Krónan er eins og áfengissjúklingur; en hún er ólæknandi Ole Anton Bieltvedt skrifar 9. nóvember 2018 13:46 Í mörgum fjölskyldum eru einhverjir, sem eiga við áfengissýki að stríða. Það kannast flestir við þann vanda. Þetta er einfaldlega hluti af mannlífinu. Oft er það þannig, að, á meðan allt leikur í lyndi, eru mál fín og sjúkdómseinkenni engin, en, þegar á bjátar og einhverjar sviptingar verða í lífi sjúklinga, óvænt álag, brýst sjúkdómurinn út, oft með slæmum afleiðingum fyrir sjúklinga og aðstandendur. Sem betur fer höfum við Íslendingar staðið framarlega í meðferð áfengissjúklinga, og hefur hér náðst betri árangur við að halda sjúkdómnum niðri og vinna á honum, en víðast hvar annars staðar, þökk sé SÁÁ og Vogi. En, því miður höfum við ekkert SÁÁ og engan Vog í krónumálum. Sjúkdómseinkenni krónunnar eru svipuð. Hún virðist fín í bili, meðan allt er gott og leikur í lyndi, en, svo, þegar eitthvað kemur upp á og einhver vandi steðjar að, er styrkurinn og stöðugleikinn enginn; allt lætur undan og mál fara úr böndum. Eitt af því, sem einkennir veikleika krónunnar er, að þeir, sem á hana þurfa að treysta – hafa ekkert annað – vita aldrei, hvar þeir standa, eða, hvað morgundagurinn ber í skauti sér fyrir þá og þeirra fjármál; tekjur og útgjöld, eignir og skuldir. Í fyrra fór 1 Bandaríkjadalur í 98,00 krónur. Þegar þetta er ritað, er hann 121,00 króna. Hvert framhaldið verður, veit enginn. Ekki öfunda ég þá, sem álpuðust til að taka verðtryggð lán síðustu misserin, því það er reiknað með, að alla vega helmingur falls krónunnar fari beint út í verðlag, en verðtrygging hækkar þá skuldir að sama skapi. Hvernig má það eiginlega vera, að bönkum sé heimilað að veita verðtryggð lán, og, að þeir skuli gera það? Hvar er ábyrgðartilfinningin!? Hafa þessir menn ekkert lært? Varla getur þeim verið hundsama um hagsmuni og afkomu viðskiptavina sinna! Erlendis hafa bankamenn hlotið dóma fyrir óábyrga ráðgjöf. Auðvitað hefðu lántakendur líka átt að hafa lært nógu mikið af sögu krónunnar og hruninu til að forðast verðtryggðar skuldbindingar. En hér gildir það sama og um ólæknaðan áfengissjúklinginn; þegar hann er búinn að vera edrú í ákveðinn tíma, í meðbyr og góðæri, er farið að treysta honum; „hann er kominn yfir þetta og verður örugglega fínn í framtíðinni“. Sú veiking krónunnar, sem varð bara núna síðustu vikur, 10%, kynni að hækka verðtryggðar skuldir um 5%. Sá, sem skuldar 40 milljónir, kynni allt í einu að skulda 2 milljónum meir. Guði sé lof eru góð teikn á lofti. Nýleg skoðanakönnun Gallup bendir til, að skýr meirihluti landsmanna vilji nú leggja niður sjúkan gjaldmiðilinn og taka upp heilbrigðan alvörugjaldmiðil – reynadar þann öflugasta og traustasta í heimi – Evruna, en hún gildir í 25 Evrópulöndum. 46% aðspurðra voru með Evru, 18% höfðu ekki skoðun, og 36% voru gegn Evru. Ef afstaða þeirra einna, sem tóku afstöðu, er reiknuð, eru 56% með Evru og 44% á móti. Loksins eru menn farnir að skilja, hvað klukkan slær með krónuna og hversu ólæknandi hennar sjúkdómur er. Þetta er burðalaus örgjaldmiðill, sem sveiflast fram og til baka, eins og korktappi í ölduróti, og enginn veit, hvert fer eða hvar endar. 10% verðfall krónunnar síðustu vikur leiðir auðvitað til þess, að verðlag á innfluttum vörum hækkar að sama skapi. Þeir innflytjendur, sem hafa greitt vöru á gömlu gengi, geta haldið óbreyttu verði svo lengi, sem sú vara er til. Aftur koma því nú auglýsingar um vörur og tæki á „gömlu gengi“. Sumum finnst þetta vont, en það rifjar upp gamlar og slæmar minningar um endalausar verð- og gengissviptingar, sem oftast ullu vandræðum, vanlíðan og þjáningu.Það vonda við þetta mál er þó ekki það, að menn skuli auglýsa vöru á gömlu gengi, það vonda er, að til þess skuli vera tilefni og það hægt. Með Evru verður ekkert „gamalt gengi“. Með Evru verður stöðugt og traust verðlag, tekjur og laun verða örugg, menn munu vita upp á hár, hvar þeir standa með sín útgjöld, eignir og skuldir. Það er kominn tími á Evruna, án eða með ESB aðild. Án fullrar aðildar gæti gengið miklu fyrr, og með góðum samningum kynni að vera að hægt á fá Evruna á sama grundvelli og fullgildir ESB-meðlimir, þar sem Ísland er nú þegar 80-90% í ESB í gengnum EFTA/EES samninginn.Ole Anton Bieltvedt alþjóðlegur kaupsýslumaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Kjósum sameiningu, ekki sundrungu Helgi Ingólfsson Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Betur má ef duga skal Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir skrifar Skoðun Leið að hraðari innviðauppbyggingu Sölvi Sturluson skrifar Skoðun Viltu bjarga heiminum? Samfélagsdrifnar loftslagslausnir Inga Rós Antoníusdóttir skrifar Skoðun Hugleiðingar í aðdraganda kosninga Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson skrifar Skoðun Stuðningur við langtímakjarasamninga Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson skrifar Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Að læra nýtt tungumál og sýna þolinmæði Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Að rækta garðinn sinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Dánaraðstoð og siðareglur lækna Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Umferðarreglur og öryggi fyrir Hjólað í vinnuna Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Kjósum sameiningu, ekki sundrungu Helgi Ingólfsson skrifar Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný nálgun í afreksíþróttum – Nýsköpun Erlingur Jóhannsson skrifar Skoðun Prófsteinninn Katrín Harðardóttir skrifar Skoðun Innrás á Rafah stríðir gegn allri mannúð Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Börnin okkar Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Vextir geta og þurfa að lækka Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Óttasleginn mömmuher og Eurovision Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson skrifar Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson skrifar Sjá meira
Í mörgum fjölskyldum eru einhverjir, sem eiga við áfengissýki að stríða. Það kannast flestir við þann vanda. Þetta er einfaldlega hluti af mannlífinu. Oft er það þannig, að, á meðan allt leikur í lyndi, eru mál fín og sjúkdómseinkenni engin, en, þegar á bjátar og einhverjar sviptingar verða í lífi sjúklinga, óvænt álag, brýst sjúkdómurinn út, oft með slæmum afleiðingum fyrir sjúklinga og aðstandendur. Sem betur fer höfum við Íslendingar staðið framarlega í meðferð áfengissjúklinga, og hefur hér náðst betri árangur við að halda sjúkdómnum niðri og vinna á honum, en víðast hvar annars staðar, þökk sé SÁÁ og Vogi. En, því miður höfum við ekkert SÁÁ og engan Vog í krónumálum. Sjúkdómseinkenni krónunnar eru svipuð. Hún virðist fín í bili, meðan allt er gott og leikur í lyndi, en, svo, þegar eitthvað kemur upp á og einhver