Útlit er fyrir að íslenskir lífeyrissjóðir geti ekki tryggt framtíðarkynslóðum áhyggjulaust ævikvöld þar sem svo lítill hluti eigna þeirra er í erlendum gjaldeyri. Nauðsynlegt er að veita þeim undanþágu frá gjaldeyrishöftum til að fjárfesta erlendis að mati hagfræðings sem hefur rannsakað kerfið.
Út er komið ritið Áhættudreifing eða einangrun - um tengsl lífeyrissparnaðar, greiðslujafnaðar og erlendra fjárfestinga eftir dr. Ásgeir Jónsson dósent í hagfræði við Háskóla Íslands og dr. Hersi Sigurgeirsson dósent við viðskiptafræðideild sama skóla. Ritið er afrakstur rannsókna þeirra á stöðu lífeyrissjóðakerfisins og var unnið að beiðni Landssamtaka lífeyrissjóða.
Aðeins 22,4 prósent af heildareignum lífeyrissjóðanna eru erlendar og er það ákveðið áhyggjuefni að mati höfundanna því neysla lífeyrisþega framtíðarinnar verður í gjaldeyri, þ.e. í innflutningi á vörum og þjónustu.
Undanþága frá gjaldeyrishöftum nauðsynleg
Þeir Ásgeir og Hersir kynntu ritið á fundi á Hilton í morgun. „Lífeyrissjóðirnir hafa alltof lítið af erlendum eignum og það mun skapa vandamál þegar stórir árgangur fara á eftirlaun og það verður að draga sparnaðinn til baka, þ.e. nýta þær lífeyriseignir sem er búið að safna upp. Þegar þjóðin eldist mun það hafa mjög neikvæð áhrif fyrir hagkerfið þegar við förum að setja niður þær lífeyriseignir,“ segir Ásgeir Jónsson. Ásgeir segir æskilegt að hlutfall erlendra eigna lífeyrisjsóðanna sé í kringum 50 prósent. Þá sé alvarlegt áhyggjuefni að hlutfall erlendra eigna sjóðanna lækkar ár frá ári vegna innflæðis nýrra lífeyrisgreiðslna og lífeyrissjóðunum er meinað að beina nýjum fjárfestingum í erlendar eignir vegna gjaldeyrishaftanna. Þetta þýðir á mannamáli að lífeyrissjóðirnir geta ekki tryggt sjóðfélögum sínum áhyggjulaust ævikvöld ef ekki tekst að snúa þessari þróun við.
„Einaneyslan er 40-50 prósent innflutt með einum eða öðrum hætti. Það er mjög eðlilegt að við eigum erlendar eignir fyrir erlendum hluta einkaneyslunnar,“ segir Ásgeir.
Í ritinu leggja þeir Hersir til að lífeyrissjóðunum verði heimilað að verja fjórðungi nýs innflæðis lífeyrisgreiðslna í erlendar fjárfestingar til að rétta hlutfallið af. Til þess að það gangi eftir þurfa lífeyrissjóðirnir sérstaka undanþágu frá gjaldeyrishöftum. Innflæði nýrra lífeyrisgreiðslna nemur árlega 40 milljörðum króna. Þetta þýðir að lífeyrissjóðirnir þurfa undanþágu fyrir erlendum fjárfestingum að að jafnvirði 10 milljarða króna á ári hverju.
Stjórnendur lífeyrissjóðanna hafa lýst miklum áhyggjum af þessu. „Ég held að þessi umræða sem maður stundum heyrir að lífeyrissjóðirnir verði síðastir í röðinni þegar gjaldeyrishöftunum verður aflétt sé mjög hættuleg og það verði að snúa henni við,“ sagði Haukur Hafsteinsson framkvæmdastjóri LSR í viðtali við Stöð 2 í maí síðastliðnum.
Munu ekki geta tryggt sjóðfélögum áhyggjulaust ævikvöld
