Vildi greiða mun minna fyrir hlutinn Hörður Ægisson og Kristinn Ingi Jónsson skrifar 10. október 2018 08:00 Íslenska ríkið fór úr hluthafahópi Arion banka í lok febrúarmánaðar þegar Kaupþing, stærsti hluthafi bankans, nýtti kauprétt sinn að 13 prósenta hlut ríkisins. Ríkið sagði við það tækifæri að heildarávinningur þess vegna fjárhagslegra hagsmuna í Arion banka væri metinn á yfir 150 milljarða króna. Fréttablaðið/Stefán Kaupþing hélt því fram í óformlegum viðræðum eignarhaldsfélagsins við Bankasýslu ríkisins á haustmánuðum 2016 að verð á kauprétti þess að 13 prósenta hlut ríkisins í Arion banka ætti að nema um 15,5 milljörðum króna. Endanlegt verð reyndist hins vegar vera ríflega helmingi hærra eða alls 23,4 milljarðar króna þegar Kaupþing nýtti sér kaupréttinn í febrúar síðastliðnum. Í minnisblaði sem Bankasýslan, sem fór með umræddan hlut ríkisins í bankanum, skrifaði Bjarna Benediktssyni, fjármála- og efnahagsráðherra, í febrúar segir að það sé mat stofnunarinnar að hún hafi „staðið vaktina vel“ í viðræðunum við Kaupþing og tryggt „bestu mögulegu útkomuna fyrir ríkissjóð“. Það hafi hún gert meðal annars með því að „andmæla útreikningum og túlkunum“ Kaupþings á kaupréttarverðinu og standa fast á „ströngustu túlkun kaupréttarákvæða“ hluthafasamkomulags frá árinu 2009. Kaupskil, dótturfélag Kaupþings, nýtti sér kaupréttinn í síðari hluta febrúarmánaðar síðastliðins en með kaupunum hvarf ríkið úr hluthafahópi Arion banka. Var það mat Bankasýslunnar að Kaupskil hefði einhliða, ótvíræðan og fortakslausan rétt, samkvæmt áðurnefndu hluthafasamkomulagi, til þess að kaupa hlut ríkisins í bankanum. Í aðdraganda kaupanna var hins vegar hart deilt um hvert verðið á kaupréttinum ætti að vera, að því er fram kemur í minnisblöðum sem Bankasýslan skrifaði fjármálaráðherra fyrr á þessu ári og Markaðurinn fékk afhent frá ráðuneyti hans á grundvelli upplýsingalaga. Samkvæmt hluthafasamkomulagi ríkisins, Kaupþings og Arion banka, sem skrifað var undir í september árið 2009, átti verð umrædds kaupréttar að miðast við að hlutafjárframlag ríkisins í bankanum bæri ávöxtun sem jafngilti fjármagnskostnaði ríkissjóðs af um 9,9 milljarða króna framlagi að viðbættu fimm prósenta álagi á því tímabili sem ríkið var eigandi að hlut í bankanum.Féllst á túlkun Bankasýslunnar Rakið er í minnisblaði Bankasýslunnar dagsettu 14. febrúar að Kaupþing hafi í október árið 2016 hafið óformlegar viðræður við stofnunina um nýtingu kaupréttarins og lagt fram útreikning á verði kaupréttarins sem samsvaraði 15,5 milljörðum króna. Bankasýslan taldi hins vegar á þeim tíma að verðið ætti að vera 20 milljarðar króna. Var það mat Bankasýslunnar að miða ætti upphaf samningstímans við 18. október 2008, þegar ríkissjóður skráði sig fyrir öllu ógreiddu hlutafé í Arion banka, en ekki 8. janúar 2010, þegar bankinn var endurfjármagnaður, eins og Kaupþing hélt fram. Þá hafnaði Bankasýslan jafnframt þeirri túlkun Kaupþings að til frádráttar kaupréttarverðinu ætti að koma sérstök 6,5 milljarða króna arðgreiðsla Arion banka til ríkisins en rök stofnunarinnar voru þau að ríkissjóður hefði verið eigandi bankans frá stofnun hans og að umrædd arðgreiðsla hefði því einfaldlega verið endurgreiðsla á fjármagnskostnaði ríkisins. Til