en raunin varð önnur. Sértekjurnar voru notaðar í tækjakaup fyrir aðra starfsemi spítalans. Eftir sex ára þrotlausa vinnu, miklar fundarsetur og skýrsluskrif, varð mér ljóst að Landspítalinn ætlaði sér ekki að leggja áherslu á eða setja sérstakt fjármagn í stofnun sérhæfðrar brjóstamiðstöðvar og það var í framhaldi af þeim raunveruleika sem blasti við mér að ég ákvað að taka mér árs leyfi frá störfum og starfa nú við eina virtustu brjóstamiðstöð í Bretlandi. Nokkrum mánuðum eftir að ég tók þessa ákvörðun fór ég að kanna hvort möguleikar væru á því að stofna brjóstamiðstöð utan Landspítalans og fékk til samstarfs við mig sérhæfðan brjóstaröntgenlækni sem ég hef unnið með í Færeyjum undanfarin þrjú ár. Við tveir erum þeir einu sem eigum og komum að rekstri Brjóstamiðstöðvarinnar sem fyrirhugað er að starfi í Klíníkinni Ármúla. Engir fjárfestar koma þar að máli. Það er því sex ára saga að baki þeirri sérhæfðu brjóstamiðstöð sem brátt tekur til starfa á Íslandi þótt utan Landspítalans sé, því miður! Eina markmið undirritaðs er að búa til umgjörð utan um viðkvæman málaflokk sem þarf að hlúa betur að en gert hefur verið og sinna honum með sóma. Fjölmargar rangfærslur hafa verið settar fram um Brjóstamiðstöðina og langar mig að nefna hér sérstaklega þrjár.1. „Eining sem þessi utan Landspítala mun leiða til aukins kostnaðar sjúklinga.“ Þeir sem halda þessari staðhæfingu fram vita greinilega ekki hver núverandi kostnaðarþátttaka íslenskra brjóstakrabbameinssjúklinga er. Nýlega bað ég konu sem hafði gengist undir meðferð hjá mér að taka saman hvað hún hafði greitt fyrir greiningu og meðferð síns brjóstakrabbameins. Hún fékk greiningu hjá Krabbameinsfélagi Íslands og gekkst undir skurðaðgerðir og endurhæfingu á Landspítala. Samtals greiddi hún úr eigin vasa rúmlega 505.000 krónur. Ég fullyrði að Brjóstamiðstöðin, sem fyrirhugað er að verði starfrækt í Klíníkinni Ármúla, muni ekki leiða til kostnaðarauka fyrir brjóstakrabbameinssjúklinga. Með meiri samfellu í greiningu, skurðmeðferð og endurhæfingu, eins og stefnt er að í Brjóstamiðstöðinni, er líklegt að kostnaðurinn lækki.2. „Þetta mun leiða til aukinna útgjalda fyrir ríkið.“ Það eru í raun engin rök fyrir þessari staðhæfingu og það sem oft er vitnað til hér og haft til samanburðar er bandaríska tryggingakerfið. Brjóstamiðstöðin mun semja við Sjúkratryggingar um kostnaðarþátttöku, þar sem mjög nákvæm kostnaðargreining er forsenda samningsins og jafnt aðgengi allra tryggt. Fyrir þá sem ekki þekkja þá borgar ríkið, í gegnum Sjúkratryggingar, sérfræðingi fyrir hvert læknisverk. Læknirinn ber ábyrgð á hluta kostnaðar (leiga af húsnæði, tækjum o.fl.) og fara þá laun lækna eftir því hver framleiðnin er. Hún er þannig ekki föst, eins og gerist á Landspítala. Fyrir skurðlækna má með nokkurri einföldun segja að sá sem framkvæmir fleiri aðgerðir fær hærri greiðslur frá Sjúkratryggingum. Slíkt kerfi hvetur til hagvæmni, þ.e. það er reynt að vinna verkin með sem minnstum kostnaði og auka framleiðnina (gera fleiri aðgerðir), sem er ólíkt því sem gerist á ríkisstofnun eins og Landspítala, þar sem það skiptir engu máli hvað þú framleiðir mikið eða lítið, launin verða alltaf þau sömu. Ég fullyrði, eftir að hafa unnið á Landspítala undanfarin sjö ár, að það sé hægt að auka framleiðnina þar til muna, og minnka kostnað ríkisins.3. „Það er hættulegt að gera svona aðgerðir utan Landspítalans.“ Á árunum 2008 til 2014 voru rúmlega 2.400 brjóstaskurðaðgerðir framkvæmdar á Landspítala, allt frá smærri greiningaraðgerðum í stærri uppbyggingaraðgerðir. Á þessum tíma lagðist ein kona á gjörgæsludeildina. Vitað var að hún þyrfti gjörgæslumeðferð, og var það skipulagt fyrir fram. Engin þeirra kvenna sem gengist hafa undir fyrirbyggjandi brjóstnám undanfarin ár (arfberar BRCA-stökkbreytinga) hafa þurft að leggjast inn á gjörgæsludeild. Síðarnefndi hópurinn er að langmestu leyti ungar hraustar konur með enga undirliggjandi sjúkdóma. Á þeirri deild sem ég vinn núna á í Bretlandi eru um það bil 60% af brjóstakrabbameinsaðgerðum gerðar á dagdeildum, þar sem konurnar útskrifast sama dag og aðgerðin er framkvæmd. Þeir sem halda því fram að þessar aðgerðir þurfi að gerast með þeirri yfirbyggingu sem er á hátæknisjúkrahúsi og með nálægð við gjörgæsludeild hafa einfaldlega ekki þekkingu á eðli eða umfangi þessara aðgerða. Ég leyfi mér að fullyrða að stærsta spurningin í þessu máli sé hins vegar afar einföld; hvernig vilja íslenskar konur og þær konur sem bera BRCA-genið hafa þjónustuna? Væri ekki ráð fyrir fjölmiðla að spyrja þeirrar spurningar áður en lengra er haldið í upphrópunum, rangfærslum og ráðleggingum frá sjálfskipuðum sérfræðingum sem hafa ekki komið nálægt raunveruleikanum sem blasir við?
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun