Bregðast þurfi við fjárhagsvanda bænda svo þeir séu ekki „þrælar á eigin búi“ Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 25. október 2023 10:15 Þórarinn Ingi er formaður atvinnuveganefndar og bóndi. Hann segir íslenskan landbúnað hanga á bláþræði. Vísir/Vilhelm Formaður atvinnuveganefndar Alþingis segir neyðarástand ríkja í íslenskum landbúnaði. Grípa þurfi til aðgerða hratt og örugglega til að koma til móts við skuldavanda bænda og leggur hann til dæmis til hlutdeildarlán fyrir unga bændur. „Það er stundum þannig að það tekur svolítinn tíma að á öll ljós til að kvikna á vissum stöðum og það á nú stundum við okkur á Alþingi líka. Mér finnst eins og núna séu menn að velta þessu verulega fyrir sér,“ segir Þórarinn Ingi Pétursson, formaður atvinnuveganefndar Alþingis og bóndi, í umræðu um landbúnað í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Þórarinn skrifaði í síðustu viku grein um stöðu bænda sem birtist á Vísi. Yfirskrift greinarinnar var „Líf íslensks landbúnaðar hangir á bláþræði“ og fer hann í greininni yfir það að rekstrargrundvöllur bænda sé hverfandi, nýliðun lítil sem engin og afkoma bænda með öllu óviðunandi. Þórarinn segir gleðilegt að í kjölfar greinarinnar hafi verið skipaður ráðuneytisstjórahópur til að fara yfir skuldamál bænda. Sjálfur er hann bóndi og veit vel af þessum vandræðum stéttarinnar en vonar að nú verði slæmri þróun snúið við. „Það er nú þannig að stýrivaxtahækkanirnar og þessi verðbólga bítur alla, ekki bara landbúnaðinn,“ segir Þórarinn og bendir á að jafnvel vel rekin bú eigi í fjárhagsvanda. „Fjárfestingin við meðalstórt kúabú getur numið rúmum þrjú til fjögur hundruð milljónum en veltan er bara 60 milljónir. Þegar verða þessar breytingar, hækkun aðfanga, hækkun vaxta, þá er rekstrargrundvöllur vel rekinna búa algjörlega farinn,“ segir Þórarinn. Varhugaverð staða að bændur verði að vinna utan bús Skuldsett bú, nýliðar og aðrir sem hafi verið í uppbyggingu á búum sínum eigi í miklum vanda. „Við þekkjum ágætlega að sauðfjárbændur vinna utan bús til að hafa tekjur fyrir fjölskylduna en nú er staðan bara orðin þannig í mjólkurframleiðslunni líka. Mjólkurframleiðslan er allt annars eðlis en er í sauðfénu, þar hefur verið meiri sveigjanleiki þó ég mæli nú ekki með því að menn vinni endalaust utan bús,“ segir Þórarinn. „Þegar er komið svo í mjólkurframleiðslunni að bændur eru farnir að vinna utan bús þá fer maður að spyrja sig: Á hvaða vegferð erum við?“ Til umræðu hefur komið að bjóða bændum hlutdeildarlán, sem Þórarinn segir góðan kost. „Ef við setjum þetta í samhengi, bú sem kostar 300 milljónir, að hið opinbera komi þarna inn í til að koma fólki af stað af því að þetta er alveg ógerlegt í dag að gera þetta,“ segir Þórarinn. Skoða aðkomu Byggðastofnunar Sömuleiðis mætti kanna að Byggðastofnun kæmi einhvern vegin að málum þar sem stofnunin láni þegar mikið til landbúnaðar. „En við þurfum að fá lánaflokk fyrir landbúnað, þar sem við erum með lán til mjög langs tíma með lágum afborgunum. Til að menn geti haft sómasamlegt líf fyrir sína fjölskyldu en ekki vera eigin þrælar á eigin búi,“ segir Þórarinn. Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, sagði í viðtali í Sprengisandi á Bylgjunni á sunnudag, að tími sé kominn til aðgerða og ekki eigi að þurfa að skipa starfshópa um málið sem taki marga mánuði að komast að niðurstöðum. Þórarinn tekur að hluta undir þetta, enda liggi öll gögn um vanda landbúnaðarins fyrir. „Það vill nú stundum þannig til að við erum svolítið glöð við það að skipa hópa til að vinna hin og þessi verkefni sem kemur kannski ekkert út úr þannig að ég skil áhyggjur Vigdísar. Þess vegna höfum við lagt áherslu á að menn vinni hratt og vel en það er þannig líka að menn verða að hafa tækifæri til að greina stöðuna og kynna sér hana,“ segir Þórarinn. „Það er allt annað fyrir okkur sem erum starfandi í greininni og framkvæmdastjóra Bændasamtakanna sem þekkir málið. Þegar við þurfum að fá aðila að borðinu er eðlilegt að gefa mönnum smá tíma til að kynna sér verkefnið en ekki bara taka þetta hrátt upp. Þá leggjum við mikla áherslu á að menn vinni hratt og vel og safni að sér gögnum, sem Vigdís segir að séu til og ég veit að eru til, ogfarið verði í vinnuna hratt og vel.“ Hægt er að hluta á viðtalið við Þórarinn í heild sinni hér að neðan. Landbúnaður Bítið Alþingi Framsóknarflokkurinn Tengdar fréttir Fjárhagsstaða í landbúnaði Ljóst er að þegar leið á árið 2021 að ákveðinn vendipunktur væri runninn upp í íslenskum landbúnaði. Í kjölfar innrásar Rússa inn í Úkraínu, sem gerðist í beinu framhaldi af Covid-19 faraldrinum og þeim efnahagsaðgerðum sem lagt var í til að stemma við neikvæðum hagrænum afleiðingum faraldursins, var hrint af stað kröppum verðlagshækkunum sem við erum enn að sjá afleiðingar af í dag. 23. október 2023 20:00 Tólf milljarða vanti í íslenskan landbúnað Bændasamtökin krefjast þess að komið verði til móts við afkomubrest bænda frá 1. janúar á þessu ári og út samningstíma búvörusamninga. Eins og var gert í sprettgreiðslum til bænda í fyrra. Þetta kemur fram í yfirlýsingu frá samtökunum en þar segir að ef ekki verði brugðist við megi búast við fjöldagjaldþroti hjá bændum. 23. október 2023 11:48 „Tilfellið er að við stöndum frammi fyrir algjöru hruni“ Framkvæmdastjóri Bændasamtakanna kallar eftir tafarlausum stuðningi ríkisstjórnarinnar og segir íslenskan landbúnað standa frammi fyrir algjöru hruni. Hún hefur áhyggjur af áhuga erlendra einkaaðila og segir hættu á að þeir sölsi undir sig íslenskan landbúnað. 22. október 2023 13:37 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Miklar breytingar á fylgi fyrir kappræður Stöðvar 2 í kvöld Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Innlent „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Innlent Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Fleiri fréttir Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Bein útsending: Kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Sjá meira
„Það er stundum þannig að það tekur svolítinn tíma að á öll ljós til að kvikna á vissum stöðum og það á nú stundum við okkur á Alþingi líka. Mér finnst eins og núna séu menn að velta þessu verulega fyrir sér,“ segir Þórarinn Ingi Pétursson, formaður atvinnuveganefndar Alþingis og bóndi, í umræðu um landbúnað í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Þórarinn skrifaði í síðustu viku grein um stöðu bænda sem birtist á Vísi. Yfirskrift greinarinnar var „Líf íslensks landbúnaðar hangir á bláþræði“ og fer hann í greininni yfir það að rekstrargrundvöllur bænda sé hverfandi, nýliðun lítil sem engin og afkoma bænda með öllu óviðunandi. Þórarinn segir gleðilegt að í kjölfar greinarinnar hafi verið skipaður ráðuneytisstjórahópur til að fara yfir skuldamál bænda. Sjálfur er hann bóndi og veit vel af þessum vandræðum stéttarinnar en vonar að nú verði slæmri þróun snúið við. „Það er nú þannig að stýrivaxtahækkanirnar og þessi verðbólga bítur alla, ekki bara landbúnaðinn,“ segir Þórarinn og bendir á að jafnvel vel rekin bú eigi í fjárhagsvanda. „Fjárfestingin við meðalstórt kúabú getur numið rúmum þrjú til fjögur hundruð milljónum en veltan er bara 60 milljónir. Þegar verða þessar breytingar, hækkun aðfanga, hækkun vaxta, þá er rekstrargrundvöllur vel rekinna búa algjörlega farinn,“ segir Þórarinn. Varhugaverð staða að bændur verði að vinna utan bús Skuldsett bú, nýliðar og aðrir sem hafi verið í uppbyggingu á búum sínum eigi í miklum vanda. „Við þekkjum ágætlega að sauðfjárbændur vinna utan bús til að hafa tekjur fyrir fjölskylduna en nú er staðan bara orðin þannig í mjólkurframleiðslunni líka. Mjólkurframleiðslan er allt annars eðlis en er í sauðfénu, þar hefur verið meiri sveigjanleiki þó ég mæli nú ekki með því að menn vinni endalaust utan bús,“ segir Þórarinn. „Þegar er komið svo í mjólkurframleiðslunni að bændur eru farnir að vinna utan bús þá fer maður að spyrja sig: Á hvaða vegferð erum við?“ Til umræðu hefur komið að bjóða bændum hlutdeildarlán, sem Þórarinn segir góðan kost. „Ef við setjum þetta í samhengi, bú sem kostar 300 milljónir, að hið opinbera komi þarna inn í til að koma fólki af stað af því að þetta er alveg ógerlegt í dag að gera þetta,“ segir Þórarinn. Skoða aðkomu Byggðastofnunar Sömuleiðis mætti kanna að Byggðastofnun kæmi einhvern vegin að málum þar sem stofnunin láni þegar mikið til landbúnaðar. „En við þurfum að fá lánaflokk fyrir landbúnað, þar sem við erum með lán til mjög langs tíma með lágum afborgunum. Til að menn geti haft sómasamlegt líf fyrir sína fjölskyldu en ekki vera eigin þrælar á eigin búi,“ segir Þórarinn. Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, sagði í viðtali í Sprengisandi á Bylgjunni á sunnudag, að tími sé kominn til aðgerða og ekki eigi að þurfa að skipa starfshópa um málið sem taki marga mánuði að komast að niðurstöðum. Þórarinn tekur að hluta undir þetta, enda liggi öll gögn um vanda landbúnaðarins fyrir. „Það vill nú stundum þannig til að við erum svolítið glöð við það að skipa hópa til að vinna hin og þessi verkefni sem kemur kannski ekkert út úr þannig að ég skil áhyggjur Vigdísar. Þess vegna höfum við lagt áherslu á að menn vinni hratt og vel en það er þannig líka að menn verða að hafa tækifæri til að greina stöðuna og kynna sér hana,“ segir Þórarinn. „Það er allt annað fyrir okkur sem erum starfandi í greininni og framkvæmdastjóra Bændasamtakanna sem þekkir málið. Þegar við þurfum að fá aðila að borðinu er eðlilegt að gefa mönnum smá tíma til að kynna sér verkefnið en ekki bara taka þetta hrátt upp. Þá leggjum við mikla áherslu á að menn vinni hratt og vel og safni að sér gögnum, sem Vigdís segir að séu til og ég veit að eru til, ogfarið verði í vinnuna hratt og vel.“ Hægt er að hluta á viðtalið við Þórarinn í heild sinni hér að neðan.
Landbúnaður Bítið Alþingi Framsóknarflokkurinn Tengdar fréttir Fjárhagsstaða í landbúnaði Ljóst er að þegar leið á árið 2021 að ákveðinn vendipunktur væri runninn upp í íslenskum landbúnaði. Í kjölfar innrásar Rússa inn í Úkraínu, sem gerðist í beinu framhaldi af Covid-19 faraldrinum og þeim efnahagsaðgerðum sem lagt var í til að stemma við neikvæðum hagrænum afleiðingum faraldursins, var hrint af stað kröppum verðlagshækkunum sem við erum enn að sjá afleiðingar af í dag. 23. október 2023 20:00 Tólf milljarða vanti í íslenskan landbúnað Bændasamtökin krefjast þess að komið verði til móts við afkomubrest bænda frá 1. janúar á þessu ári og út samningstíma búvörusamninga. Eins og var gert í sprettgreiðslum til bænda í fyrra. Þetta kemur fram í yfirlýsingu frá samtökunum en þar segir að ef ekki verði brugðist við megi búast við fjöldagjaldþroti hjá bændum. 23. október 2023 11:48 „Tilfellið er að við stöndum frammi fyrir algjöru hruni“ Framkvæmdastjóri Bændasamtakanna kallar eftir tafarlausum stuðningi ríkisstjórnarinnar og segir íslenskan landbúnað standa frammi fyrir algjöru hruni. Hún hefur áhyggjur af áhuga erlendra einkaaðila og segir hættu á að þeir sölsi undir sig íslenskan landbúnað. 22. október 2023 13:37 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Miklar breytingar á fylgi fyrir kappræður Stöðvar 2 í kvöld Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Innlent „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Innlent Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Fleiri fréttir Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Bein útsending: Kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Sjá meira
Fjárhagsstaða í landbúnaði Ljóst er að þegar leið á árið 2021 að ákveðinn vendipunktur væri runninn upp í íslenskum landbúnaði. Í kjölfar innrásar Rússa inn í Úkraínu, sem gerðist í beinu framhaldi af Covid-19 faraldrinum og þeim efnahagsaðgerðum sem lagt var í til að stemma við neikvæðum hagrænum afleiðingum faraldursins, var hrint af stað kröppum verðlagshækkunum sem við erum enn að sjá afleiðingar af í dag. 23. október 2023 20:00
Tólf milljarða vanti í íslenskan landbúnað Bændasamtökin krefjast þess að komið verði til móts við afkomubrest bænda frá 1. janúar á þessu ári og út samningstíma búvörusamninga. Eins og var gert í sprettgreiðslum til bænda í fyrra. Þetta kemur fram í yfirlýsingu frá samtökunum en þar segir að ef ekki verði brugðist við megi búast við fjöldagjaldþroti hjá bændum. 23. október 2023 11:48
„Tilfellið er að við stöndum frammi fyrir algjöru hruni“ Framkvæmdastjóri Bændasamtakanna kallar eftir tafarlausum stuðningi ríkisstjórnarinnar og segir íslenskan landbúnað standa frammi fyrir algjöru hruni. Hún hefur áhyggjur af áhuga erlendra einkaaðila og segir hættu á að þeir sölsi undir sig íslenskan landbúnað. 22. október 2023 13:37