viðbótar taldi Bankasýslan að við útreikning á lengd samningstímans ætti að miða við svokallaða vaxtadagareglu í stað dagareglu. Segir Bankasýslan að Kaupþing hafi að lokum samþykkt túlkun stofnunarinnar að þessu leyti.Jón Gunnar Jónsson, forstjóri BankasýslunnarTekið er fram í minnisblaði stofnunarinnar, sem er dagsett 15. janúar síðastliðinn, að fulltrúi Kaupþings hafi óskað eftir því við Bankasýsluna þann 3. janúar að efnt yrði að nýju til óformlegra viðræðna um nýtingu kaupréttarins. Í þeim viðræðum miðuðu útreikningar Kaupþings við að kaupréttarverðið væri 22,1 milljarður króna en mat Bankasýslunnar var að verðið ætti að nema 23 milljörðum króna. Stafaði mismunurinn af því að Kaupþing taldi að „framtíðarvirði arðgreiðslna“, eins og það er orðað í minnisblaðinu, ætti að koma til frádráttar kaupverðinu en ekki nafnvirði arðgreiðslnanna, líkt og Bankasýslan taldi að væri í samræmi við hluthafasamkomulagið samkvæmt orðanna hljóðan. Mánuði síðar, í minnisblaðinu frá 14. febrúar, tók Bankasýslan fram að svo virtist sem enginn ágreiningur væri lengur á milli stofnunarinnar og Kaupþings um útreikning kaupréttarverðsins.Átta milljarða mismunur Fimm dögum síðar lagði Bankasýslan til við fjármálaráðherra að ríkið seldi 13 prósenta hlut sinn í Arion banka til Kaupskila á grunni kaupréttarins. Gengið var endanlega frá kaupunum 26. febrúar og nam kaupverðið 23,4 milljörðum króna. Er það átta milljörðum króna hærra verð en upphaflegar hugmyndir Kaupþings, sem viðraðar voru haustið 2016, miðuðu við. Bankasýslan taldi að ávöxtun ríkisins af hlutafjárframlagi sínu í Arion banka hefði verið afar góð, bæði með tilliti til vaxta og áhættuálags, en í því sambandi benti hún á að árleg meðalnafnávöxtun ríkisins af framlaginu hefði, allt frá árinu 2008, verið um 10,8 prósent. Kaupréttarverðið samsvaraði genginu 0,8 sinnum bókfært virði eigin fjár bankans eins og það var í lok síðasta árs. Í minnisblaðinu segja fulltrúar Bankasýslunnar að í samtölum sínum við alþjóðlega fjárfestingarbanka hafi „ekkert komið fram sem bendir til þess að verðmæti hlutabréfa í íslenskum bönkum verði hærra sem margfeldi af eigin fé hluthafa en það sem kaupréttarverðið samsvarar“.Gagnrýni Bankasýslunnar hafði áhrif Ítrekaðar athugasemdir Bankasýslu ríkisins við nokkur mál sem viðkomu starfsemi Arion banka, þar á meðal sölu á hlut bankans í Bakkavör og áform hans um að greiða bréf í Valitor út í arð til hluthafa, áttu þátt í því að Kaupskil ákváðu að nýta sér kauprétt að 13 prósenta hlut ríkisins í bankanum. Þetta herma heimildir Markaðarins. Í kjölfar kaupanna hvarf ríkið úr hluthafahópi bankans. Fram kemur í minnisblaði sem Bankasýslan skrifaði fjármálaráðherra um miðjan febrúar síðastliðinn, áður en Kaupskil ákváðu að nýta réttinn, að andstaða stofnunarinnar við hugmyndir meirihluta hluthafa Arion banka um að greiða bréf í Valitor sem arð sé einn af þeim þáttum sem ráði því hvort Kaupskil nýti réttinn. Erfitt sé fyrir hluthafana að grípa til arðgreiðslunnar á meðan ríkið sé enn hluthafi með neitunarvald. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sagðir vilja frekar loka TikTok en selja Viðskipti erlent Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Mikill samdráttur á hagnaði Tesla Viðskipti erlent Allir með fjölnota innkaupapoka fá frítt í strætó á morgun Neytendur Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Viðskipti innlent Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira
Kaupþing hélt því fram í óformlegum viðræðum eignarhaldsfélagsins við Bankasýslu ríkisins á haustmánuðum 2016 að verð á kauprétti þess að 13 prósenta hlut ríkisins í Arion banka ætti að nema um 15,5 milljörðum króna. Endanlegt verð reyndist hins vegar vera ríflega helmingi hærra eða alls 23,4 milljarðar króna þegar Kaupþing nýtti sér kaupréttinn í febrúar síðastliðnum. Í minnisblaði sem Bankasýslan, sem fór með umræddan hlut ríkisins í bankanum, skrifaði Bjarna Benediktssyni, fjármála- og efnahagsráðherra, í febrúar segir að það sé mat stofnunarinnar að hún hafi „staðið vaktina vel“ í viðræðunum við Kaupþing og tryggt „bestu mögulegu útkomuna fyrir ríkissjóð“. Það hafi hún gert meðal annars með því að „andmæla útreikningum og túlkunum“ Kaupþings á kaupréttarverðinu og standa fast á „ströngustu túlkun kaupréttarákvæða“ hluthafasamkomulags frá árinu 2009. Kaupskil, dótturfélag Kaupþings, nýtti sér kaupréttinn í síðari hluta febrúarmánaðar síðastliðins en með kaupunum hvarf ríkið úr hluthafahópi Arion banka. Var það mat Bankasýslunnar að Kaupskil hefði einhliða, ótvíræðan og fortakslausan rétt, samkvæmt áðurnefndu hluthafasamkomulagi, til þess að kaupa hlut ríkisins í bankanum. Í aðdraganda kaupanna var hins vegar hart deilt um hvert verðið á kaupréttinum ætti að vera, að því er fram kemur í minnisblöðum sem Bankasýslan skrifaði fjármálaráðherra fyrr á þessu ári og Markaðurinn fékk afhent frá ráðuneyti hans á grundvelli upplýsingalaga. Samkvæmt hluthafasamkomulagi ríkisins, Kaupþings og Arion banka, sem skrifað var undir í september árið 2009, átti verð umrædds kaupréttar að miðast við að hlutafjárframlag ríkisins í bankanum bæri ávöxtun sem jafngilti fjármagnskostnaði ríkissjóðs af um 9,9 milljarða króna framlagi að viðbættu fimm prósenta álagi á því tímabili sem ríkið var eigandi að hlut í bankanum.Féllst á túlkun Bankasýslunnar Rakið er í minnisblaði Bankasýslunnar dagsettu 14. febrúar að Kaupþing hafi í október árið 2016 hafið óformlegar viðræður við stofnunina um nýtingu kaupréttarins og lagt fram útreikning á verði kaupréttarins sem samsvaraði 15,5 milljörðum króna. Bankasýslan taldi hins vegar á þeim tíma að verðið ætti að vera 20 milljarðar króna. Var það mat Bankasýslunnar að miða ætti upphaf samningstímans við 18. október 2008, þegar ríkissjóður skráði sig fyrir öllu ógreiddu hlutafé í Arion banka, en ekki 8. janúar 2010, þegar bankinn var endurfjármagnaður, eins og Kaupþing hélt fram. Þá hafnaði Bankasýslan jafnframt þeirri túlkun Kaupþings að til frádráttar kaupréttarverðinu ætti að koma sérstök 6,5 milljarða króna arðgreiðsla Arion banka til ríkisins en rök stofnunarinnar voru þau að ríkissjóður hefði verið eigandi bankans frá stofnun hans og að umrædd arðgreiðsla hefði því einfaldlega verið endurgreiðsla á fjármagnskostnaði ríkisins. Til viðbótar taldi Bankasýslan að við útreikning á lengd samningstímans ætti að miða við svokallaða vaxtadagareglu í stað dagareglu. Segir Bankasýslan að Kaupþing hafi að lokum samþykkt túlkun stofnunarinnar að þessu leyti.Jón Gunnar Jónsson, forstjóri BankasýslunnarTekið er fram í minnisblaði stofnunarinnar, sem er dagsett 15. janúar síðastliðinn, að fulltrúi Kaupþings hafi óskað eftir því við Bankasýsluna þann 3. janúar að efnt yrði að nýju til óformlegra viðræðna um nýtingu kaupréttarins. Í þeim viðræðum miðuðu útreikningar Kaupþings við að kaupréttarverðið væri 22,1 milljarður króna en mat Bankasýslunnar var að verðið ætti að nema 23 milljörðum króna. Stafaði mismunurinn af því að Kaupþing taldi að „framtíðarvirði arðgreiðslna“, eins og það er orðað í minnisblaðinu, ætti að koma til frádráttar kaupverðinu en ekki nafnvirði arðgreiðslnanna, líkt og Bankasýslan taldi að væri í samræmi við hluthafasamkomulagið samkvæmt orðanna hljóðan. Mánuði síðar, í minnisblaðinu frá 14. febrúar, tók Bankasýslan fram að svo virtist sem enginn ágreiningur væri lengur á milli stofnunarinnar og Kaupþings um útreikning kaupréttarverðsins.Átta milljarða mismunur Fimm dögum síðar lagði Bankasýslan til við fjármálaráðherra að ríkið seldi 13 prósenta hlut sinn í Arion banka til Kaupskila á grunni kaupréttarins. Gengið var endanlega frá kaupunum 26. febrúar og nam kaupverðið 23,4 milljörðum króna. Er það átta milljörðum króna hærra verð en upphaflegar hugmyndir Kaupþings, sem viðraðar voru haustið 2016, miðuðu við. Bankasýslan taldi að ávöxtun ríkisins af hlutafjárframlagi sínu í Arion banka hefði verið afar góð, bæði með tilliti til vaxta og áhættuálags, en í því sambandi benti hún á að árleg meðalnafnávöxtun ríkisins af framlaginu hefði, allt frá árinu 2008, verið um 10,8 prósent. Kaupréttarverðið samsvaraði genginu 0,8 sinnum bókfært virði eigin fjár bankans eins og það var í lok síðasta árs. Í minnisblaðinu segja fulltrúar Bankasýslunnar að í samtölum sínum við alþjóðlega fjárfestingarbanka hafi „ekkert komið fram sem bendir til þess að verðmæti hlutabréfa í íslenskum bönkum verði hærra sem margfeldi af eigin fé hluthafa en það sem kaupréttarverðið samsvarar“.Gagnrýni Bankasýslunnar hafði áhrif Ítrekaðar athugasemdir Bankasýslu ríkisins við nokkur mál sem viðkomu starfsemi Arion banka, þar á meðal sölu á hlut bankans í Bakkavör og áform hans um að greiða bréf í Valitor út í arð til hluthafa, áttu þátt í því að Kaupskil ákváðu að nýta sér kauprétt að 13 prósenta hlut ríkisins í bankanum. Þetta herma heimildir Markaðarins. Í kjölfar kaupanna hvarf ríkið úr hluthafahópi bankans. Fram kemur í minnisblaði sem Bankasýslan skrifaði fjármálaráðherra um miðjan febrúar síðastliðinn, áður en Kaupskil ákváðu að nýta réttinn, að andstaða stofnunarinnar við hugmyndir meirihluta hluthafa Arion banka um að greiða bréf í Valitor sem arð sé einn af þeim þáttum sem ráði því hvort Kaupskil nýti réttinn. Erfitt sé fyrir hluthafana að grípa til arðgreiðslunnar á meðan ríkið sé enn hluthafi með neitunarvald.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sagðir vilja frekar loka TikTok en selja Viðskipti erlent Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Mikill samdráttur á hagnaði Tesla Viðskipti erlent Allir með fjölnota innkaupapoka fá frítt í strætó á morgun Neytendur Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Viðskipti innlent Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira