Innrásin sem markaði upphafið að síðari heimsstyrjöldinni Birta Björnsdóttir skrifar 1. september 2014 20:00 Rétt fyrir klukkan sex að morgni 1.september árið 1939 hófu skipverjar á Schleswig-Holstein skotárás á borgina Gdansk. Í kjölfarið þrömmuðu svo þýskar hersveitir yfir landamærin inn í Pólland, en innrás hersveita Nasista er talin marka upphaf síðari heimsstyrjaldarinnar. „Ég var átta ára þá. Og móðir mín, sem heyrði þessar fréttir með systur sinni, sagði við hana: „Þetta getur ekki verið satt”,” segir Joahim Fulczyk, íbúi Gliwice. Atburðarásina í kjölfarið þekkja flestir, en Bretar og Frakkar lýstu yfir stríði á hendur Þjóðverjum tveimur dögum eftir innrásina. Hildarleikurinn stóð yfir í næstum sex ár, um 110 milljónir manna frá 72 þjóðlöndum tóku þátt í blóðugum bardögum fyrir friði í Evrópu og talið er að á bilinu 45 til 60 milljónir manna hafi týnt lífi. Adolf Hitler hafði í aðdraganda innrásarinnar styrkt stöðu sína all verulega í Evrópu, meðal annars með því að innlima Tékkland og Austurríki undir Þriðja ríki nasistanna. Ýmis teikn voru því á lofti árið 1939 og hétu Frakkar og Bretar Pólverjum liðveislu, myndu nasistar ráðast á þá. Í lok ágúst sama ár gerðu Þjóðverjar og Sovétmenn hinsvegar með sér samning þar sem þjóðirnar ákváðu að skipta Póllandi með sér og í kjölfarið tók Hilter ákvörðun um að ráðast inn í landið. „Ögrunin hafði tilætluð áhrif í þýskum áróðri því Hitler leitaði að afsökun, ekki staðreyndum, sem gæti réttlætt innrás í Pólland. Og hann leitaði að afsökun til að réttlæta árásina í augum eigin samfélags sem, þrátt fyrir almennt aðra skoðun, var ekki fullkomlega sannfært, sérstaklega í Sílesíu, að það yrði að ráðast á Pólland,” sagði sagnfræðingurinn Damian Reclaw. Donald Tusk, forsetisráðherra Póllands, sagði við minningarathöfn í dag að Evrópubúar verði að læra af sögunni, til að hún endurtaki sig ekki, og vísaði þar til átakanna sem nú geysa í austurhluta Úkraínu. Mest lesið Dregur framboðið til baka Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Innlent Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Innlent Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Erlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira
Rétt fyrir klukkan sex að morgni 1.september árið 1939 hófu skipverjar á Schleswig-Holstein skotárás á borgina Gdansk. Í kjölfarið þrömmuðu svo þýskar hersveitir yfir landamærin inn í Pólland, en innrás hersveita Nasista er talin marka upphaf síðari heimsstyrjaldarinnar. „Ég var átta ára þá. Og móðir mín, sem heyrði þessar fréttir með systur sinni, sagði við hana: „Þetta getur ekki verið satt”,” segir Joahim Fulczyk, íbúi Gliwice. Atburðarásina í kjölfarið þekkja flestir, en Bretar og Frakkar lýstu yfir stríði á hendur Þjóðverjum tveimur dögum eftir innrásina. Hildarleikurinn stóð yfir í næstum sex ár, um 110 milljónir manna frá 72 þjóðlöndum tóku þátt í blóðugum bardögum fyrir friði í Evrópu og talið er að á bilinu 45 til 60 milljónir manna hafi týnt lífi. Adolf Hitler hafði í aðdraganda innrásarinnar styrkt stöðu sína all verulega í Evrópu, meðal annars með því að innlima Tékkland og Austurríki undir Þriðja ríki nasistanna. Ýmis teikn voru því á lofti árið 1939 og hétu Frakkar og Bretar Pólverjum liðveislu, myndu nasistar ráðast á þá. Í lok ágúst sama ár gerðu Þjóðverjar og Sovétmenn hinsvegar með sér samning þar sem þjóðirnar ákváðu að skipta Póllandi með sér og í kjölfarið tók Hilter ákvörðun um að ráðast inn í landið. „Ögrunin hafði tilætluð áhrif í þýskum áróðri því Hitler leitaði að afsökun, ekki staðreyndum, sem gæti réttlætt innrás í Pólland. Og hann leitaði að afsökun til að réttlæta árásina í augum eigin samfélags sem, þrátt fyrir almennt aðra skoðun, var ekki fullkomlega sannfært, sérstaklega í Sílesíu, að það yrði að ráðast á Pólland,” sagði sagnfræðingurinn Damian Reclaw. Donald Tusk, forsetisráðherra Póllands, sagði við minningarathöfn í dag að Evrópubúar verði að læra af sögunni, til að hún endurtaki sig ekki, og vísaði þar til átakanna sem nú geysa í austurhluta Úkraínu.
Mest lesið Dregur framboðið til baka Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Innlent Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Innlent Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Erlent Fleiri fréttir Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sjá meira