vandi steðjar að, er styrkurinn og stöðugleikinn enginn; allt lætur undan og mál fara úr böndum. Eitt af því, sem einkennir veikleika krónunnar er, að þeir, sem á hana þurfa að treysta – hafa ekkert annað – vita aldrei, hvar þeir standa, eða, hvað morgundagurinn ber í skauti sér fyrir þá og þeirra fjármál; tekjur og útgjöld, eignir og skuldir. Í fyrra fór 1 Bandaríkjadalur í 98,00 krónur. Þegar þetta er ritað, er hann 121,00 króna. Hvert framhaldið verður, veit enginn. Ekki öfunda ég þá, sem álpuðust til að taka verðtryggð lán síðustu misserin, því það er reiknað með, að alla vega helmingur falls krónunnar fari beint út í verðlag, en verðtrygging hækkar þá skuldir að sama skapi. Hvernig má það eiginlega vera, að bönkum sé heimilað að veita verðtryggð lán, og, að þeir skuli gera það? Hvar er ábyrgðartilfinningin!? Hafa þessir menn ekkert lært? Varla getur þeim verið hundsama um hagsmuni og afkomu viðskiptavina sinna! Erlendis hafa bankamenn hlotið dóma fyrir óábyrga ráðgjöf. Auðvitað hefðu lántakendur líka átt að hafa lært nógu mikið af sögu krónunnar og hruninu til að forðast verðtryggðar skuldbindingar. En hér gildir það sama og um ólæknaðan áfengissjúklinginn; þegar hann er búinn að vera edrú í ákveðinn tíma, í meðbyr og góðæri, er farið að treysta honum; „hann er kominn yfir þetta og verður örugglega fínn í framtíðinni“. Sú veiking krónunnar, sem varð bara núna síðustu vikur, 10%, kynni að hækka verðtryggðar skuldir um 5%. Sá, sem skuldar 40 milljónir, kynni allt í einu að skulda 2 milljónum meir. Guði sé lof eru góð teikn á lofti. Nýleg skoðanakönnun Gallup bendir til, að skýr meirihluti landsmanna vilji nú leggja niður sjúkan gjaldmiðilinn og taka upp heilbrigðan alvörugjaldmiðil – reynadar þann öflugasta og traustasta í heimi – Evruna, en hún gildir í 25 Evrópulöndum. 46% aðspurðra voru með Evru, 18% höfðu ekki skoðun, og 36% voru gegn Evru. Ef afstaða þeirra einna, sem tóku afstöðu, er reiknuð, eru 56% með Evru og 44% á móti. Loksins eru menn farnir að skilja, hvað klukkan slær með krónuna og hversu ólæknandi hennar sjúkdómur er. Þetta er burðalaus örgjaldmiðill, sem sveiflast fram og til baka, eins og korktappi í ölduróti, og enginn veit, hvert fer eða hvar endar. 10% verðfall krónunnar síðustu vikur leiðir auðvitað til þess, að verðlag á innfluttum vörum hækkar að sama skapi. Þeir innflytjendur, sem hafa greitt vöru á gömlu gengi, geta haldið óbreyttu verði svo lengi, sem sú vara er til. Aftur koma því nú auglýsingar um vörur og tæki á „gömlu gengi“. Sumum finnst þetta vont, en það rifjar upp gamlar og slæmar minningar um endalausar verð- og gengissviptingar, sem oftast ullu vandræðum, vanlíðan og þjáningu.Það vonda við þetta mál er þó ekki það, að menn skuli auglýsa vöru á gömlu gengi, það vonda er, að til þess skuli vera tilefni og það hægt. Með Evru verður ekkert „gamalt gengi“. Með Evru verður stöðugt og traust verðlag, tekjur og laun verða örugg, menn munu vita upp á hár, hvar þeir standa með sín útgjöld, eignir og skuldir. Það er kominn tími á Evruna, án eða með ESB aðild. Án fullrar aðildar gæti gengið miklu fyrr, og með góðum samningum kynni að vera að hægt á fá Evruna á sama grundvelli og fullgildir ESB-meðlimir, þar sem Ísland er nú þegar 80-90% í ESB í gengnum EFTA/EES samninginn.Ole Anton Bieltvedt alþjóðlegur kaupsýslumaður.
Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar